Τελικά μπορούν να εντοπισθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές δανείων; Είναι ένα ερώτημα που τίθεται συχνά – πυκνά όταν συζητείται θέμα εκποιήσεων, το οποίο αναμένεται τις επόμενες ημέρες να βρεθεί και πάλι στο προσκήνιο, καθώς σε μερικά εικοσιτετράωρα εκπνέει η αναστολή των πλειστηριασμών κύριων κατοικιών αξίας μέχρι €350 χιλ.
Προ ημερών, τόσο ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός όσο και ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Κωνσταντίνος Ηροδότου κλήθηκαν να τοποθετηθούν εάν έχει ξεκαθαρίσει ο ορισμός των στρατηγικών κακοπληρωτών. Από τις τοποθετήσεις των δύο αξιωματούχων φάνηκε πως δεν είναι εύκολο να ξεκαθαρίσει ποιος θεωρείται στρατηγικός κακοπληρωτής δανείων.
Ο υπουργός ανέφερε πως δεν είναι αρμοδιότητα του υπουργείου ο ορισμός των στρατηγικών κακοπληρωτών, τονίζοντας πως «άλλοι έπρεπε να το κάνουν». Ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας δήλωσε πως υπήρξε χαμηλή ανταπόκριση στο Σχέδιο Εστία γιατί ο κάθε αιτητής θα έπρεπε να δηλώνει τα περιουσιακά του στοιχεία. Υπέδειξε πως για να ξεκαθαρίσει ο ορισμός των στρατηγικών κακοπληρωτών θα πρέπει να ξεκαθαρίσουν τα περιουσιακά στοιχεία των πολιτών. «Ποιου σε αυτή τη χώρα είναι γνωστά τα περιουσιακά του στοιχεία;» διερωτήθηκε.
Ούτε στη βιβλιογραφία δεν είναι ξεκάθαρος ο ορισμός του στρατηγικού κακοπληρωτή, καθώς οι απόψεις είναι διιστάμενες. Στο δικό μας το φτωχό μυαλό, παρόλο που δεν κατέχουμε εξιδεικευμένες οικονομικές γνώσεις, ο στρατηγικός κακοπληρωτής λογικά πρέπει να θεωρείται ο δανειολήπτης ο οποίος έχει την οικονομική δυνατότητα, δηλαδή κατέχει κινητή και ακίνητη περιουσία, αλλά δεν δηλώνει όλα τα εισοδήματα του στο φόρο και δεν καταβάλλει τις δόσεις του για τα δάνεια που έλαβε.
Το 2018, με αφορμή την έναρξη του Σχεδίου Εστία, το οποίο τελικά απέτυχε, σε άρθρο των καθηγητών του Πανεπιστημίου Κύπρου Ανδρέα Μιλιδώνη και Σταύρου Ζένιου, καθώς και της Φιόνα Μούλεν, διευθύντριας συμβουλευτικής εταιρείας στην Κύπρο, είχε αναφερθεί πως ο ορισμός ο οποίος γίνεται αποδεκτός μιλά για τον δανειολήπτη που μπορεί αλλά δεν θέλει να ανταποκριθεί στις δανειακές του υποχρεώσεις. Μάλιστα, εισηγούνταν έναν ορισμό ο οποίος μπορεί να καθοδηγήσει τη Βουλή. Συγκεκριμένα, πρότειναν όπως, στρατηγικός κακοπληρωτής να θεωρείται ένας δανειζόμενος που έχει μηνιαίο καθαρό εισόδημα ίσο με δύο φορές τη μηνιαία δόση (σε ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα) και δεν πληρώνει.
Ωστόσο, όπως υποστηρίξαν οι συγγραφείς του άρθρου, και για τον συγκεκριμένο ορισμό δημιουργούνται ερωτήματα για το τι θα γίνει με όσους δεν δηλώνουν τα εισοδήματα τους ή δεν έχουν εισόδημα. Στην πρώτη περίπτωση, είχαν υποστηρίξει πως η ΚΤ θα μπορούσε να εξετάσει τη μηναία κίνηση στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς, ενώ για τη δεύτερη περίπτωση κάποιος θα μπορούσε να ελέγξει τα περιουσιακά στοιχεία του δανειοληπτών. Καταλήγοντας, οι αρθρογράφοι τόνιζαν την ανάγκη καθορισμού ενός ορισμού λόγω της εφαρμογής του Σχεδίου Εστία, έτσι ώστε για να ενταχθεί σε αυτό και να επωφεληθεί της κρατικής επιδότησης θα έπρεπε να αποδείξει πως δεν είναι στρατηγικός κακοπληρωτής.
Κατι το οποίο πέντε χρόνια μετά δεν έγινε. Επίσης, την στιγμή που κάποιοι προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν ποιος θεωρείται στρατηγικός κακοπληρωτές, την ίδια ώρα αυτοί συνεχίζουν κανονικά τη ζωή τους, χωρίς να ιδρώνει το αυτί τους. Δυστυχώς, το νομικό πλαίσιο που ισχύει σήμερα στην Κύπρο δημιουργεί περιορισμούς και εμπόδια. Και αυτό γιατί είναι δύσκολο να εντοπίσει η τράπεζα εάν ο δανειολήπτης κατέχει περιουσιακά στοιχεία.
Μάλιστα, όσοι είναι κάτοχοι μεγάλης περιουσίας φροντίζουν να τη μεταβιβάζουν σε συγγενικά τους πρόσωπα ή μεταφέρουν το ρευστό που διαθέτουν στο εξωτερικό, για να φαίνεται πως είναι μπατίρηδες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, λόγω της «δεινής» οικονομικής κατάστασης στην οποία δηλώνουν ότι βρίσκονται, μπορούν να ενταχθούν σε κυβερνητικά σχέδια, τα οποία είναι ιδιαίτερα γενναιόδωρα.
Επιβάλλεται κάποια στιγμή να ξεκαθαρίσει οριστικά ο ορισμός του στρατηγικού κακοπληρωτή, έτσι ώστε να σταματήσουν κάποιοι να εκμεταλλεύονται το σύστημα εις βάρος των συνεπών δανειοληπτών. Είναι αποδεκτό πως ένας από τους λόγους που δεν είχε τόσο μεγάλη ανταπόκριση το Σχέδιο Εστία ήταν γιατί οι αιτητές έπρεπε να δηλώνουν τα περιουσιακά τους στοιχεία. Ας ελπίσουμε το Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης να έχει μεγαλύτερη ανταπόκριση.
