Ο Πέτρος Ευθυβούλου, λαογράφος, θεωρεί πως η ΕΟΚΑ Β΄και το πραξικόπημα σκέπασαν την πηγή και τις ενοχές για τα σημερινά δεδομένα του Κυπριακού.
Μερικές ερωτηματικές αναφορές για τις επιλογές, τους χειρισμούς του εθνικού μας θέματος.
1. Η πείρα των γεγονότων μας λέγει ίσως ο ένοπλος αγώνας να μην ήταν η σοφότερη ή η κατάλληλη επιλογή που επιλέξαμε. Μπορούσε με πολιτικούς χειρισμούς να πετύχουμε πιο καλά αποτελέσματα. Η Συμφωνία της Ζυρίχης με Τούρκο αντιπρόεδρο με δικαίωμα βέτο και ανάλογους υπουργούς και 30% στις κρατικές θέσεις Τούρκους και εγγυήτρια την Τουρκία του Συντάγματος και των Συμφωνιών, ίσως να ήταν η ασοφότερη επιλογή που επιτεύχθη. Θα ήταν σοφότερο να τερματισθεί ο ένοπλος αγώνας και να αποφευχθεί κάθε συμφωνία με την Τουρκία. Χωρίς τη συμμετοχή μας και την υπογραφή μας θα ήταν όλες οι άλλες συμφωνίες κενού περιεχομένου χωρίς καμία διεθνή αναγνώριση ή νομική ισχύ ή υπόσταση. Η κύρια και μόνη δικαιολογία της Τουρκίας που δεν φεύγει είναι οι άσοφες Συμφωνίες της Ζυρίχης.
2. Ίσως να επιβαρύναμε, ελιπάναμε το λάθος της Ζυρίχης και με τη μη συμπόρευση μας με τους δυτικούς Αμερικάνους και ΝΑΤΟ και η συμπόρευση μας με τους αδέσμευτους Τίτο, Καντάφι και άλλους («σωτήρες») που ίσως αυτό να ήταν αφορμή, ο λόγος που μας μαυροπινάκισαν οι Αμερικάνοι, ο Κίσινγκερ και άλλοι σύμμαχοι τους. Αν συμπορευόμασταν όλα τα δεδομένα που βιώνουμε σήμερα ίσως να ήταν τελείως αντίθετης μορφής, δεν θα είμεθα σε αυτή τη μοιραία θέση, θα είμεθα όπως οι άλλες χώρες που συμπορεύθηκαν μαζί τους.
3. Για την επιδείνωση και συνέχιση των κακώς εχόντων στο εθνικό μας θέμα ίσως να συνέβαλε και η άσοφη επιλογή μας να εδραιώσουμε την Εθνική Φρουρά με Ελλαδίτες αξιωματικούς που σε συνεργασία με τον Γρίβα εκκόλαπταν, εκατήχιζαν και εκάλυπταν την ΕΟΚΑ Β΄ με επίτευγμα το εγκληματικό πραξικόπημα με τις συνέπειες της εισβολής και κατοχής, με τα τόσα δεινά που ακόμα βιώνουμε, με τον φόβο εδραίωσης τους. Και που ο φόβος της εδραίωσης και η έλλειψης προοπτικών λύσεως ίσως να οφείλεται και εις τις συνεχείς απορρίψεις μας σχεδίων λύσης από τα Ηνωμένα Έθνη και τις μεγάλες δυνάμεις, που ήταν και είναι η μόνοι αρμόδιοι για να επιλύσουν το θέμα μας και που με τις απορρίψεις μας τους απογοητεύσαμε και είναι πλέον αδιάφοροι και απαθείς.
Με τις συνεχείς απορρίψεις μας αφοπλιζόμασταν εμείς και οπλίζονταν οι αντίδικοι μας Τούρκοι, που αυτοί ουδέποτε ήθελαν ή επιδίωκαν σχέδιο λύσεως διότι η μη λύσης τους συμφέρει πολύ περισσότερο ούτε ένας πρόσφυγας ούτε πιθαμή εδάφους επιστρέφεται, τουρκοποιείται ολοκληρωτικά ακέραια η μισή Κύπρος. Η πικρή αλήθεια να λέγεται για τους χειρισμούς μας και τις πολιτικές μας επιλογές στο εθνικό θέμα από αρχής μέχρι σήμερα όχι μόνο δεν ήταν σώφρονες ή σωτήριες, αλλά αντίθετες, άσοφες και ζημιογόνες που το αποτέλεσμα, το απόσταγμα αυτής της ασοφίας το βιώνει, το ζει από χρόνια ο κακόμοιρος ελληνισμός της Κύπρου.
Το ρητό μας το λέγει: «Από το άσοφον μυαλό δύσκολα έρκεται καλόν».
