«Καμία αυτεπάγγελτη ποινική έρευνα ή παρέμβαση μπορεί να εκκινήσει από τις αρμόδιες εθνικές Αρχές των κρατών μελών της ΕΕ που συμμετέχουν στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), όταν η EPPO έχει εκκινήσει διερεύνηση υπόθεσης». Κατ’ αυτό τον τρόπο τοποθετήθηκε χθες ο Γενικός Εισαγγελέας στο σάλο γύρω από το φιάσκο της κατασκευής τερματικού φυσικού αερίου στο Βασιλικό και απάντησε στην απαίτηση βουλευτών για διεξαγωγή από τη Νομική Υπηρεσία ποινικής έρευνας για όσα έγιναν γύρω από το τερματικό.
Σε γραπτή δήλωσή του ο κ. Σαββίδης αναφέρει και τα εξής: «Στις 28 Μαρτίου 2024, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ενημέρωσε τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, διά επιστολής της, ότι, ασκώντας τις αρμοδιότητές της σύμφωνα με το Άρθρο 26 του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939, έχει εκκινήσει τη διεξαγωγή ποινικής έρευνας για διάπραξη τυχόν ποινικών αδικημάτων από την αναθέτουσα Αρχή, ή/και τον εργολάβο, ή/και άλλους εμπλεκομένους, στο πλαίσιο των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης της δημόσιας σύμβασης για τη μελέτη, κατασκευή και συντήρηση του έργου του Τερματικού Εισαγωγής Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) στην Κύπρο.
Σύμφωνα με το Άρθρο 25 του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939, που διέπει τη σύσταση και λειτουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, «αν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αποφασίσει να ασκήσει την αρμοδιότητά της, οι αρμόδιες εθνικές Αρχές δεν ασκούν τη δική τους αρμοδιότητα για την ίδια εγκληματική συμπεριφορά».
Απόλυτα ορθή τοποθέτηση. Τη διαβάζεις και λες, εντάξει, τι να κάνει ο άνθρωπος. Αφού δεν του το επιτρέπουν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί. Να παρανομήσει κιόλας για να ικανοποιήσει τους διάφορους που διψάνε για έρευνες;
Δυστυχώς για τον κύριο Σαββίδη, όμως, αυτή είναι η επιφανειακή προσέγγιση της υπόθεσης. Διότι η ουσιαστική είναι πολύ διαφορετική και αφήνει εκτεθειμένη την Εισαγγελία της Κύπρου.
Η ουσία βρίσκεται στο ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έπραξε εκείνο το οποίο δεν είχε πράξει η Νομική Υπηρεσία της Κύπρου. Η ουσία βρίσκεται στο ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία διέταξε έρευνα στις 28 Μαρτίου 2024. Μετά που η Ελεγκτική Υπηρεσία στην Κύπρο δημοσιοποίησε σχετική έκθεσή της στις 19 Ιανουαρίου 2024.
Η ουσία κύριε Σαββίδη είναι ότι η Γενική Εισαγγελία είχε στη διάθεσή της περισσότερους από δύο μήνες για να διατάξει εκείνη ποινική έρευνα. Δεν το έπραξε όμως. Ακόμη και χωρίς την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η Γενική Εισαγγελία έπρεπε και μπορούσε να είχε διατάξει έρευνα για ένα τέτοιο καραμπινάτο σκάνδαλο. Οι ρίζες του οποίου πάνε πίσω στο 2018 όταν προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός και στην πορεία, δόθηκαν διαδοχικές παρατάσεις το 2022 και το 2023 αλλά εξόφθαλμα το έργο (των €542 εκατ. χωρίς ΦΠΑ) παρέμεινε σε γκρίζες ζώνες.
Κάποιος μπορεί και να συγχωρέσει την Γενική Εισαγγελία γιατί τα προηγούμενα χρόνια δεν πήρε χαμπάρι το σκάνδαλο ή έστω δεν είχε την τόλμη να ενεργήσει αυτεπάγγελτα και να διατάξει έρευνα. Ποιος, όμως, δύναται να τη συγχωρέσει μετά από την έκδοση έκθεσης από την Ελεγκτική Υπηρεσία;
Για να γνωρίζει και ο κόσμος τι κατέγραφε η Ελεγκτική Υπηρεσία σε εκείνη την έκθεση, ιδού ένα μικρό δείγμα από όσα συγκλονιστικά ανέφερε: «Α. Σε ένα διαγωνισμό κολοσσιαίου μεγέθους δεν διασφαλίστηκε ικανοποιητική ευρύτητα συμμετοχής, ενώ διαπιστώθηκε και μη ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού, αφού στο στάδιο της αξιολόγησης προχώρησε ένας και μόνο προσφοροδότης.
Β. Εντοπίστηκαν πολύ σοβαρές παραβιάσεις της περί δημοσίων συμβάσεων νομοθεσίας κατά το στάδιο της αξιολόγησης των προσφορών. Γ. Με την υπογραφή της σύμβασης ξεκίνησαν και οι καθυστερήσεις στο έργο. Δ. Παρά τις σοβαρές καθυστερήσεις εκ μέρους του εργολάβου στο έργο, τις οποίες η Υπηρεσία μας συνεχώς υποδείκνυε σε επιστολές της προς την ΕΤΥΦΑ αλλά και στις συνεδρίες της ΣΕΔΕ όπου συμμετέχει με το καθεστώς του παρατηρητή, η ΕΤΥΦΑ πρόσφερε κάλυψη στον εργολάβο με διαβεβαιώσεις ότι αυτός λάμβανε τα απαιτούμενα μέτρα για απορρόφηση των καθυστερήσεων και δεσμευόταν για την έγκαιρη συμπλήρωση του έργου».
Όπως και να το κάνουμε, ακούγεται οξύμωρο η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να αντιλήφθηκε τις ματσαράγκες και να διέταξε έρευνα για μια υπόθεση σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ αλλά η τοπική Εισαγγελία να μην πήρε χαμπάρι ώστε να διατάξει δική της έρευνα.
Για πολλοστή φορά είμαστε υποχρεωμένοι να υποδείξουμε στον Γενικό Εισαγγελέα ότι το κόστος για τη Νομική Υπηρεσία είναι πολλαπλάσιο. Εξαιτίας του γεγονότος ότι και αυτό το σκάνδαλο συνέβη επί προηγούμενης διακυβέρνησης. Εκείνην την οποία υπηρέτησαν ως υπουργοί οι σημερινοί επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας. Άντε τώρα, να πείσεις τον κάθε καχύποπτο ότι δεν έχει σχέση αυτό το γεγονός με το ότι η Νομική Υπηρεσία δεν διέταξε ποινική έρευνα.
Το μέγα ερώτημα, ωστόσο, πέραν από την ποινική έρευνα, είναι τι θα συμβεί και με τις πολιτικές ευθύνες. Αφορούν εκείνους που έλαβαν την πολιτική απόφαση. Εκείνους οι οποίοι αγνόησαν τις ξεκάθαρες προειδοποιήσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Εκείνους οι οποίοι διέγραψαν όλες τις γκρίζες ζώνες και όλες τις σκιές που συνόδευαν την μοναδική προσφορά και τους διαχειριστές της.
Χθες, ο Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι η κυβέρνησή του είναι εδώ για να μην υπάρχει η οποιαδήποτε σκιά για την Κυπριακή Δημοκρατία. Όταν θα ολοκληρωθεί η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, ενδέχεται να πρέπει να το αποδείξει στην πράξη. Ίδωμεν…
