Τα μεγάλα κινητικά γλυπτά του Ανδρέα Καλλή, που παρουσιάζονται αυτή την περίοδο στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα, οδηγούν τον θεατή σε ένα ταξίδι στον χωροχρόνο. Τα φτερά κτυπούν δυνατά μεταγράφοντας το ταξίδι, τη διαφυγή, την απελευθέρωση, τη μετακίνηση προς το καινούργιο.
Δεκατρία κινητικά γλυπτά τριών διαφορετικών διαστάσεων συνθέτουν την οπτικοακουστική εγκατάσταση του Ανδρέα Καλλή, με τίτλο «Unfulfilled Journey», που παρουσιάζει αυτή την περίοδο στο Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα. Το όλο εγχείρημα, εξηγεί ο ίδιος, ξεκίνησε από μια ενδοσκοπική διαδικασία με αφορμή το κείμενο του Κ.Καβάφη, «Η Πόλις». Ένα κείμενο που του δημιούργησε ερωτήματα για το ποια είναι η εικόνα μας και ποια η θέση μας στον χώρο που φιλοξενούμαστε.
«Πώς συνταιριάζουμε συλλογισμούς, αξίες και οράματα αποθηκεύοντας τα σε μια “πόλη” που κατοικεί μέσα μας; Έννοιες όπως της ελευθερίας, του ταξιδιού, της επιθυμίας, της ύπαρξης, της απώλειας και του ανεκπλήρωτου ξεκίνησαν να με προβληματίζουν, προσπαθώντας να χτίσω το εικαστικό οικοδόμημα που αποτελεί και την καινούρια ενότητα. Είναι το ταξίδι που κάναμε, κάνουμε και θα θέλαμε να κάνουμε στον χωροχρόνο του “τώρα” για να ολοκληρώσουμε τον χαρακτήρα μας».
Η οπτικοακουστική εγκατάσταση «Unfulfilled Journey» αποτελείται από τα φτερά-πέταγμα, τις βάσεις με τους βραχίονες και τις σκιές που δημιουργούνται. Η Νίκη Παπασπύρου, ιστορικός Τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης, αναφέρει ότι «το μαύρο χρώμα των φτερών δεν αποτελεί σημείο αρνητικών συναισθημάτων και διασυνδέσεων όπως έχει καθιερωθεί. Τα μαύρα φτερά, εδώ, δεν μεταφέρουν κακά μαντάτα. Τα φτερά κτυπούν δυνατά και ρυθμικά μεταγράφοντας τη μοναδικότητα της αίσθησης ανόδου, της πορείας προς τον ουρανό, μακριά από τη γη. Μεταγράφουν το ταξίδι, τη διαφυγή, την απελευθέρωση, τη μετακίνηση προς το καινούργιο, την ανθρώπινη επιθυμία για το νέο και ανεξερεύνητο. Η έννοια του ταξιδιού είναι πολύσημη. Ενέχει την αγωνία και τη χαρά για το άγνωστο, την ελευθερία, την αλλαγή. Οι βάσεις νοούνται ως στήριγμα, ως θεμέλιο αλλά και ως αφετηρία, σημείο εκκίνησης, ως μνήμη για να γνωρίζεις από πού προέρχεσαι».
Και ο καλλιτέχνης προσθέτει πως πρόκειται για «βάσεις με μηχανισμούς εξάρτησης από ιστορίες που έχουν ειπωθεί αλλά και που είναι έτοιμες να ξαναγραφτούν. Και οι σκιές αποτελούν την προβολή της κίνησης μιας ονειρικής φυλακής των αισθήσεων μας, εκεί που παραμονεύουν οι φύλακες του “εγώ” και του φόβου μας. Παρουσιασμένοι ωσάν άγνωστοι μεταξύ τους ήρωες, μας προσκαλούν σε ένα παιχνίδι υπομονής προς τη νόηση. Έχοντας ως αποτέλεσμα η φαντασίωση να δεσπόζει σε αυτό το παιχνίδι, δημιουργείται μια πλάνη των αισθήσεων μας, ώστε όσα δεν μπορούμε να κάνουμε με τα χέρια μας τα κάνουμε με το μυαλό μας».
