Πολύ σωστές οι κινήσεις της κυβερνήσης για μέτρα στήριξης της οικονομίας. Οι καιροί είναι πολύ δύσκολοι και η λήψη μέτρων δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής επιβάλλεται. Στην προηγούμενη κρίση υπήρξε καθυστέρηση στη λήψη μέτρων και οδηγηθήκαμε στην επιβολή πολύ πιο σκληρών μέτρων. Ας δράσουμε τώρα έγκαιρα.
Όμως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι ιδιαίτερα οι πολιτικοί που ψηφίζουν νομοθεσίες που αφορούν τα μέτρα, ότι τα δάνεια με κυβερνητικές εγγυήσεις δεν πρέπει να καταλήξουν σε δανεικά και αγύριστα. Αυτή η νοοτροπία πρέπει να εκλείψει. Η παραχώρηση των δανείων δεν είναι μέτρο κοινωνικής πρόνοιας, δεν αποτελεί κοινωνική πολιτική. Είναι οικονομική πολιτική για στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται από την κρίση της πανδημίας για να αντιμετωπίσουν τον οικονομικό αντίκτυπο. Τα λεφτά της κυβέρνησης, έστω μέσω εγγυήσεων ανήκουν σε όλους, όχι σε μια μερίδα που έμαθε σε δανεικά και αγύριστα χωρίς συνέπειες. Θα πρέπει να παραχωρηθούν με γνώμονα και διασφάλιση ότι θα αποπληρωθούν και η συνέπεια που δείξαμε για τις υποχρεώσεις μας, είναι πολύ σημαντικό κριτήριο. Αυτό επιβάλλει το κοινό καλό, το δημόσιο συμφέρον. Είναι πόροι που μπορεί να αξιοποιηθούν εν ευθέτω χρόνω για άλλες ανάγκες πχ στον τομέα της υγείας, της κοινωνικής προνοίας και αλλού.
Έχω την εντύπωση ότι λέχθηκε σε Επιτροπή της Βουλής ως αρνητικό στοιχείο, ότι αυτά τα δάνεια θα βοηθήσουν τους μετόχους των τραπεζών. Τα λεφτά των τραπεζών ανήκουν κατά κύριο λόγο στους καταθέτες, ένα πολύ μικρό μέρος ανήκει στους μετόχους, εφόσον οι καταθέσεις είναι πολλαπλάσιες από τα κεφάλαια των τραπεζών που ανήκουν στους μετόχους. Επομένως τυχόν ζημιές των τράπεζων από μη αποπληρωμές κορωνοδανείων πλήττουν και τους καταθέτες και την οικονομία γενικά.
Υπάρχει ανάγκη για βελτίωση της κουλτούρας μας όσον αφορά πληρωμές /υποχρεώσεις. Από μελέτες που έγιναν διαφαίνεται ότι η Κύπρος υστερεί και σε αυτό το θέμα και ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s το έχει συμπεριλάβει σε αξιολόγησή του για την Κύπρο. Ανάγκη βέβαια για καλλιέργεια νέας κουλτούρας και των πολιτικών, που πρέπει να έχουν πρώτιστο μέλημα το κοινό καλό, το δημόσιο συμφέρον και όχι εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων, μικροκομματικά και εξυπηρέτηση ομάδων πίεσης (pressure groups ).
Όσον αφορά τις χαλαρώσεις στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών που ανακοινώθηκαν, είναι για να διευκολύνουν τη βραχυπρόθεσμη /μεσοπρόθεσμη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, αλλά και για απορρόφηση ζημιών για τις τράπεζες, που και αυτές πλήττονται από την κρίση, λόγω των συνθηκών υπό τις οποίες λειτουργούν και όχι μόνο.
Οι τράπεζες είναι και αυτές επιχειρήσεις. Και όπως, αν μια επιχείρηση δεν καλύπτει το κόστος της δεν μπορεί να επιβιώσει μακροπρόθεσμα, το ίδιο και οι τράπεζες. Αν δεν έχουν κέρδος δεν μπορούν να δημιουργήσουν αποθέματα κεφαλαίων ούτε να επιβιώσουν. Και αν δεν λειτουργούν οι τράπεζες δεν μπορεί να κινηθεί η οικονομία.
