Ο μαέστρος Νικόλας Θεράποντος επισημαίνει ότι μια χορωδία αποτελεί μικρογραφία της κοινωνίας.

Τα τελευταία έξι χρόνια, τα μουσικά σύνολα του Παγκύπριου Συνδέσμου Χορωδιών μάς έχουν συνηθίσει σε μεγαλεπήβολα και φιλόδοξα καλλιτεχνικά γεγονότα, με τη συμμετοχή εκατοντάδων συντελεστών επί σκηνής. Τη φορά αυτή όμως ο Νικόλας Θεράποντος και οι συνεργάτες του φέρνουν εις πέρας μια από τις πολυπληθέστερες συγκεντρώσεις καλλιτεχνών για μια μόνο εκδήλωση. Στη μεγάλη χορωδιακή συναυλία «Ελευθερία 2024» λαμβάνουν μέρος 2000 συμμετέχοντες. Πάνω από 50 χορωδίες από όλα τα μήκη και τα πλάτη της Ελλάδας και της Κύπρου ενώνουν τις φωνές τους για να εξυμνήσουν την οικουμενική έννοια της Ελευθερίας τιμώντας την προσφυγιά, τους αγώνες και το όραμα της επανένωσης, με αφορμή τα 50 χρόνια από τον βίαιο διαχωρισμό του νησιού. Θα παραταχθούν στις 16 Μαρτίου στο Στάδιο Ελευθερία συνοδευόμενες από 200μελή ορχήστρα και Κύπριους ερμηνευτές σε μια πολυφωνική πανδαισία που θα αναδείξει τη χορωδιακή μουσική ως ισχυρή ενοποιητική δύναμη μεταξύ ανθρώπων και λαών. Ο ιθύνων νους της συναυλίας διαπιστώνει ότι το όλο εγχείρημα είναι μια ζωντανή απόδειξη του πόσο πολλά μπορούν να καταφέρουν οι άνθρωποι όταν είναι ενωμένοι για έναν κοινό σκοπό.

–Ποιες είναι οι ιδιαίτερες απαιτήσεις μιας διοργάνωσης τέτοιας εμβέλειας; Οι ιδιαιτερότητες μιας τέτοιου είδους διοργάνωσης αφορούν κυρίως στην ασφάλεια και τον συντονισμό. Πρόκειται για μια τεράστια συναυλία με 2000 συμμετέχοντες. Εκτός από το μουσικό μέρος, το οποίο, όπως καταλαβαίνεις, χρειάζεται πολύ λεπτούς χειρισμούς, απαιτείται τέλειος συντονισμός σε όλους τους τομείς. Παράταξη, μουσικός συντονισμός, ασφάλεια και πολλά άλλα. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός εθελοντών του οργανισμού μας στους οποίους κατανέμονται οι εργασίες. Αυτό μάς διευκολύνει πολύ.

–Ποιοι είναι οι στόχοι αυτής της συναυλίας; Ο στόχος μας από την πρώτη στιγμή ήταν να τιμήσουμε τους αγώνες της προσφυγιάς και να εξυμνήσουμε την πανανθρώπινη αξία της Ελευθερίας διεθνώς. Θέλουμε να δίνουμε παραδείγματα όπου μπορούμε και με όποιο τρόπο είναι αυτό δυνατό. Η προσφυγιά είναι ακόμα εδώ, μισό αιώνα μετά, η ελπίδα είναι ίδια και η προσμονή ακόμα ζωντανή. Αυτός είναι ο στόχος μας: να πούμε ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στους ανθρώπους της προσφυγιάς, για τις αξίες που κουβαλάνε 50 χρόνια μετά.

–Με ποιο σκεπτικό δομήθηκε το ρεπερτόριο; Το ρεπερτόριο αφορά τους αγώνες της ελευθερίας. Όχι συγκεκριμένα αλλά ευρύτερα. Μέσα από τα σπουδαία έργα συνθετών του αγώνα όπως ο μεγάλος Μίκης Θεοδωράκης, μέχρι εμβληματικά τραγούδια των Scorpions και των Deep Purple. Η ζωή δεν είναι μια επίπεδη γραμμή. Η Ελευθερία δεν περιορίζεται ούτε μέσα σε σύνορα, ούτε μέσα σε ήχους. Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε είναι να ταξιδέψουμε για δύο ώρες σε όλο τον κόσμο τραγουδώντας γι’ αυτήν. Για την Ελευθερία, σε όλες της τις μορφές και σε κάθε χώμα όπου Γης.

–Λένε ότι η χορωδία είναι ο «καθρέφτης» του μαέστρου. Σε ποιο βαθμό ισχύει αυτό στην προκειμένη περίπτωση μ’ ένα σύνολο πέραν των 1000 ατόμων; Σαφώς ο μαέστρος θα πρέπει να μπορεί να είναι ευέλικτος σε τέτοιες ιδιαίτερες περιστάσεις. Αν μπορείς να το ελέγξεις τότε θα βγει. Αν φοβάσαι θα φοβούνται κι αυτοί. Ο μαέστρος δεν είναι «χέρια». Είναι σώμα, μυαλό και ψυχή. Αυτό πρέπει να μεταδίδεται για να μπορέσει να επικοινωνήσει. Η χορωδία είναι ο καθρέφτης του μαέστρου σε κάθε περίπτωση.

