Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου- Φατίχ Γιαλινέρ: «Ποιήματα», έκδοση Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου, 2023
Ο δικοινοτικός λογοτεχνικός διαγωνισμός που από κοινού συνδιοργανώνουν από το 2006 Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου και Ένωση Καλλιτεχνών και Συγγραφέων Κύπρου, η οποία δραστηριοποιείται στο βόρειο μέρος του νησιού μας, αποτελεί ένα πρωτοποριακό, ριζοσπαστικό θεσμό με απτά και ελπιδοφόρα μηνύματα για το σύνολο της πατρίδας μας, τόσο σε πνευματικό, όσο και σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο.
Τα διακριθέντα έργα αυτού του διαγωνισμού, που διεξάγεται εναλλάξ, πότε για πεζογραφικά και πότε για ποιητικά έργα, εκδίδονται σε χωριστούς τόμους κάθε φορά και πάντοτε συνιστούν ένα αξιομνημόνευτο δείγμα γραφής.
Μέσα από αυτό το διαγωνισμό παίρνουν το βάφτισμα του λογοτεχνικού… πυρός αρκετοί νέοι και πολλά υποσχόμενοι συγγραφείς της πατρίδας μας, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Η δυναμική που δημιουργείται καθώς και η αισθητική ώσμωση μεταξύ της λογοτεχνίας των δύο κοινοτήτων είναι, αν μη τι άλλο, ενδιαφέρουσα, δημιουργική και επωφελής.
Ο υπό παρουσίαση τόμος αφορά το δικοινοτικό λογοτεχνικό διαγωνισμό του 2019, παρόλο που το βιβλίο εκδόθηκε το 2023, τέσσερα χρόνια αργότερα. Ο διαγωνισμός του 2019 αφορούσε ποιητικά έργα και σε αυτόν διακρίθηκαν οι Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου και Φατίχ Γιαλινέρ. Ας τους πάρουμε όμως ένα- ένα και με τη σειρά, αρχινώντας από το νεαρότερο που είναι ο Τουρκοκύπριος.
Ο Φατίχ Γιαλινέρ είναι νέος ηλικιακά αλλά και συγγραφικά. Αφού δεν έχει ακόμα εκδομένο ποιητικό βιβλίο, παρά μόνο σκόρπιες δημοσιεύσεις σε λογοτεχνικά περιοδικά. Ωστόσο, θα χαρακτήριζα ήδη το αισθητικό του στίγμα, συμπαγές και συγκροτημένο. Ελέγχει τα εκφραστικά του μέσα, οργανώνει τον κόσμο των συμβολισμών του, οριοθετεί την ευρύτερη θεματική του υπηρετώντας διαυγείς στόχους και σκοπούς, με αποκρυσταλλωμένες απόψεις για όλο το πλέγμα που συνθέτει τον ποιητικό του κόσμο.
Το εγχείρημα του Φ.Γ. είναι αρκούντως φιλόδοξο, καθώς κάτω από τον γενικό τίτλο «Πανήγυρι» επιχειρεί τη συγγραφή ενός μακρόπνοου συνθετικού ποιήματος, με ενιαίο θεματικό κορμό αλλά και ομοειδές σύστημα αισθητικής προσέγγισης. Το θέατρο των δρωμένων της όλης σύνθεσης είναι ένα πανήγυρι, το οποίο πιο συχνά προσλαμβάνει χαρακτήρα παιγνιδούπολης, λούναπαρκ. Από εδώ αντλούνται όλοι οι συμβολισμοί, οι μεταφορές και οι αλληγορίες.
