Μέχρι το 2019, όταν το Netflix παρουσίασε τη μίνι σειρά «The Spy», η ιστορία του θρυλικού κατασκόπου Έλι Κοέν ήταν -σχετικά-άγνωστη έξω από το Ισραήλ και τον εβραϊκό κόσμο. Σχετικά.  Μόνο άνθρωποι με ενδιαφέρον για τη Μέση Ανατολή και για το Μεσανατολικό την είχαν συναντήσει σε κάποιο βιβλίο, άρθρο ή ντοκιμαντέρ.

Σήμερα, αν και η εικόνα του είναι οπτικά ταυτισμένη πια με τον εξαιρετικό Σάσα Μπάρον Κοέν που τον ενσάρκωσε, όλοι γνωρίζουν την ιστορία του ήρωα του Ισραήλ ο οποίος χάρισε ασφάλεια στο βόρειο μέρος της χώρας και τη Γαλιλαία και ο οποίος απαγχονίστηκε στη Συρία το 1965.

Όταν προχθές ο Βενιαμίν Νετανιάχου συνάντησε την 90χρονη σήμερα χήρα του Κοέν Νάντια, ανακοινώνοντας παράλληλα πως το Ισραήλ είχε καταφέρει να ανακτήσει, σε μυστική επιχείρηση στη Συρία, ένα αρχείο 2,500 εγγράφων αλλά και προσωπικών αντικειμένων του Κοέν, η ιστορία του κατασκόπου «ξανάνοιξε», με έναν όμως τρόπο που μέχρι το Δεκέμβριο δεν θα τον φανταζόταν κανείς.

Τα καθεστώτα Άσαντ, πατέρα και γιου τα οποία ήλεγχαν τη Συρία, όπως και άλλα τα οποία είχαν προηγηθεί είχαν αρνηθεί να παραδώσουν είτε τα έγγραφα είτε τα οστά του Κοέν. Μάλιστα ο Χάφεζ αλ Άσαντ είχε πει πως θάφτηκαν τρεις φορές ώστε να αποφευχθεί η όποια προσπάθεια ανακομιδής τους από το Ισραήλ.

Τα τελευταία τρία 24ωρα, λοιπόν, η ιστορία του Έλι Κοέν επανέρχεται με έναν απόλυτα κινηματογραφικό τρόπο: όντως το Ισραήλ βρήκε και πήρε το ίδιο τα έγγραφα; Στα όσα ακολούθησαν την ανατροπή Άσαντ διαφάνηκε ότι η Ιερουσαλήμ γνώριζε κάθε σπιθαμή της Συρίας, καλύτερα και από τα μέλη του καθεστώτος το οποίο επιβίωνε κρατώντας τα μυστικά του πολύ καλά κρυμμένα σε έναν πολύ μικρό κύκλο συγγενών και έμπιστων της «δυναστείας» Άσαντ. Συνεπώς θα μπορούσε να έγινε κι αυτό.

Δεδομένου όμως ότι το Ισραήλ βρίσκοταν σε επαφή με τη «νέα» Δαμασκό από την πρώτη κιόλας μέρα, πλέον δε και σε άμεσο διάλογο, η υποψία που γεννήθηκε αμέσως, ειδικά από τη μη αντίδραση της Συρίας στην «επιχείρηση», είναι πως το καθεστώς αλ Σάρα έδωσε το αρχείο στο Ισραήλ απλώς δεν ήθελε να το κάνει δημόσια προς τα έξω. Υπάρχουν δε έντονες φήμες και ίσως δεν είναι τυχαίες, ότι ο αλ Σάρα θα κάνει το βήμα και θα δώσει τα οστά στη χήρα και τα τρία παιδιά του, ώστε να τα θάψουν πριν η Νάντια Κόεν πεθάνει.

