Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να λάβω μέρος σε εκδήλωση που είχε διοργανώσει το Ερευνητικό Κέντρο Ισότητας Φύλου (ΕΚΙΦ), με θέμα ‘Γυναίκα και 4η Βιομηχανική Επανάσταση’.
Στην εκδήλωση κύριος ομιλητής ήταν ο υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και ψηφιακής Πολιτικής, Κυριάκος Κόκκινος, ο οποίος παρουσίασε διεθνή αλλά και τοπικά στατιστικά στοιχεία, καταδεικνύοντας ότι η συμμετοχή της γυναίκας σε επαγγέλματα που αφορούν την ψηφιακή μεταρρύθμιση είναι ελάχιστη. Στην εκδήλωση έδωσαν επίσης το στίγμα τους η Επικεφαλής του Γραφείου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο και η Διευθύντρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου.
H δική μου παρέμβαση αφορούσε το σκέλος της επιχειρηματικότητας, τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις αλλά και τον ρόλο που διαδραματίζει η γυναίκα επαγγελματίας στην επιτυχή υλοποίηση της ψηφιοποίησης και της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Πρέπει όμως πρώτα να ξεπεραστούν τα οποιαδήποτε κωλύματα υπάρχουν σε θέματα ισότητας.
Όλες οι προηγούμενες «Βιομηχανικές Επαναστάσεις» θεωρούνται ως ξεχωριστά γεγονότα, όμως μπορούμε να τα κατανοήσουμε και την αξία που είχαν στην ανθρωπότητα εάν τα αξιολογήσουμε ως μία σειρά ιστορικών γεγονότων βασισμένα σε καινοτομίες που οδήγησαν σε προηγμένες μορφές παραγωγής και αυξημένης παραγωγικότητας.
Η πρώτη βιομηχανική επανάσταση άλλαξε την ποιότητα ζωής και την οικονομία, από αγροτική και βιοτεχνική σε βιομηχανοποιημένη οικονομία. Το πετρέλαιο και το ηλεκτρικό ρεύμα πρόσφεραν το κατάλληλο υπόβαθρο για τη μαζική παραγωγή της 2ης βιομηχανικής επανάστασης και ακολούθως η 3η, με την τεχνολογία των υπολογιστών και την επιστήμη της πληροφορικής, έφεραν την αυτοματοποιημένη παραγωγή. Λόγω της φύσης των επαγγελμάτων, η γυναικεία παρουσία σε αυτές ήταν πολύ μικρή.
Η 4η βιομηχανική επανάσταση
Η 4η βιομηχανική επανάσταση, όπως ονομάστηκε από τον Klaus Schwab, ιδρυτή και πρόεδρο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, την οποία ήδη διανύουμε, χαρακτηρίζεται ως ένας κόσμος όπου οι άνθρωποι θα μετακινούνται από τον πραγματικό κόσμο στον ψηφιακό.
Η πρόκληση αυτή θα δημιουργήσει καινούργιους τομείς εργασίας, νέα προϊόντα και υπηρεσίες αλλά και νέες αγορές. Είναι σημαντικό, ιδιαίτερα προς τους νέους, να δοθούν οι κατευθυντήριες γραμμές για να είναι προετοιμασμένοι και τεχνικά καταρτισμένοι στα νέα δεδομένα. Εξίσου, ίσως και πιο σημαντικό, είναι όμως η δημιουργία ενός περιβάλλοντος με ίσες ευκαιρίες προς όλους.
Πάγια θέση της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) είναι η προάσπιση της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων και οι ίσες ευκαιρίες στον εργασιακό χώρο και στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Όπως αναφέρει έρευνα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, αναμένεται ότι οι γυναίκες θα καλύψουν το «κενό» στον εργασιακό χώρο μετά το 2133, δηλαδή σε 111 χρόνια από σήμερα. Η ψηφιακή επανάσταση απαιτεί συνεχή εκπαίδευση και επέκταση γνώσεων, όμως οι γυναίκες αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες από τους άντρες, λόγω λιγότερου χρόνου που μπορούν να διαθέτουν, όπως δείχνουν πολλές μελέτες, και αυτό οφείλεται κυρίως στην ανάγκη και επιθυμία τους για εξισορρόπηση εργασίας και οικογένειας (work life balance).