Εκείνο που, κατά τη γνώμη μου, διατρέχει την όλη σύνθεση είναι μια δυστοπία, μια κυπριακή δυστοπία: «…καθώς προσπαθώ να διαπεράσω τα σύνορα / το πανήγυρι πνίγεται / στην πλημμύρα… / …καταβρεγμένη η ευτυχία… / περπατάω με φόβο στο δρόμο / που μου όρισαν / με σπινθηρίσματα που έμαθα απ’ έξω…». (σελ. 95)
Στην ποίηση του Φ.Γ. εντοπίζω στοιχεία μιας σκοτεινής μα και τραγικής αυτοαναφορικότητας που προσομοιάζουν ή τουλάχιστον θυμίζουν το ποιητικό στίγμα του Έτκαρ Άλαν Πόε: « …έβγαλαν την καρδιά μου / κι έβαλαν στη θέση της την καρδιά ενός βουνίσιου λαγού / το τρωκτικό που μέσα γρονθοκοπά σαν τρελό το στήθος μου / ο κίνδυνος που περιμένει τον κίνδυνο σε σκοπιά με σκανδάλη…». (σελ. 113)
Γενικά, οι εικόνες του νεαρού Τ/κ ποιητή έχουν μια υπερρεαλιστική διαύγεια, μια φωτεινότητα που πολύ συχνά εναλλάσσεται με σκοτεινότητα συμβόλων και συμβολισμών. Τα μηνύματα και τα νοήματα του Φ.Γ. είναι υπαινικτικά, μεταφορικά, ενίοτε αλληγορικά. Σπανίως είναι ευθύβολα, απόλυτα ευκρινή ή μονοσήμαντα.
Πιστεύω πως ο υπό αναφορά συμπατριώτης έχει μέλλον στα ποιητικά πράγματα του τόπου μας. Ήλθε για να μείνει στο ποιητικό στερέωμα. Παραθέτω ακόμα ένα δείγμα γραφής, που παραπέμπει και σε μα μεταφυσική υπερβατικότητα: «Το σκυλί μου / δεν βαριέται ποτέ να γαυγίζει στα αυτοκίνητα / που περνούν με ταχύτητα στον δρόμο… / …από τότε που το πάτησαν και το σκότωσαν / το γαύγισμά του δεν σταμάτησε ποτέ». ( σελ. 123)
Ο έτερος των βραβευθέντων στο δικοινοτικό λογοτεχνικό διαγωνισμό είναι ο Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, που πρωτοεμφανίστηκε στα κυπριακά γράμματα, με εκδομένο ποιητικό έργο, το 2012 και έκτοτε έχει στο παλμαρέ του τρεις ποιητικές συλλογές. Στο έργο του συναντάμε ομοιογενή στυλιστική και υφολογική προσέγγιση, καθώς επίσης και σαφώς οριοθετημένο θεματικό ιστό.
Ο ποιητής, στη συμμετοχή του στο διαγωνισμό, ορμάται από τα ταξίδια του και επιχειρεί μιας μορφής ποιητική σύνθεση διανθισμένη αδρά με αυτοαναφορικότητα, αλλά και συχνά υποδόρια με ερωτικές αναφορές, άλλοτε υπαινικτικά και άλλοτε ευθύβολα.
Η αυτοαναφορικότητα του Κ.Π. διακρίνεται πάντα από μια διάθεση αποδόμησης, αυτοσαρκασμού, ειρωνείας και χιούμορ: «Πόσο σκληροί οφείλουν να είναι οι εσωτερικοί μου συνοριοφύλακες; / Πόσο καιρό διαρκεί η βίζα μου στην ήπειρο των άλλων; / Για πόσο καιρό θα υποβάλλω ερωτήσεις αντί να ψάχνω απαντήσεις; / Για πόσο ακόμη θα αποδημώ στην δυστοπία της ποίησης;». (σελ. 54)
Η ερωτική γραμμή είναι συνεχώς υποβόσκουσα στην ποίηση του Κ.Π. Συχνά, αναπάντεχα και απρόσμενα, προσαρτάται στην ευρύτερη θεματική κάθε χωριστού ποιήματος. Ενίοτε και παράλληλα, στους στίχους του ανιχνεύεται και μια επίγευση μεταφυσικής έφεσης: «Έχω μπερδευτεί πού, πότε και εάν βρίσκομαι. / Παρίσι ΄68; / Αθήνα ’73; / Αθήνα ’17; / Στήνω αυτοσχέδιο ραδιοφωνικό σταθμό / που εκπέμπει σε εξωγήινη συχνότητα / και καλώ εξωγενή πλάσματα να μου πουν τι να κάνω / μ’ εμάς τους δύο». (σελ. 38)
Αξιοσημείωτα είναι και τα σπαράγματα διαλεκτικής που απαντώνται στην ποίηση του Κ.Π.: «Δεν μπορώ να μπω στον ίδιο Βίστουλα δυο φορές. / Δεν μπορώ να μπω ίδιος στον Βίστουλα δυο φορές». (σελ. 36) Η αναφορά στον Ηράκλειτο είναι έμμεση αλλά προφανής.
