Ο Λοΐζος Πίπης γράφει για το άφρον και προδοτικό πραξικόπημα και τη σχέση της πολιτικής των ΗΠΑ με αυτό και τα σχέδια για ανατροπή του Μακαρίου. 

«Ο χρόνος ή ο τρόπος εμφάνισης του πραξικοπήματος και η γκαστερική σύλληψη Μακαριακών από την ΕΟΚΑ Β έχουν καταδείξει πως ήταν μια ενέργεια αποσταθεροποίησης των πολιτικών πραγμάτων».

Ποια η σχέση αμερικάνικης πολιτικής προς τον ανατραπέντα Πρόεδρο της Κύπρου Μακάριο;

Αρχιτέκτονες της αμερικάνικης πολιτικής – Κίσινγκερ και CIA, ενεθάρρυναν και υποστήριξαν το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Η χουντική κυβέρνηση ήταν για την Αμερική ο μεγάλος σύμμαχος της, γιατί είχε συμβάλει στην ακινητοποίηση της κομμουνιστικής απειλής. Η Αμερική ενέκρινε αποστολή βαρέων όπλων στη χούντα γιατί πίστευε πως η ανατροπή του Μακαρίου ήταν στα χέρια της. Για αποδυνάμωση του Μακάριου αφίχθηκε κρυφίως ο Γρίβας ο οποίος μαζί με τους τρεις Μητροπολίτες, ΕΟΚΑ Β΄ και Χούντα τάχθηκαν επί τω έργω.

Η αμερικάνικη συνωμοσία εντάθηκε πιο πολύ όταν στις εκλογές στην Ελλάδα οι κομμουνιστές αύξησαν τη δύναμη τους. Γι’ αυτό και μισούσαν τον Α. Παπανδρέου γιατί ήταν ο «αποστάτης» και ο «αρχηγός των Κομμουνιστών».

Η επίσκεψη Μακαρίου στη Μόσχα και τα κηρύγματά του εναντίον ξένων στρατευμάτων και ξένων Βάσεων αύξησε το μένος των δυτικών χωρών εναντίο του στον ύψιστο δυνατό βαθμό. Ο Μακάριος για όλους αυτούς ήταν ο «ερυθρός παπάς» ή ο «Κάστρο της Κύπρου».

Με την παρουσία του Γρίβα εκτείνεται ο αντιμακαριακός αγώνας. Έφθασε στην Κύπρο για να δημιουργηθεί ο πυρήνας της ΕΟΚΑ Β΄ εναντίον του Μακαρίου. Αμερικάνοι αξιωματούχοι δήλωναν πως δεν θα ησύχαζαν αν δεν ανατρεπόταν ο Μακάριος. Χαρακτηριστική η λύσσα του Μπολ εναντίον του Μακαρίου: «Αυτό το κάθαρμα πρέπει να δολοφονηθεί πριν συμβεί κάτι στην Κύπρο».

Την ημέρα του πραξικοπήματος ο Κίσινγκερ ρώτησε τον πρεσβευτή της Κύπρου, Νίκο Δημητρίου, ποιος είναι ο Νίκος Σαμψών. «Πρόκειται για έναν παρανοϊκό κι εγωμανή», απάντησε ο πρέσβης.

Στην Αμερική, το Πεντάγωνο διαμόρφωνε την αμερικάνικη πολιτική με τη μορφή αναχαίτισης του σοβιετικού μπλοκ. Ο Γρίβας φτάνοντας στην Κύπρο διοργάνωσε την ΕΟΚΑ Β΄ η οποία χρηματοδοτείτο από την CIA μέσω του Ιωαννίδη. Ο Κίσινγκερ με την ανατροπή του Μακαρίου και την ανάληψη της εξουσίας από το ανδρείκελο απέφυγε να πει έστω και δύο λέξεις ή να ερωτήσει ή να ενδιαφερθεί για την τύχη επί τέλους «εκείνου του ανθρώπου». Φαινόταν να μην νοιαζόταν στο τι απέγινε ο Μακάριος. 

Οι δραστηριότητες Κίσινγκερ μετά το πραξικόπημα διεξάγονταν με προσωπικές επαφές πρόσωπο με πρόσωπο. Από την άλλη η CIA χάρασσε την εξωτερική πολιτική προσανατολισμένη σε στόχους στρατιωτικούς και κατασκοπευτικούς. Η αμερικάνικη πολιτική παρουσίαζε το φαινόμενο ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών. Σκοπός «το καθαρό περιβάλλον από τον Κομμουνισμό».

Και επέστη η ώρα. Και εγένετο σκότος και, σκεπάστηκε η γη με τις οβίδες του μένους, του μίσους και του θανάτου. Και λύσσαξαν οι λυσσασμένοι, ζητούντες την κεφαλή του Μακαρίου επί πίνακι, έτσι για να δώσουν το σύνθημα εκθρόνισης ενός άσημου τυχοδιώκτη.

Το αναιδές μήνυμα, από τη βαλτή εκφωνήτρια, «ο Μακάριος είναι νεκρός» εξέπεμπε τη διαβολική μήνι για να κάμψει το ηθικό του λαού – να σβήσει το τείχος αγάπης προς τον ηγέτη του, στεριώνοντας έτσι στη χώρα, τον Τούρκο εισβολέα. Και ήχησαν οι σειρήνες και ο ουρανός ρουφούσε τον αιμάτινο απόηχο από την θλίψη του «νυν και αεί» εγκλήματος που άφησε στο στήθος της Μεγάλης Ιδέας.