Ο κόσμος στην εποχή μας αντιμετωπίζει πρωτόγνωρες προκλήσεις και πολυδιάστατες κρίσεις. Η Παγκόσμια Τράπεζα μείωσε πρόσφατα την πρόβλεψή της για το έτος 2022 περί διεθνούς οικονομικής ανάπτυξη από 4,1% (που αναμενόταν τον Ιανουάριο) σε 2,9%. Ωστόσο αυτό που επιδεινώνει την όλη κατάσταση είναι ότι ορισμένα κράτη εξακολουθούν να διαπνέονται από την απαρχαιωμένη νοοτροπία του «ψυχρού πολέμου», επιδιώκοντας ταυτόχρονα την άσκηση μονομερούς ηγεμονίας. Στο μεταξύ, η υφιστάμενη κρίση –πολυμερούς μορφής και διάστασης- αναιρεί χρόνια αναπτυξιακής προόδου, καθυστερώντας περαιτέρω την επείγουσα μετάβαση σε οικονομικές συνθήκες χωρίς αποκλεισμούς. Παράλληλα, η μείωση του χάσματος μεταξύ των πλούσιων και φτωχών χωρών αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του 21ου αιώνα. Εν πάση περιπτώσει, η διεθνής κοινότητα αντιλαμβάνεται την ανάπτυξη των φτωχότερων χωρών όχι μόνο ως προτεραιότητα με όρους ηθικής ευθύνης ή υποχρέωσης, αλλά και ως ζήτημα ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της παγκόσμιας ειρήνης αλλά και της ποιοτικής ανάπτυξης σε όλες τις περιοχές του κόσμου.
Αντιλαμβανόμενος την κρισιμότητα του ζητήματος, ο Πρόεδρος της Κίνας Xi Jinping γνωστοποίησε την «Πρωτοβουλία Παγκόσμιας Ανάπτυξης» στη γενική συζήτηση της 76ης συνόδου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Ζήτησε μάλιστα να επιταχυνθεί η εφαρμογή των «Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης» του 2030 ώστε να οικοδομηθεί μία παγκόσμια κοινότητα με κοινό μέλλον. Περισσότερα από 100 κράτη και διεθνείς οργανισμοί έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους στην εν λόγω πρωτοβουλία και σχεδόν 60 χώρες έχουν ενταχθεί στην «Ομάδα Φίλων της Πρωτοβουλίας Παγκόσμιας Ανάπτυξης» στα Ηνωμένα Έθνη.
Ο ηγετικός ρόλος της Κίνας στην προώθηση της εφαρμογής των «Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης» όπως και στην εμπλοκή του Πεκίνου με τις αναπτυξιακές υπηρεσίες του ΟΗΕ στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας Παγκόσμιας Ανάπτυξης», γίνεται πλέον αποδεκτός θερμά καθώς αναγνωρίζεται ευρέως από τη διεθνή κοινότητα. Η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, διαδραματίζει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο καθώς διαμοιράζει τις εμπειρίες και τους πόρους της με άλλες χώρες, ανταποκρινόμενη στις ανθρώπινες ανάγκες του 21ου αιώνα. Στην πραγματικότητα η «Πρωτοβουλία Παγκόσμιας Ανάπτυξης», αποτελεί μια δεινή πλατφόρμα για την επίτευξη των «Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης» ΣΒΑ του ΟΗΕ, αλλά κι έναν σπουδαίο όσο και πολυμερή μοχλό για τον εντοπισμό και την εφαρμογή λύσεων επί χρόνιων προβλημάτων. Παγκόσμιες τραγωδίες, όπως η πανδημία ή οι κλιματικές καταστροφές, αποδεικνύουν ότι η έλλειψη συνεργασίας και πολυμερούς προσέγγισης δημιουργούν εμπόδια στον σχεδιασμό και την υλοποίηση αποτελεσματικής δράσης.
Μετατρέποντας επομένως την κινεζική πρωτοβουλία σε «συγκεκριμένες δράσεις», οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο μπορούν από κοινού να ενθαρρύνουν νέους μοχλούς προς την κατεύθυνση της πολυμερούς προσέγγισης, διασφαλίζοντας την παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη στη μεταπανδημική εποχή, ενισχύοντας τη διεθνή αναπτυξιακή συνεργασία για την επισιτιστική ασφάλεια, τη βιώσιμη-πράσινη ανάπτυξη, την ψηφιακή οικονομία και την καταπολέμηση της φτώχειας και των ανισοτήτων. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στην ψηφιακή οικονομία, παρά τις δυσκολίες που συνεπάγεται η διασυνοριακή διαχείριση δεδομένων και ροών δεδομένων, η διαδικασία ψηφιοποίησης μπορεί να αποφέρει οφέλη βιώσιμης ανάπτυξης. Ας μην ξεχνάμε πως σχεδόν 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ή άλλως το 37% του παγκόσμιου πληθυσμού, ουδέποτε χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Η δε Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών του ΟΗΕ έχει υπολογίσει ότι το 96% των 2,9 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες. Δεδομένων των αλληλεξαρτήσεων και του διασυνδεδεμένου χαρακτήρα της συνολικής αρχιτεκτονικής της ψηφιοποίησης, η προτεραιότητα της κινεζικής «Πρωτοβουλίας Παγκόσμιας Ανάπτυξης» για την ψηφιακή οικονομία και την ψηφιακή ένταξη συγκροτεί θεμελιώδη πυλώνα για μία ολιστικού χαρακτήρα οικονομική ανάπτυξη, βάσει των «Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης» του 2030.
Η «Πρωτοβουλία Παγκόσμιας Ανάπτυξης» όπως και η έτερη σημαντική πρωτοβουλία που προτείνει η Κίνα —η «Παγκόσμια Πρωτοβουλία Ασφάλειας— προωθούν μία πιο σταθερή κοινωνικά —και χωρίς αποκλεισμούς— οικονομική ανάπτυξη, η οποία βασίζεται σε μία ισορροπημένη, αποτελεσματική και βιώσιμη αρχιτεκτονική ασφάλειας. Η ανάπτυξη άλλωστε είναι το θεμέλιο της ασφάλειας, ενώ η ασφάλεια αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη. Σε κάθε περίπτωση, αυτές ακριβώς οι πρωτοβουλίες επιβεβαιώνουν την ευθύνη που αναλαμβάνει η Κίνα απέναντι στην ιστορία και στη διεθνή κοινότητα. Στην πραγματικότητα, η κινεζική κυβέρνηση δημιουργεί τους όρους και τις προϋποθέσεις για την οικοδόμηση μίας παγκόσμιας κοινότητας με κοινό μέλλον.
*Πρώην Πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, Μόνιμο Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας της Ευρώπης.
