Η χθεσινή πρώτη συνάντηση μεταξύ του Νίκου Χριστοδουλίδη και του Τουφάν Έρχιουρμαν σίγουρα άφησε κάποια θετικά στοιχεία, ως προς τη συνέχεια των προσπαθειών στο Κυπριακό. Άφησε όμως και στοιχεία που πρέπει να προβληματίζουν όσους εμπλέκονται ή έχουν ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στην Κύπρο και την προσπάθεια αναβίωσης των διαπραγματεύσεων.
Ξεκινώντας από τα θετικά, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι μετά από πέντε χρόνια υπάρχει στην τουρκική πλευρά ένας συνομιλητής. Τα πέντε προηγούμενα χρόνια, η παρουσία του Ερσίν Τατάρ στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων είχε μπλοκάρει την όποια προσπάθεια, ακόμα και για διάλογο ανάμεσα στις δύο πλευρές. Ωστόσο τα Ηνωμένα Έθνη όλο αυτό το διάστημα ελάχιστα είχαν κάνει προκειμένου να ξεμπλοκάρουν την όλη διαδικασία και να πιέσουν επαρκώς τον Τατάρ.
Η όποια κινητικότητα επιτεύχθηκε τον τελευταίο έναν χρόνο (από την τριμερή τον Οκτώβριο του 2024) οφειλόταν πρωτίστως στις ενέργειες και κινήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς. Κινήσεις προσεκτικές οι οποίες, σε αντίθεση με το παρελθόν, δεν ξεκινούσαν με δώρα προς την άλλη πλευρά. Κι αυτό παρά τις νουθεσίες κάποιων στην ε/κ πλευρά για «χειρονομίες καλών προθέσεων». Τελικά κατάφερε μια κάποια κινητικότητα χωρίς να δοθούν τα «δώρα» που κάποιοι εισηγούνταν.
Ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων εμφανίστηκε πρόθυμος για διάλογο. Και ήδη στην πρώτη συνάντηση που είχαν οι δύο ηγέτες καταγράφηκε αυτό το θετικό στοιχείο, καθώς συμφώνησαν ότι με την κάθοδο της Ολγκίν σε δύο εβδομάδες θα έχουν την ευκαιρία να ξαναβρεθούν. Όπως συμφώνησαν και στο ότι θα ξεκινήσουν οι δύο διαπραγματευτές να πραγματοποιούν τις δικές τους επαφές και συναντήσεις.
Βεβαίως, αυτά τα θετικά δεν προμηνύουν και ένα αντίστοιχο θετικό αποτέλεσμα. Το ότι θα βρεθούν ξανά οι δύο ηγέτες τη δεύτερη εβδομάδα του Δεκεμβρίου ή θα συνομιλούν οι δύο διαπραγματευτές δεν σημαίνει και κάτι. Γιατί τίποτε απ’ όλα αυτά δεν διασφαλίζει και ένα θετικό αποτέλεσμα. Γιατί η προϊστορία του Κυπριακού περιλαμβάνει εκατοντάδες ώρες συζητήσεων άνευ αποτελέσματος.
Πέραν όμως από το θετικό κλίμα που δημιουργεί αυτή η πρώτη συνάντηση, και οι προθέσεις εκατέρωθεν για να υπάρχει επικοινωνία, θα πρέπει να κοιτάξει κάποιος και πιο πέρα για να δει εάν και σε ποιο βαθμό μπορεί να υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό.
Γιατί δεν πρέπει να διαφεύγει κανενός πως το βασικό ζητούμενο παραμένει η επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων. Καλές οι εισηγήσεις και οι προτάσεις και οι ιδέες για να δημιουργηθεί μια θετική ατμόσφαιρα, πλην όμως όλα αυτά δεν οδηγούν τις δύο πλευρές πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Όλα όσα προτείνει ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Τουφάν Έρχιουρμαν, αφορούν τον ενδοκυπριακό διάλογο. Αφορούν συζητήσεις και διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο κοινότητες.
Όμως ο ενδοκυπριακός διάλογος έχει από καιρό εξαντληθεί. Όλα όσα είχαν οι δύο κοινότητες να συζητήσουν σε επίπεδο ηγετών, τα έχουν συζητήσει, και στα πλείστα υπήρξαν και συμφωνίες, δημιουργώντας αυτό που ονομάζεται «κεκτημένο των συνομιλιών». Το ότι οι διαπραγματεύσεις είχαν προ οκταετίας φτάσει στη Γενεύη και μετά στο Κραν Μοντανά, ήταν ακριβώς γιατί ο κύκλος των ενδοκυπριακών συνομιλιών, ανάμεσα στις δύο κοινότητες, είχε ολοκληρωθεί και πλέον έφτασαν στο σημείο όπου έπρεπε να συζητηθούν και οι διεθνείς πτυχές στην παρουσία των εγγυητριών δυνάμεων.
Ήταν σ’ αυτό το σημείο που διακόπηκαν οι συνομιλίες. Και μπορεί η κάθε πλευρά να έχει διαφορετική ανάγνωση του αποτελέσματος του 2017, πλην όμως όταν είχαν διακοπεί, στο τραπέζι βρίσκονταν οι διεθνείς πτυχές και όχι κάτι άλλο.
Εάν ο στόχος στο Κυπριακό είναι η πραγματική πρόοδος τότε θα πρέπει να εργαστούν όλοι προς αναβίωση των διαπραγματεύσεων και όχι να αναλωθούν σε ενδοκυπριακές συζητήσεις για να βελτιωθεί το κλίμα. Και για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει τα ίδια τα Ηνωμένα Έθνη να κοιτάξουν να δουν πότε οι διαπραγματεύσεις είχαν σταματήσει και σε ποιο σημείο.
