Παραπονεμένα λόγια για την εθνική απώλεια του Γιάννη Μαρκόπουλου. Η σχέση του με την Κύπρο. Μια προσωπική κατάθεση εις μνήμην του.
Ο θάνατος του Γιάννη Μαρκόπουλου ενός από τους τελευταίους κορυφαίους και σπουδαιότερους σύγχρονους Έλληνες μουσικοσυνθέτες φτωχαίνει δυστυχώς δυσαναπλήρωτα τον πολιτισμό σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος είχε μια ιδιαίτερη σχέση και αγάπη με την Κύπρο και δεν ήταν λίγες οι φορές που παρουσίασε έργα του στο νησί.
Η 1η του παρουσία καταγράφεται το καλοκαίρι του 1977 όταν επισκέφθηκε τη Κύπρο για να παρουσιάσει το έργο του Ελεύθεροι Πολιορκημένοι στο ΓΣΠ, παρουσία του Προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Μαζί του ο συμπατριώτης του κρητικός Νίκος Ξυλούρης. Είχα την τύχη πιτσιρικάς να παρευρεθώ σε αυτή τη συναυλία με τον πατέρα μου και τον αδελφό μου Κώστα.
Το καλοκαίρι του 1997 ο Γιάννης Μαρκόπουλος αποδέχθηκε πρόσκληση του Ιδρύματος Ελεύθερης Ραδιοφωνίας Ν. Νικολαΐδη και επισκέφθηκε την Πάφο για 1η φορά για να λάβει μέρος στην κοινή επετειακή εκδήλωση για να τιμηθούν οι 2 ραδιοσταθμοί που διαδραμάτισαν αντιστασιακό ρόλο στην δικτατορία, τον ραδιοσταθμό του Πολυτεχνείου Αθηνών και του Ελεύθερου Ραδιοσταθμού της Κύπρου.
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος έφθασε στη Πάφο αφιλοκερδώς με το μουσικό του σχήμα για να δώσει μεγάλη συναυλία στο Αρχαίο Ωδείο της Κάτω Πάφου στις 15 του Ιούλη του ’97. Την προηγούμενη μέρα επισκέφθηκε το εργαστήριο του Νίκου Νικολαΐδη στο χώρο όπου λειτούργησε ο Ελεύθερος Ραδιοσταθμός ενάντια στο πραξικόπημα του ’74 όπου έλαβε μέρος σε επετειακή εκπομπή με την συμμετοχή των εκφωνητών του Πολυτεχνείου και των εκφωνητών του Ελεύθερου ραδιοσταθμού της Κύπρου, καταθέτωντας στεφάνι.
Την επόμενη μέρα το βράδυ πραγματοποιείται η συναυλία του Μαρκόπουλου στο Ωδείο. Μεγάλο γεγονός για την Πάφο εκείνη τη περίοδο. Το Αρχαίο Ωδείο της Κάτω Πάφου δεν έχει γνωρίσει μέχρι σήμερα μεγαλύτερη προσέλευση από αυτήν της συναυλίας του Μαρκόπουλου. Εκτός από το μισό υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης Κληρίδη και τις ηγεσίες των κομμάτων, κόσμος από όλη τη Κύπρο γέμισε ασφυκτικά από νωρίς το ωδείο σε μια συγκινητική βραδιά για να τιμήσει τους 2 ραδιοσταθμούς και να δει από κοντά και να ακούσει από κοντά τα έργα του Μαρκόπουλου.
Ο ίδιος κατασυγκινημένος μας είπε μετά τη συναυλία ότι την βραδιά αυτή δεν θα την ξεχνούσε ποτέ. Στις λίγες μέρες της παραμονής του στη Πάφο φιλοξενούμενος του Ιδρύματος είχα την ευκαιρία να τον γνωρίσω από κοντά και να συνδεθούμε. Μεγάλος Έλληνας σε όλα, μεγαλόψυχος, ειλικρινής, αυθόρμητος και πολύ απλός, χαμογελαστός και ευθύς σε αυτά που είχε να σου πεί. Είχε συναίσθηση της απήχησης που είχε στο κόσμο γι αυτό και προσπάθησε μέσα από τα έργα του να τον επηρεάσει.
Και τα κατάφερε αφού τα έργα του μιλούν και θα μιλούν στις καρδιές και στο εθνικό μας φρόνιμα. «Ήταν τιμή για μένα που με καλέσατε να έρθω», μας είπε, «και το πιο συγκινητικό απ’ όλα είναι ότι έμαθα από εσάς ότι τα τραγούδια μου μεταδίδονταν εκτός από το σταθμό του Πολυτεχνείου αλλά και από τον Ελεύθερο Ραδιοσταθμό. Είναι μεγάλη τιμή για μένα που μου δώσατε την ευκαιρία να γνωρίσω τους εκφωνητές του Ελεύθερου Ραδιοσταθμού σε μια μοναδική βραδιά ένωσης των 2 ραδιοσταθμών της αντίστασης. Σας ευχαριστώ», ήταν τα λόγια του Γιάννη Μαρκόπουλου προς τους διοργανωτές.
Από αυτόν έμαθα τη σημασία και τη διαφορά του πιάνου με ουρά από ένα άλλο πιάνο. Θυμάμαι επίσης ότι τον εντυπωσίασε η ομορφιά του Ακάμα όπου τον είχαμε ξεναγήσει. Είναι πηγή έμπνευσης και δημιουργίας. Αφήστε τον παρθένο ήταν η έκκληση του.
Στην Πάφο ο Γιάννης Μαρκόπουλος βρέθηκε και το 2002 για συναυλία της νεολαίας της ΕΔΕΚ και πάλι στο Αρχαίο Ωδείο της Κ. Πάφου. Με πολλή συγκίνηση συναντηθήκαμε και πάλι και τον φιλοξενήσαμε για συνέντευξη στο Ράδιο Πάφος.
Από τότε άλλες 2 φορές συναντηθήκαμε για συναυλίες του στη Κύπρο, μια στο Ριάλτο και μια στο Δημοτικό θέατρο Στροβόλου, συναυλία που διοργάνωσε η Κυπριακή Βουλή με πρόσκληση του τότε προέδρου της Γ. Ομήρου. Μαζί του η χορωδία του ΑΡΗ Λεμεσού.
Μπορεί η μουσική ψυχή της Ελλάδας να σίγησε, μπορεί ο δημιουργός των Ελεύθερων πολιορκημένων, της Λέγκως που ήταν και το αγαπημένο του και πάντα το τραγουδούσε ο ίδιος, του «Ζαβαρακατρανέμια, των οχθρών (μπήκαν στη πόλη οι οχθροί) της Ιθαγένειας και των μεταναστών να έφυγε για πάντα, αυτός όμως θα είναι πάντα εδώ με τα αθάνατα του έργα που ενώνουν τους συμφωνικούς με τους παραδοσιακούς ήχους, σε ένα κίνημα που ο ίδιος όρισε ως “επιστροφή στις ρίζες για τον σχεδιασμό του μέλλοντος”.
Καλό ταξίδι στο φως Γιάννη Μαρκόπουλε και σε ευχαριστούμε για όλα όσα πρόσφερες τόσο μέσα από τη μουσική διαδρομή σου, όσο και με την αξιοπρεπή δημόσια παρουσία σου και την ευγενική σου μορφή.
* Φώτης Νικολαΐδης, Εκ μέρους Ιδρύματος Ελεύθερης Ραδιοφωνίας Ν.Ν.
