Αλέξανδρος Κυριαζής: Η καθαρότητα του νου μεταφράζεται και στο σώμα

Ο Αλέξανδρος Κυριαζής υπογραμμίζει ότι η εκπαίδευση και η τεχνική δεν είναι κάτι που χρησιμοποιεί κανείς αλλά κάτι που κουβαλάει.

Αντιμετωπίζει ως προνόμιο το γεγονός ότι η σκούφια του κρατά από σόγια ηθοποιών και σκηνοθετών- των Κυριαζή και Μαλένη. Ωστόσο, αυτό σε καμία περίπτωση δεν τον ετεροπροσδιορίζει καλλιτεχνικά, αφού εδώ και σχεδόν δέκα χρόνια διαγράφει μια πολλά υποσχόμενη δική του τροχιά στο πεδίο του χορού και της περφόρμανς, με σημαντικές διεθνείς συνεργασίες. Απόφοιτος της σχολής Juste Debout στο Παρίσι το 2019 και πλέον και της Πειραματικής Ακαδημίας Χορού του Σάλτσμπουργκ (SEAD), ο Αλέξανδρος Μ. Κυριαζής είχε τις τελευταίες εβδομάδες την ευκαιρία να «συστηθεί» στο κυπριακό κοινό μέσα από μια σειρά ποικίλων συνεργασιών. Η επόμενη είναι το ντουέτο «Jimmy & Freddie», σε δική του σύλληψη και σε συνεργασία με τον Γερμανό χορευτή Βίκτορ Άαρον Μπόλτσμαν. Όντας προγραμματισμένο για χθες Σάββατο 23 Νοεμβρίου στο Αμβούργο, το έργο παρουσιάζεται και στο πλαίσιο του προγράμματος #UNDER30 του Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας, γεγονός που αποτέλεσε το έναυσμα γι’ αυτή τη συνέντευξη.

–Από πού προέκυψαν οι χαρακτήρες των Jimmy και Freddie; Το ντουέτο μας βγαίνει μέσα από την αλήθεια των αντιθέσεων και των αντιφάσεων που κρύβονται στη φιλία δυο ανθρώπων που από μικροί μαθαίνουν την πίκρα της διαφοράς, παρά τη φιλία που τους ενώνει.

–Πώς εκτυλίσσεται τεχνικά ο ρυθμικός διάλογος που συνδέει τα σκηνικά στοιχεία; Η ρυθμική παρτιτούρα προκύπτει από τη δημιουργία ενός χάρτη με όλες τις πληροφορίες που έχουμε τοποθετήσει στο έργο και μέσα από την κατανόηση του πώς αυτές γίνονται αντιληπτές από ένα φρέσκο μάτι. Σκεφτείτε το σαν ένα είδος τοπίου. Κάθε έργο έχει μια ποικιλία τοπίων. Τον ήχο (ό,τι ακούμε), την εικόνα (ό,τι βλέπουμε) το αφήγημα (αυτό που αντιλαμβανόμαστε). Ο ρυθμός είναι ένα τοπίο που μπορεί να εξεταστεί μόνο αφού χαρτογραφηθούν τα υπόλοιπα. Όταν συνειδητοποιήσουμε τον ρυθμό μέσα στον οποίο ενυπάρχουν τα υπόλοιπα στοιχεία, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια παρτιτούρα που υπηρετεί ένα συγκεκριμένο στόχο. Η δυσκολία σ’ αυτό το εγχείρημα είναι να προσέξεις όλες τις μικρές λεπτομέρειες– πράγματα που έχεις δει χίλιες φορές στο παρελθόν– σαν να είναι η πρώτη φορά που τα βλέπεις. Πιστεύω πως δίνοντας προσοχή στον ρυθμό, τόσο στη μακρο- όσο και στην μικρο-κλίμακα ενός έργου, δημιουργείται μια πρόσθετη κόκκινη κλωστή που διευκολύνει τη μετάδοση πληροφοριών και τη δημιουργία ατμόσφαιρας.

–Πώς λειτουργεί ο συνδυασμός των διαφορετικών εκφραστικών μέσων στην αφήγηση; Ένας δημιουργός μπορεί να ενεργοποιήσει πτυχές εκφραστικές και εφόδια που έχει στη διάθεσή του αν νιώθει πως αυτά υπηρετούν τον στόχο της επικοινωνίας με το κοινό του. Κάποτε αναπόφευκτα. Όταν τρέχεις για τη ζωή σου δεν σκέφτεσαι αν θα ενεργοποιήσεις μόνο τα πόδια ή και τα χέρια σου, αν θα ρίξεις μπροστά τον κορμό σου και θα εισπνέεις αχόρταγα αέρα. Όλα λειτουργούν συνδυαστικά, αν η ανάγκη σου να επικοινωνήσεις αυτό που θέλεις, είναι μεγάλη. Κι όλα μαζί συνδυαστικά, υπηρετούν το στόχο, της εκφραστικής επικοινωνίας με το κοινό.