Οι τομείς εκπαίδευσης που έχουν τις μεγαλύτερες ανάγκες είναι οι θετικές επιστήμες, οι τεχνολογικές επιστήμες, τα μαθηματικά, η μηχανική, κλπ. Όμως, τα ποσοστά των γυναικών στους συγκεκριμένους τομείς είναι πολύ χαμηλά.
Στο Facebook και στην Google οι γυναίκες εργαζόμενες είναι το 1/3 των εργαζομένων, όμως μόνο το 16% και 18% αντίστοιχα έχουν θέσεις τεχνικής φύσεως και στο Twitter μόνο το 10%.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα ποσοστά γυναικών σε εργασίες που δεν έχουν σχέση με την τεχνολογία είναι 52%. Σε επαγγέλματα του τεχνολογικού τομέα, η γυναικεία παρουσία είναι μόλις στο 20%. Αυτά είναι τα ποσοστά που δημιουργούν το μεγάλο «gap» μεταξύ των δύο φύλων που είναι επιτακτική ανάγκη να καλυφθεί.
Η ΟΕΒ μέσα από τις δράσεις της και την στήριξη ενεργειών, όπως για παράδειγμα την εκδήλωση της ΚΟΓΕΕ με θέμα «Οι Γυναίκες και Τεχνολογία», προωθεί προς τα μέλη της, στα οποία περιλαμβάνονται πολλές εταιρείες τεχνολογίας, τη σημασία της αξιοποίησης του γυναικείου εργατικού δυναμικού και στον τομέα της τεχνολογίας.
Οι εμπειρίες άλλων χωρών και ο ρόλος της ΟΕΒ
Η BusinessEurope, η μητρική οργάνωση των Εργοδοτικών Οργανώσεων στην Ευρώπη, στην οποία η ΟΕΒ είναι μέλος, οργάνωσε τον περασμένο Μάρτιο φόρουμ αφιερωμένο στην ισότητα των φύλων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου παρουσιάστηκαν οι καλύτερες πρακτικές και λύσεις για να επιτευχθεί η ισότητα. Στη σύγχρονη εποχή επιβάλλεται θεσμικά και κοινωνικά να μην υπάρχουν διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων και συνεπώς και οι ευκαιρίες σε όλους τους τομείς πρέπει να είναι ίσες.
Η ΟΕΒ, μέσω συγχρηματοδοτούμενου έργου από την Κυπριακή Δημοκρατία και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, με τίτλο «Υγιείς Εργασιακές Σχέσεις, Σύγχρονες Επιχειρήσεις», έχει την ευχέρεια να εξετάσει από κοντά τις επιχειρήσεις που λαμβάνουν μέρος. Μέσω των αναλυτικών εγχειριδίων που ετοιμάζονται και ενεργειών που προωθούνται, δίδεται ιδιαίτερη σημασία στην ισότητα στην απασχόληση και εκπαίδευση.
Η ΟΕΒ πρωτοστατεί στην εξάλειψη της ανισότητας στον εργασιακό χώρο. Με δική της πρωτοβουλία, συνέβαλε ενεργά στην ανάπτυξη προτύπου πιστοποίησης επιχειρήσεων, οι οποίες εφαρμόζουν πολιτικές που διασφαλίζουν στο προσωπικό τους συνθήκες ισότητας των φύλων.
Το Πρότυπο αυτό το υλοποιεί μέχρι και σήμερα το αρμόδιο Υπουργείο Εργασίας και βάσει αυτού έχει συσταθεί ο Εθνικός Φορέας Πιστοποίησης Επιχειρήσεων για την Εφαρμογή Καλών Πρακτικών για την Ισότητα των Φύλων στο Εργασιακό Περιβάλλον.
Εν κατακλείδι, τόσο η πολιτεία όσο και ο ιδιωτικός τομέας έχουν υποχρέωση να ακολουθούν τις τάσεις της εποχής και να προετοιμάζονται κατάλληλα για την επιτυχή υλοποίηση της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι γυναίκες στην κοινωνία και στην οικονομία.
* Διευθυντής Επιχειρηματικής Ανάπτυξης και Οικονομίας, της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ)