Όμως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι ιδιαίτερα οι πολιτικοί που ψηφίζουν νομοθεσίες που αφορούν τα μέτρα, ότι τα δάνεια με κυβερνητικές εγγυήσεις δεν πρέπει να καταλήξουν σε δανεικά και αγύριστα. Αυτή η νοοτροπία πρέπει να εκλείψει. Η παραχώρηση των δανείων δεν είναι μέτρο κοινωνικής πρόνοιας, δεν αποτελεί κοινωνική πολιτική. Είναι οικονομική πολιτική για στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται από την κρίση της πανδημίας για να αντιμετωπίσουν τον οικονομικό αντίκτυπο. Τα λεφτά της κυβέρνησης, έστω μέσω εγγυήσεων ανήκουν σε όλους, όχι σε μια μερίδα που έμαθε σε δανεικά και αγύριστα χωρίς συνέπειες. Θα πρέπει να παραχωρηθούν με γνώμονα και διασφάλιση ότι θα αποπληρωθούν και η συνέπεια που δείξαμε για τις υποχρεώσεις μας, είναι πολύ σημαντικό κριτήριο. Αυτό επιβάλλει το κοινό καλό, το δημόσιο συμφέρον. Είναι πόροι που μπορεί να αξιοποιηθούν εν ευθέτω χρόνω για άλλες ανάγκες πχ στον τομέα της υγείας, της κοινωνικής προνοίας και αλλού.
Έχω την εντύπωση ότι λέχθηκε σε Επιτροπή της Βουλής ως αρνητικό στοιχείο, ότι αυτά τα δάνεια θα βοηθήσουν τους μετόχους των τραπεζών. Τα λεφτά των τραπεζών ανήκουν κατά κύριο λόγο στους καταθέτες, ένα πολύ μικρό μέρος ανήκει στους μετόχους, εφόσον οι καταθέσεις είναι πολλαπλάσιες από τα κεφάλαια των τραπεζών που ανήκουν στους μετόχους. Επομένως τυχόν ζημιές των τράπεζων από μη αποπληρωμές κορωνοδανείων πλήττουν και τους καταθέτες και την οικονομία γενικά.
Υπάρχει ανάγκη για βελτίωση της κουλτούρας μας όσον αφορά πληρωμές /υποχρεώσεις. Από μελέτες που έγιναν διαφαίνεται ότι η Κύπρος υστερεί και σε αυτό το θέμα και ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s το έχει συμπεριλάβει σε αξιολόγησή του για την Κύπρο. Ανάγκη βέβαια για καλλιέργεια νέας κουλτούρας και των πολιτικών, που πρέπει να έχουν πρώτιστο μέλημα το κοινό καλό, το δημόσιο συμφέρον και όχι εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων, μικροκομματικά και εξυπηρέτηση ομάδων πίεσης (pressure groups ).
Όσον αφορά τις χαλαρώσεις στα εποπτικά κεφάλαια των τραπεζών που ανακοινώθηκαν, είναι για να διευκολύνουν τη βραχυπρόθεσμη /μεσοπρόθεσμη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, αλλά και για απορρόφηση ζημιών για τις τράπεζες, που και αυτές πλήττονται από την κρίση, λόγω των συνθηκών υπό τις οποίες λειτουργούν και όχι μόνο.
Οι τράπεζες είναι και αυτές επιχειρήσεις. Και όπως, αν μια επιχείρηση δεν καλύπτει το κόστος της δεν μπορεί να επιβιώσει μακροπρόθεσμα, το ίδιο και οι τράπεζες. Αν δεν έχουν κέρδος δεν μπορούν να δημιουργήσουν αποθέματα κεφαλαίων ούτε να επιβιώσουν. Και αν δεν λειτουργούν οι τράπεζες δεν μπορεί να κινηθεί η οικονομία.
* Οικονομολόγος.