Ποια είναι όμως η σύνδεση των έργων αυτών με προηγούμενες ενότητες της δουλειάς του Ανδρέα Καλλή; Ο ίδιος σημειώνει ότι τα πλαστικά μέσα που χρησιμοποιούνται λειτουργούν ως σημαινόμενα των εννοιολογικών του αναζητήσεων. «Εμπεριέχουν μια εννοιολογική ή κυριολεκτική κίνηση, όπως μια αξίνα που κινείται και χτυπά ένα μεταλλικό κουτί (Conflict, 2012), ένα φτερό παγωνιού που “γλύφει” μια παγίδα (Suggestibility of attraction, 2014), μια πέτρα που πέφτει και για δευτερόλεπτα δεν θρυμματίζει το γυαλί από κάτω της (Waiting for miracle II, 2023). Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των γλυπτών είναι, επίσης, η ενσωμάτωση μιας εν δυνάμει πρόθεσης, μιας συνθήκης που δεν “ολοκληρώνεται”, μιας κατάστασης που κάτι την εμποδίζει, μιας προσδοκίας που μένει ανολοκλήρωτη. Ένα πέταγμα που μένει μετέωρο (Unfulfilled journey, 2023-24), ένας χαρταετός που είναι δεμένος σε μια άγκυρα (Kitesurfing, 2014), ένας μαύρος μανδύας που ισορροπεί στο καλάμι που τον συγκρατεί (Support, 2017), ένα ανυψωμένο μπαλόνι δεμένο σε μια μεταλλική κορδέλα (The famous black ribbon, 2015), μια σταγόνα λίγο πριν “σπάσει” από τις πέτρες που την συμπιέζουν (Try see series, 2021). Κάθε ημιτελής συνθήκη συμβολίζει μια κομβική υπαρξιακή ή ιστορική στιγμή. Είναι η στιγμή που αντιλαμβάνεσαι τη σύνδεσή σου με τα γεγονότα που ορίζουν ή μεταπλάθουν τη ζωή σου».
Στο ερώτημα πώς γεννιέται και πώς εξελίσσεται μια νέα ενότητα έργων τέχνης στο στούντιο του, ο Ανδρέας Καλλής εξηγεί: «Είναι μια αναζήτηση με εστίαση στο εσωτερικό του προσωπικού χώρου και στο εξωτερικό του κοινωνικού. Σε αυτό το δίπολο προσπαθείς να περιγράψεις την ανησυχία και τα βιώματα που δέχεσαι, μεταπλάθοντάς τα και εξωτερικεύοντάς τα δημιουργώντας εικαστικά έργα. Έτσι συγκροτείς ένα “όχημα” που μπορείς να ταξιδέψεις για πολύ καιρό μαζί του, αλλάζοντάς του μορφές και σχήματα, προσπαθώντας έτσι να καταλάβεις καλύτερα τον εαυτό σου».
Ο Ανδρέας Καλλή γεννήθηκε στη Λάρνακα το 1987. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών (2007-2012), στο ενδιάμεσο φοίτησε στο κολλέγιο Central Saint Martin School of Art and Design (2010-2011). Στο πλαίσιο των σπουδών του στην ΑΣΚΤ παρακολούθησε ειδικά μαθήματα στο Εργαστήριο Χαρακτικής (2009-2010), στο Εργαστήριο Γραφικών Τεχνών (2009-2010) όπως και στο Εργαστήριο Γλυπτικής (2007-2009).
Σε ό,τι αφορά τον τόπο καταγωγής του και το έργο του, ο καλλιτέχνης αναφέρει ότι το ζήτημα για έναν εικαστικό είναι διανοητικό και σωματικό. «Η εποχή που διανύουμε, με τις αποστάσεις και τις σχέσεις των ανθρώπων να έρχονται όλο ένα και πιο κοντά, μπορεί κανείς εύκολα να εμπλουτίσει τα ερεθίσματά του και τα βιώματά του ανά πάσα στιγμή. Είμαι αισιόδοξος ότι ακόμη και μια συντηρητική κουλτούρα δεν μπορεί να λειτουργεί περιοριστικά στην προσωπική μας διαδρομή, αλλά πρέπει να την εξετάζουμε ως ένα ανάπτυγμα και ως μια εν δυνάμει πρόκληση. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι ζούμε σ’ ένα διαρκές παρόν και ότι είμαστε πολίτες και σχεδιαστές αυτού του κόσμου, προερχόμενοι όλοι απο μικρά ή μεγάλα χωριά».
Αθήνα, Σπίτι της Κύπρου. Η έκθεση του Ανδρέα Καλλή «Unfulfilled Journey», σε επιμέλεια Νίκης Παπασπύρου και με συντονισμό της Μαρίας Ραγιά, θα διαρκέσει ως τις 24 Μαΐου.
Ελεύθερα, 28.4.2024