© Μιχάλης Κυπριανού (Αρχείο «Φ»)

–Τι είναι αυτό που σε γοητεύει στη χορωδιακή μουσική και σε ώθησε ν’ αφοσιωθείς σ’ αυτή; Με γοητεύει το πλήθος, με γοητεύει να ηγούμαι, να συνεργάζομαι και να δουλεύω συλλογικά. Επιπλέον μ’ αρέσει η κίνηση. Η χορωδιακή μουσική μπορεί να σε καλύψει σε πολλά. Εμένα με καλύπτει σε μεγάλο βαθμό. Δεν ξέρω για πόσο, όμως νιώθω καλά μ’ αυτό. Περισσότερο θαυμάζω το πόσα πολλά μπορούν να καταφέρουν οι άνθρωποι όταν είναι ενωμένοι. Αυτό που με γοητεύει περισσότερο, δηλαδή, δεν έχει να κάνει με τη μουσική.

–Ποιοι είναι οι παράγοντες επιτυχίας μιας χορωδίας; Δεν είναι καθόλου απλό. Ξεκινά από πολλά: από τους συμμετέχοντες, από το κοινωνικό υπόβαθρο, τη μόρφωση, τις ικανότητες, την ηλικία κ.π.ά. Αυτά μαζί με τη χημεία που χρειάζεται να υπάρξει με τον μαέστρο. Πιστεύω στη χημεία και τη σκληρή δουλειά, περισσότερο απ’ όσο πιστεύω στο ταλέντο. Φυσικά, χρειάζονται κάποια βασικά μουσικά προσόντα. Πέρα απ’ αυτά, όμως, θεωρώ πολύ σημαντικό στοιχείο επιτυχίας το κλίμα που διαμορφώνεται στην ομάδα. Αυτό συμβαίνει παντού. Δεν ισχύει μόνο για τη μουσική.

–Η καλή φωνή αποτελεί χάρισμα; Υπάρχουν παράφωνοι άνθρωποι; Πιστεύω στο χάρισμα όπως αναγνωρίζω και ότι υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που δεν μπορούν εύκολα να τραγουδήσουν. Και οι δυο περιπτώσεις οδηγούν σίγουρα κάπου, αλλά μόνο με δουλειά και σωστή καθοδήγηση. Κι αυτό δηλαδή μπορεί να ανήκει στις βασικές ικανότητες ενός μαέστρου. Να καταφέρει, δηλαδή, να εξελίξει κάποιον και να τον φτάσει σε υψηλά επίπεδα. Ανάλογα, πάντα, με το αρχικό υλικό που διαθέτει.

–Η ποιότητα των φωνών ή η χημεία του συνόλου είναι που διαδραματίζει τον πιο καθοριστικό ρόλο; Ξεκάθαρα η χημεία. Για να το περιγράψω με ποδοσφαιρικούς όρους, το να έχω στη διάθεσή μου για να προπονήσω τους κορυφαίους παίκτες του κόσμου, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχω το πρωτάθλημα στο τσεπάκι μου. Δεν λέω σε καμία περίπτωση ότι οι ικανότητες και η ποιότητα των φωνών των χορωδών είναι ασήμαντη. «Πρωταθλήματα» όμως δίνει η χημεία και η συντονισμένη δουλειά συνόλου. Από την άλλη, η μουσική δεν πρέπει να λειτουργεί ανταγωνιστικά, αλλά ενωτικά.

–Πώς θα περιέγραφες το επίπεδο της χορωδιακής κουλτούρας στην Κύπρο; Παρόλο που το φωνητικό επίπεδο της Κύπρου είναι πολύ υψηλό, νιώθω ότι η δημιουργία ανάλογης κουλτούρας δεν είναι κάτι που μπορεί να επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό άμεσα. Είναι μια μακροχρόνια διαδικασία που έχει άμεση σχέση με την παιδεία, τις υποδομές, το κράτος και γενικότερα την κοινωνία. Άλλωστε, μια χορωδία αποτελεί μικρογραφία της κοινωνίας, εφόσον είναι τα μέλη της κοινωνίας που την αποτελούν. Κι όταν η κοινωνία παλεύει ακόμα για τα βασικά και τα αυτονόητα, τότε απέχει αρκετά κι από οποιαδήποτε καλλιτεχνική κουλτούρα. Τη χορωδιακή εν προκειμένω.

-Ποιο είναι το μεγάλο σου προσωπικό όνειρο σε σχέση με τη χορωδιακή μουσική; Σου μιλάω ειλικρινά: δεν έχω όνειρα για τη χορωδιακή μουσική, έχω όνειρα για τον κόσμο. Για τους ανθρώπους. Ίσως να χαιρόμουν αν γινόμουν το παράδειγμα για κάποιους άλλους στο μέλλον ώστε να προσφέρουν στην κοινωνία. Και -γιατί όχι;- αυτό να γίνει μέσα από τη χορωδιακή μουσική. Ζεις, το απολαμβάνεις και στο τέλος, αν είσαι τυχερός, το μετράς και βλέπεις αν έχει μείνει κάτι. Μ’ αρέσει αυτό.   

Ελεύθερα, 3.3.2024