–Ποια είναι η ιδανική εμπειρία που επιδιώκεις να προσφέρεις στον θεατή; Πιστεύω πως μια ιστορία είναι πιο ισχυρή όταν δίνει στον θεατή τον χρόνο, το πλαίσιο και την κατεύθυνση να την αντιληφθεί με τον δικό του τρόπο και επομένως να συνδεθεί μαζί της. Λατρεύω να λέω ιστορίες. Μια ιδανική εμπειρία κατά τη δική μου γνώμη πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να κάνει τον θεατή να νιώσει κάτι. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, ζούσα στο κεφάλι μου, με τις δικές μου αφηγήσεις και μικρές ιστορίες. Επιθυμία μου είναι αυτοί οι χαρακτήρες να λειτουργούν σαν παραμορφωτικοί πολυεπίπεδοι καθρέφτες, στους οποίους το κοινό μπορεί να δει ένα μέρος του εαυτού του. Το «Jimmy & Freddie» είναι ένα κομμάτι που στοχεύει ακριβώς σ’ αυτό: να προσκαλέσει το κοινό σε μια βόλτα στον κόσμο του Tripville.

–Οι καταβολές σου έχουν βαθιές ρίζες στον χώρο του θεάτρου. Με ποιον τρόπο επηρέασε αυτό το υπόβαθρο τη χορογραφική σου γλώσσα; Τα θεατρικά στοιχεία ήταν εμφανή στο χορογραφικό μου ταξίδι από την αρχή. Πιστεύω ότι οφείλεται στο γεγονός ότι μεγάλωσα στον κόσμο αυτό, αλλά βλέπω το θέατρο και, κατά συνέπεια, τον χορό ως εργαλεία για την αφήγηση μιας ιστορίας- ανεξάρτητα από το αν η ιστορία είναι ρητή, γραμμική, αφηρημένη ή αποσπασματική. Στα έργα μου, το θέατρο και ο χορός συνυπάρχουν και συμπληρώνουν το ένα το άλλο. Το κείμενο μεταδίδει μια ρητή αφήγηση, ενώ η κίνηση είναι πιο αφηρημένη.

–Τι σε οδήγησε στο SEAD; Πώς έχει διαμορφώσει τη δημιουργική σου ταυτότητα; Το SEAD ήταν ευλογία. Αρχικά έκανα ακροάσεις για άλλη σχολή χορού. Στο διάστημα της προετοιμασίας μου στην Αθήνα παρακολούθησα τυχαία, ένα μάθημα με την Ακαδημαϊκή Συντονίστρια του SEAD, Μαριλένα Δάρα. Και, για να μην τα πολυλογώ, μού έγινε πρόσκληση να πάω εκεί, στο πρώτο έτος επαγγελματικής κατάρτισης με υποτροφία εργασίας. Μια βδομάδα μετά, ήμουν σ’ ένα αεροπλάνο, με μόνο ένα σακίδιο στον ώμο. Το SEAD είναι πολύ ξεχωριστός τόπος. Παρόλο που τα μαθήματα στον κλάδο του Performance κατά κύριο λόγο σμιλεύουν το σώμα, μια και τα κατάφερα να μπω στην κατεύθυνση της χορογραφίας, το SEAD βοήθησε να καλλιεργήσω παράλληλα το φιλοσοφικό και πνευματικό επίπεδο της δουλειάς μου.

–Πώς αισθάνεσαι ότι εξελίσσεσαι ως καλλιτέχνης; Ένας από τους καθηγητές μου έλεγε: «Η τεχνική είναι κάτι που μαθαίνεις για να το ξεχνάς». Τα τελευταία δέκα χρόνια έχω εκπαιδεύσει το σώμα και το μυαλό μου αυστηρά. Σχεδόν μανιακά, προσπάθησα να βελτιώσω τις δεξιότητες που σχετίζονται με την κίνηση, την ερμηνεία και τη συγγραφή, επειδή πιστεύω ότι η δεξιότητα/ τεχνική είναι αυτή που θα μου επιτρέψει να μεταδώσω τα πράγματα που θέλω ευκολότερα και καθαρότερα. Η ερμηνεία, ο χορός και η χορογραφία είναι πρακτικές που απαιτούν ακριβώς αυτό: εξάσκηση. Μετά από δέκα χρόνια προπόνησης, όμως, μπορώ να πω με σιγουριά ότι υπάρχει κάτι και πέρα από αυτό. Υπάρχει και η απελευθέρωση. Αυτή τη στιγμή νιώθω ότι εκεί βρίσκομαι. Κατά τη γνώμη μου, η ωριμότητα στη σκηνή, σε οποιοδήποτε σκηνικό παράστασης, προέρχεται από το να επιτρέψεις στον ήδη καταπονημένο υποσυνείδητο κόσμο σου να κάνει αυτό που του αναλογεί. Ουσιαστικά, να καταλάβεις ότι η εκπαίδευση και η τεχνική δεν είναι κάτι που χρησιμοποιεί κανείς αλλά μάλλον κάτι που κουβαλάει.

