Γιώργος Τσαγγάρης: Η διέξοδος στην τέχνη είναι αναγκαία όσο ποτέ

Με αφορμή την 22η έκδοση του Διεθνούς Φεστιβάλ Αnimation Κύπρου στην πανέμορφη Σαλαμιού, συζητούμε με τον Γιώργο Τσαγγάρη, καλλιτεχνικό διευθυντή του δημοφιλούς Animafest, για τον ρόλο των φεστιβάλ στη σύγχρονη εποχή και γιατί πιστεύει ότι αντιστέκονται σε ένα νεοφιλελεύθερο μοντέλο ατομοκεντρισμού. Μας ενημερώνει ακόμη για το καινοτόμο διεθνές πρόγραμμα Animation Film Camp.

–Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχεις κάθε φορά όταν ετοιμάζεις το πρόγραμμα του Animafest με τους συνεργάτες σου; Αυτό κυρίως που μας απασχολεί είναι η κατεύθυνση του φεστιβάλ, ποιος είναι ο κύριος λόγος ύπαρξής του. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να παραμένουμε συνεπείς και ειλικρινείς απέναντι στην τέχνη. Το πρόγραμμα του Animafest είναι ένα συλλογικό τραγούδι των καλλιτεχνών που συμμετέχουν με το έργο τους. Το φεστιβάλ είναι το όχημα που θα διαδώσει αυτό το τραγούδι, με στόχο μια πλατιά δημοκρατία που θα σέβεται τον άνθρωπο και την ελευθερία.

–Ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης των φεστιβάλ, ποια η θέση τους στη σύγχρονη εποχή; Τα φεστιβάλ είναι λαϊκές γιορτές, δεν αλλάζει αυτό όσο και αν θέλουμε πολλές φορές να τους φορέσουμε έναν άλλο μανδύα. Από τα μυστήρια και τις παγανιστικές τελετές ώς τα λαϊκά πανηγύρια, τα καλλιτεχνικά κινήματα και τα θρυλικά φεστιβάλ του περασμένου αιώνα, φτάσαμε στα σύγχρονα φεστιβάλ του σήμερα. Το επίκεντρο της ύπαρξής τους κατά την άποψή μου παραμένει το ίδιο: Η σχέση τους με τον άνθρωπο και τις ανησυχίες του κάθε καιρού, που δημιουργεί συνεκτικούς δεσμούς στην κοινότητα και προοπτικές ζύμωσης.

–Πόσο έχει αλλάξει το Animafest από τα πρώτα χρόνια που ξεκίνησε ώς σήμερα; Γνώρισα τα φεστιβάλ όταν τα social media δεν υπήρχαν ακόμη. Στέλναμε ένα δελτίο Τύπου στις θυρίδες του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών. Η φήμη του φεστιβάλ διαδιδόταν από στόμα σε στόμα, από τις εμπειρίες όσων το επισκέπτονταν, φορτισμένες με λόγο και συναίσθημα και με αφηγήσεις προσωπικών ιστοριών. Αυτό διατηρούσε ένα μυστήριο. Δεν ξέραμε πόσους να περιμένουμε, δεν είχαμε events στα social media. Ήταν όμως πάντα γεμάτο από κόσμο και χαρά. Δεν υπήρχαν μεγάλα χρηματοδοτικά προγράμματα στο ξεκίνημά μας, μόνο όνειρα για προσφορά μαζί με έναν αγώνα για την ομορφιά, κάτι που βλέπαμε γύρω μας εκείνον τον καιρό και σε άλλα φεστιβάλ, στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Αυτές οι συνθήκες οδηγούσαν σε μια φυσική ροή που επέτρεπε να συμβούν θαύματα, έρωτες, δημιουργικές συναντήσεις και πολλά άλλα.

– Ο μεγάλος αριθμός των φεστιβάλ διεθνώς έχει ενδυναμώσει την παγκόσμια σκηνή της τέχνης; Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ένα πρωτοφανή πλουραλισμό που μέσα του δοκιμαζόμαστε όλοι. Στις μέρες μας τα φεστιβάλ έχουν γίνει χιλιάδες σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αυτό δεν είναι αρνητικό, αντίθετα, σε αρκετά από αυτά δημιουργούνται κοινωνικοί και καλλιτεχνικοί πυρήνες που μπορούν να επηρεάσουν τα πράγματα προς το καλύτερο. Αντιστέκονται σε ένα νεοφιλελεύθερο μοντέλο ατομοκεντρισμού, αυταρέσκειας και εικόνας, αντιστέκονται σε ένα σύστημα φόβου και αβεβαιότητας που επιχειρεί να εξουδετερώσει την ψυχή των πολιτισμών του κόσμου, που καλλιεργεί τη διάσπαση, το εγώ αντί του εμείς, και που θέλει να απομακρύνει τον άνθρωπο από τον φυσικό κόσμο και τα θαύματα που ζουν σ’ αυτόν και μας ενώνουν. Ο ευθύνη των φεστιβάλ και των καλλιτεχνών στην εποχή μας είναι μεγάλη και η διέξοδος στην τέχνη αναγκαία όσο ποτέ.

