Αυτό που φοβόταν, όπως ο διάβολος το λιβάνι, το είχε πάθει η γιαγιά: γεροντική άνοια, αυτή η αναθεματισμένη καταχνιά του μυαλού. Τα πρώτα σημάδια ήταν μικρά, απλά, αλλά προφανή. Κι ύστερα, με την πάροδο του χρόνου, θυμόταν μόνο την κόρη της κι αυτήν όχι πάντα, τη φτώχεια και τις δυσκολίες των παιδικών της χρόνων, το σπίτι της στον κατεχόμενο Γερόλακκο και μια υπόσχεση που είχε δώσει στον πατέρα μου και της είχε γίνει έμμονη ιδέα: να του αγοράσει καινούριο κοστούμι αν έκοβε αυτό το ρημάδι το τσιγάρο. Της άρεσε πάντα το εργόχειρό της κι ας μη θυμόταν πια να κεντήσει. Ξαφνιαζόταν με τις δύο κοπέλες που της συστήνονταν ως εγγονές της. Ήξερε ότι μας γνώριζε μα δεν μας αναγνώριζε. Μας κοιτούσε με μια συστολή, σαν να ζητούσε συγνώμη που ξεχνούσε. Ώσπου έπαψε και να μας κοιτά. Η ζωή που έζησε εμφανιζόταν αραιά και που σαν μια αναλαμπή, όμως κι αυτή κρατούσε λίγο. Κι έπειτα σιγά – σιγά, κάθε μέρα που περνούσε, εγκλωβιζόταν όλο και περισσότερο μέσα στον λαβύρινθο της μοναξιάς του Αλτσχάιμερ. Τα συμπτώματα αυξάνονταν με γεωμετρική πρόοδο και τα παράθυρα της μνήμης έκλειναν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Ώσπου τελικά έχασε τα πάντα: την κρίση, τον λόγο, την αντίληψη, τις αναμνήσεις, τα συναισθήματα, την ίδια της τη ζωή. Ώσπου τελικά ξέχασε και την κόρη της. Ήταν μια ψυχοφθόρα διαδικασία αντίστροφης μέτρησης. Αργή και βασανιστική, δίχως γυρισμό, χωρίς την παραμικρή ελπίδα. Με αδιαμφισβήτητη κατάληξη τον θάνατο. Ο οποίος ήρθε σαν λύτρωση από το μαρτύριο τέσσερα χρόνια αργότερα.
Αν οι αριθμοί έχουν κάποια αξία, ας τους δούμε: Κάθε 3 δευτερόλεπτα διαγιγνώσκεται και μια νέα περίπτωση νόσου Αλτσχάιμερ παγκοσμίως. Ένα στα εννέα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και σχεδόν ένα στα τρία άτομα άνω των 85 ετών πάσχουν από τη συγκεκριμένη νόσο, ενώ με τη σταδιακή αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης αναμένεται αύξηση και του συνολικού αριθμού των ασθενών τις επόμενες δεκαετίες. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των ατόμων που ζουν με άνοια αναμένεται να τριπλασιαστεί από 50 σε 152 εκατομμύρια έως το 2050. Τα στοιχεία είναι αποκαρδιωτικά.
Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς πως η νόσος Αλτσχάιμερ, όπως και όλες οι ασθένειες, δεν κάνει διακρίσεις και δυνητικά μπορεί να συμβεί στον καθένα μας. Και μπορεί η εβδομάδα που διανύουμε να είναι αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση για τη νόσο Αλτσχάιμερ, όμως η σκέψη όλων όσοι με οποιονδήποτε τρόπο έχουν έρθει σε επαφή με αυτή την εκφυλιστική ασθένεια, δεν ησυχάζει καμία ημέρα του χρόνου. Το να στερείσαι πρώτα τις πρόσφατες και μετά τις παλαιότερες μνήμες σου, το να χάνεις την ίδια σου την ύπαρξη και τη ζωή, το να σου αρνείται η φύση την ίδια σου την αξιοπρέπεια είναι ό,τι πιο σκληρό, ό,τι πιο βάναυσο μπορεί να συμβεί σε άνθρωπο.
Κάπου διάβασα ότι οι άνθρωποι μπορεί να μη θυμούνται τι έκανες ή τι τους είπες, αλλά πάντα θα θυμούνται πως τους έκανες να αισθανθούν. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να κάνουμε αυτούς τους ανθρώπους να νιώσουν ασφάλεια. Να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής τους σε επίπεδο καθημερινής διαβίωσης και ευημερίας. Να ξεπεράσουμε την προκατάληψη και να πάψουμε να ντρεπόμαστε. Αντί να απομονώνουμε τους ασθενείς μας, να τους βοηθήσουμε να ζήσουν με αξιοπρέπεια τα χρόνια που τους απομένουν. Αντί να τους παραμερίζουμε και να τους αποκλείουμε, να τους προσφέρουμε υποστηρικτική φροντίδα και συναισθηματική κατανόηση. Πάνω απ’ όλα να τους προσφέρουμε αγάπη, σκεπτόμενοι ότι επιστρέφουμε σε αυτούς τους ανθρώπους όσα μας προσέφεραν αυτοί τα προηγούμενα χρόνια.
panayiota.charalambous@phileleftheros.com