–Σε ποιες ιδέες και δεξιότητες θα σε ενδιέφερε να εστιάσεις περισσότερο στο μέλλον; Τα ενδιαφέροντά μου για το μέλλον ποικίλουν. Οι στόχοι είναι σημαντικοί και έχω ένα σωρό απ’ αυτούς ανάλογα με την ημέρα της εβδομάδας, αλλά πιστεύω επίσης στο να ακολουθεί κάποιος τη διαδικασία της διαίσθησής του. Δουλεύω πολύ και σχεδόν συνεχώς. Στις τέχνες νομίζω ότι δεν υπάρχει όριο. Αντί να φαντάζομαι πως υπάρχει και να προσπαθώ να το φτάσω, θα προτιμούσα απλώς να κινηθώ και να δω πού με οδηγεί αυτή η κίνηση.

–Η ευκινησία στη σκέψη ή στο σώμα είναι πιο δύσκολο να επιτευχθεί; Τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά, πιστεύω ότι η ευκινησία είναι παράγωγο κίνησης. Μιλάω για την κίνηση μεταφορικά. Όταν ένα άτομο ασχολείται με κάτι για αρκετό καιρό (ό,τι και αν σημαίνει για τον καθένα αυτό) εξελίσσεται. Η ευκινησία στο σώμα αποκτάται πρώτα από όλα με την προπόνηση και μετά, με το να προσπαθείς για ένα ευκίνητο μυαλό. Η ευκινησία στο μυαλό, πιστεύω, αποκτάται αν πρώτα είσαι αυστηρός και επικριτικός με τον ίδιο τον εαυτό σου και μετά τακτοποιώντας το χάος που αυτό δημιουργεί.

–Στην περίπτωσή σου τι ισχύει; Στην πρακτική μου με τον αυτοσχεδιασμό και τη στιγμιαία σύνθεση υπάρχει η ιδέα της αποδοχής αυτού που συμβαίνει (είτε είναι μια κίνηση, μια σκέψη, ένας ήχος, ένα συναίσθημα) τη στιγμή που συμβαίνει. Πιστεύω ότι η ευκινησία στο μυαλό, είναι υποπροϊόν αυτής της αποδοχής. Ουσιαστικά, κάθε απόφαση είναι μια σωστή απόφαση αρκεί να την αποδεχτείς και να την τηρήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κρίνουμε τις αποφάσεις μας, αλλά η ώρα να το κάνουμε δεν είναι όταν είμαστε σ’ αυτό που κάνουμε. Αυτό εννοώ με το να τακτοποιεί κάποιος το μυαλό του. Αυτό είναι κάτι δύσκολο να εφαρμοστεί, αλλά όταν εφαρμόζεται φαίνεται και στη σωματική ευκινησία. Η καθαρότητα του νου μεταφράζεται και στο σώμα. Θα έλεγα ότι και οι δύο τύποι ευκινησίας είναι αλληλένδετοι και δύσκολο να αναπτυχθούν, ο καθένας με τον τρόπο του.

–Το τελευταίο διάστημα εμφανίζεσαι συχνά στο νησί. Ποιες οι εντυπώσεις σου από την επαφή με το κοινό της Κύπρου; Έχω ως αρχή να προσεγγίζω το κάθε κοινό ως έξυπνο. Το κυπριακό κοινό είναι ιδιαίτερα ξεχωριστό για μένα. Τους τελευταίους δύο μήνες παρουσίασα κάποιες δουλειές εδώ και η αλληλεπίδρασή μου με το κοινό ήταν απλά υπέροχη. Βρέθηκα σε ουσιαστικές και πλούσιες συζητήσεις μετά από παραστάσεις που ομολογουμένως μού έδωσαν πολλά να σκεφτώ. Είμαι βαθιά ευγνώμων για τους ανθρώπους που μοιράζονται την εμπειρία τους κι αυτό που αποκομίζουν από τη δουλειά μου. Θεωρώ αυτή την ανατροφοδότηση ό,τι πιο πολύτιμο.

–Η Κύπρος και οι σκηνές της μπορούν να αποτελέσουν πεδίο καλλιτεχνικής εξέλιξης; Σαφέστατα. Ο κόσμος είναι πια μια σταλιά. Βλέπουμε χορευτές, ερμηνευτές να ξεκινούν από τις σκηνές της Κύπρου και με σκληρή δουλειά να βρίσκονται στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου, διαπρέποντας. Η απόσταση είναι μόνο στο μυαλό μας.