Αν αυτό θα οδηγήσει και στην δημιουργία σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Συρίας; Ο αλ Σάρα εμφανίζεται σχετικά θετικός, ανταποκρινόμενος και στην «προτροπή» του Ντόναλντ Τραμπ να το πράξει. Άλλωστε, με τίποτα η Δαμασκός δεν θα ήθελε αυτή τη στιγμή να συγκρουστεί με τις ΗΠΑ, την ΕΕ που κινείται και εκείνη προς άρση των κυρώσεων αλλά και τη Σαουδική Αραβία η οποία έθεσε υπό την κηδεμονία της το νέο καθεστώς. Ένα καθεστώς το οποίο, σημειωτέον, δεν έχει πλήρη έλεγχο της χώρας και θα μπορούσε να ανατραπεί.

Το Ισραήλ επιμένει να μην δείχνει την παραμικρή εμπιστοσύνη στον αλ Σάρα και τον περίγυρό του και ίσως να έχει και δίκαιο λαμβανομένης υπόψην της δυσκολίας να πιστέψει κανείς ότι ένας τζιχαντιστής τρομοκράτης, φανατικός ισλαμιστής της Αλ Κάιντα και μετά της Αλ Νούσρα ο οποίος «χώρισε» πολιτικά με τους δημιουργούς του ISIS για λεπτομέρειες πολιτικής φύσεως, ξαφνικά έγινε κάτι… κανονικό.

Μπορεί κάποιος να παραπέμψει στο Αφγανιστάν; Σίγουρα αλλά αυτό μάλλον αποδυναμώνει, δεν ενισχύει το επιχείρημα. Οι Ταλιμπάν μπορεί να μην εκτελούν δημόσια γυναίκες σε γήπεδα, λόγω της ίδιας ανάγκης τους να διατηρούν σχέσεις με τον έξω κόσμο και μόνο, όμως δεν είναι λιγότερο τυραννικοί ούτε βέβαια και λιγότερο εμμονικά μισογύνηδες από πριν. Επιτρέπουν ανοιχτά τους «γάμους», τις πωλήσεις ουσιαστικά ανήλικων κοριτσιών κάποτε κάτω των δέκα ετών, σε ηλικιωμένους. Κι αν αυτό είναι… «χαλάλ» με βάση και το Κοράνι, το εμπόριο των «μπάτσι μπαζί» των αγοριών που χορεύουν αλλά επί της ουσίας εκπορνεύονται και επίσης ανήκουν στον ιδιοκτήτη τους, σε έναν άγραφο νόμο χιλιετιών, είναι «χαράμ». Επίσημα είναι απαγορευμένο αλλά ανεπίσημα γίνεται ανεκτό φτάνει να μην… χαίρονται οι γυναίκες.

Το πρόβλημα για το Ισραήλ; Κανείς δεν μπορεί να ξέρει πού μπορεί να οδηγήσει τα πράγματα, ο χαρισματικός και έξυπνος όπως όλοι λένε αλ Σάρα ειδικά σε σχέση με την Τουρκία η οποία παραμένει το μεγαλύτερο πρόβλημα όχι μόνο για το Ισραήλ αλλά και για τους πλείστους στην περιοχή.

Η επιβολή του καθεστώτος της Δαμασκού στα όσα συνέβησαν με τους Αλεβίτες στο δυτικό μέρος της χώρας και κυρίως, τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα των «έξω», αναγκάζουν το Ισραήλ να ανέχεται τον αλ Σάρα και να ελπίζει ότι όντως οι συνθήκες θα τον οδηγήσουν εκεί που δηλώνει ότι πάει, χωρίς να πείθει προς το παρόν πολλούς.

Το Ισραήλ, το οποίο δημιούργησε ουσιαστικά τη νέα κατάσταση στη Μέση Ανατολή με εντυπωσιακές επιχειρήσεις όπως εκείνη με τους βομβητές ή με τη χειραψία η οποία πρόδωσε τον αρχηγό της Χεζμπολάχ, θα πρέπει να σκεφτεί κάτι ανάλογο με την ιστορία του Έλι Κοέν πολύ σύντομα για να ελέγξει τη Συρία αλλά και τις ορέξεις της Άγκυρας. Θα το πετύχει;

Άγνωστο. Η Ιστορία πάντως διδάσκει ότι ποτέ το Ισραήλ δεν επινοεί κατόπιν αλλά, ακόμα και χρόνια πριν, τις πιθανές λύσεις σε όλα τα πιθανά σενάρια.