–Φέτος το Animafest εντάχθηκε στα «Κύπρια». Πώς είδες αυτή τη μετεξέλιξη των «Κυπρίων»; Το φεστιβάλ χρηματοδοτείται, από το 2002 που ξεκίνησε, από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες. Η χρηματοδότηση όμως που φτάνει κοντά μας αρκεί μόνο για τις αναπτυξιακές δράσεις, γι’ αυτό η διοργανωτική δομή του φεστιβάλ που λειτουργεί κατά τη διάρκεια ολόκληρης της χρονιάς είναι σε εθελοντική βάση. Αυτό είναι και ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό πολλών κυπριακών καλλιτεχνικών φεστιβάλ. Ξεκινήσαμε εθελοντικά, ως μια ανάγκη που υπήρχε στον τόπο μας να δημιουργηθούν καλλιτεχνικές πλατφόρμες για διάφορους τομείς. Αυτός ο φεστιβαλικός χάρτης αποτελεί πλέον στις μέρες μας σημαντικό προορισμό για χιλιάδες επισκέπτες κάθε καλοκαίρι. Διαμορφώθηκε έτσι με κάποιον τρόπο από ανεξάρτητους δημιουργούς μια πολιτιστική πολιτική που ωφελεί τον τόπο μας. Το νέο χορηγικό πρόγραμμα «Κύπρια» φαίνεται να αναγνωρίζει αυτή τη στιγμή όλην αυτή την προσφορά και τη σημασία των φεστιβάλ ενισχύοντάς τα ουσιαστικά, κυρίως στη διοργανωτική υποδομή. Πρέπει να συνεχίσει γιατί θα αποτελέσει βασικό θεμέλιο για την επιβίωσή τους.

–Υπάρχει ανάγκη για ένα φεστιβάλ όπως τα «Κύπρια»; Το Διεθνές Φεστιβάλ ΚΥΠΡΙΑ ήταν ένα σημαντικό φεστιβάλ με ιστορία και αδιαμφισβήτητη προσφορά στις παραστατικές τέχνες. Αυτό κατά την άποψή μου δεν πρέπει ξεχαστεί. Είναι αναγκαίο ένα κρατικό φεστιβάλ παραστατικών τεχνών.

–Τι νέο περιλαμβάνει η φετινή διοργάνωση και σε ποιο βαθμό το φεστιβάλ έχει συμβάλει στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη του καλλιτεχνικού animation στην Κύπρο; Στα 22 χρόνια λειτουργίας του το φεστιβάλ ανέπτυξε πρωτοπόρες εκπαιδευτικές δράσεις στο animation στην Κύπρο, με αμέτρητα εργαστήρια, σε μαθητές και δασκάλους σε όλη την Κύπρο. Παράλληλα χτίσαμε ένα μεγάλο διεθνές δίκτυο συνεργασιών με σημαντικά διεθνή κέντρα του animation, με τα οποία μας συνδέουν βαθιές σχέσεις αλληλεπίδρασης, οι οποίες οδήγησαν πολλές φορές μέσα στα χρόνια σε καρποφόρες συνέργειες. Αυτοί οι δύο πυλώνες της δράσης του φεστιβάλ από φέτος συναντιούνται και συνδυάζονται σε ένα πιο εξελιγμένο, εκτεταμένο και φιλόδοξο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο ονομάζουμε Contemporary Animation Horizons. Εγκαινιάζουμε έτσι φέτος το πρώτο στο είδος του στην Κύπρο Αnimation Film Camp, το οποίο προστίθεται στο υφιστάμενο αναπτυξιακό πρόγραμμα στην κυπριακή Εκπαίδευση. Το νέο πρόγραμμα πραγματοποιείται σε συνεργασία με το World Festival of First Animations PRIMANIMA στη Βουδαπέστη. Με τον διεθνή του προσανατολισμό προσφέρει δυνατότητες δικτύωσης νέων καλλιτεχνών και φοιτητών με διεθνή κέντρα και άλλα φεστιβάλ.

Σαλαμιού, Διεθνές Φεστιβάλ Αnimation Κύπρου «Όψεις του Κόσμου», 9–12 Αυγούστου – animafest.com.cy

Ελεύθερα 30.7.2023