Με μεγάλη ανησυχία διάβασα την πρόσφατη απόφαση της Κυπριακής κυβέρνησης να απαιτείται η προσκόμιση ενός υγειονομικού διαβατηρίου προκειμένου ένας κάτοικος της χώρας αυτής να έχει πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες και δραστηριότητες και ουσιαστικά να χάνει το δικαίωμα αξιοπρεπούς διαβίωσης οποιοσδήποτε δεν αποδεικνύει την κατάσταση της υγείας του ως προς μία συγκεκριμένη ασθένεια. Οι λόγοι τους οποίους επικαλούνται οι κυβερνώντες είναι καθαρά υγειονομικού χαρακτήρα. Ως προς το μέγεθος της απειλής της ασθένειας αυτής για την κοινωνία συνολικά και την επίδραση των μέτρων τα οποία έχουν ληφθεί εδώ και έναν χρόνο, πολλές μελέτες και άρθρα έχουν γραφτεί τα οποία μπορεί κανείς να συμβουλευτεί και να αποκτήσει αντικειμενική άποψη. Την δε προσωπική μου άποψη ανέλυσα σε άρθρο μου το οποίο δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο στις 23 Νοεμβρίου 2020. Πιστεύω όμως πλέον ότι το θέμα δεν είναι υγειονομικό αλλά βαθύτατα ηθικό και πολιτικό και επί αυτού θέλω να επιχειρηματολογήσω.
Ανέκαθεν οι κύριοι λόγοι που οι άνθρωποι οργανωνόντουσαν σε ομάδες ήταν η διασφάλιση κάποιων θεμελιωδών αξιών οι οποίες δίνουν αξία και νόημα στην ζωή. Μέγιστη εξ αυτών η ελευθερία. Η ελευθερία να ζει κανείς, να κάνει οικογένεια, να μετακινείται, να εργάζεται, να εκφράζεται, να αναπτύσσεται σύμφωνα με τις δυνατότητες του και να λατρεύει τον Θεό. Βασικά συστατικά για την εξασφάλιση και διαφύλαξη αυτών των αξιών είναι η εμπιστοσύνη, η αγάπη, η φιλία και η αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της κοινωνίας και η αποφασιστικότητα να αγωνιστούν για την διατήρηση τους όταν οι περιστάσεις το απαιτήσουν. Το κάθε μέλος της κοινωνίας να θεωρείται επί της αρχής φίλος και συνεργάτης σε έναν κοινό σκοπό, τίμιος, φιλαλήθης και υγιής! Στην βάση αυτών των αρχών και με πολλούς αγώνες και θυσίες δημιουργήθηκε η κοινωνία και η χώρα μέσα στην οποία ζούμε και μέχρι πρόσφατα ευημερούσαμε.
Που είμαστε σήμερα. Με αιτιολόγηση την προστασία από μία συγκεκριμένη ασθένεια απαιτείται πλέον για να μπορέσει κάποιος να ζήσει αξιοπρεπώς να πιστοποιεί την κατάσταση της υγείας του ως προς την ασθένεια αυτή. Ακόμη και ο εκκλησιασμός, η βάπτιση, η κηδεία, ο γάμος, η πρόσληψη της Θείας Κοινωνίας, θεμελιώδεις τελετές και μυστήρια του Χριστιανισμού, τον οποίο υποτίθεται ασπαζόμαστε, επιτρέπονται μόνον στους «καθαρούς»! Ο Ιησούς Χριστός θεράπευσε λεπρούς, χολερικούς, αρρώστους κάθε είδους και συνέφαγε σε σπίτια αμαρτωλών. Και τώρα μόνον οι «καθαροί» μπορούν να εισέρθουν στον οίκο του Κυρίου; Δεν είναι λοιπόν πλέον όλοι δεκτοί;
Όσοι αρνούνται να πιστοποιήσουν την κατάσταση της υγείας τους απειλούνται με περιθωριοποίηση, μεγάλα πρόστιμα και τιμωρίες. Μέχρι τώρα τιμωρία λάμβαναν μόνον όσοι εγκλημάτησαν με κάποιον τρόπο. Τώρα πλέον θα τιμωρείται κάποιος βαρύτατα, όχι γιατί εγκλημάτησε, γιατί έβλαψε έναν συνάνθρωπο του, αλλά γιατί δεν προσφέρει αποδείξεις ότι δεν θα το κάνει στο μέλλον! Ότι, για αρχή, δεν θα διαπράξει το «έγκλημα» να κολλήσει κάποιον άλλον μια συγκεκριμένη ασθένεια, κατά της οποίας, εάν πιστέψουμε τις φαρμακευτικές εταιρίες, μπορεί κάποιος, εάν το επιθυμεί, να προστατευτεί πλέον σε πολύ μεγάλο βαθμό. Όμως, εάν ζητείται σήμερα, με πρόσχημα την ασφάλεια, πιστοποίηση της υγείας του σώματος ως προς μία συγκεκριμένη ασθένεια προκειμένου να μετέχει κανείς στα κοινά, γιατί να μην ζητείται αύριο πιστοποίηση για άλλες ασθένειες ή ακόμη περισσότερο, της «υγείας» της συμπεριφοράς, της σκέψης και των ιδεών, οι οποίες αποτελούν πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο για την δημόσια ασφάλεια και υγεία, όπως τουλάχιστον τις αντιλαμβάνονται οι εκάστοτε έχοντες την εξουσία. Ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός, ο άσπιλος και αναμάρτητος, σταυρώθηκε διότι το μήνυμα της αγάπης το οποίο μετέφερε δεν άρεσε στους Ιερείς και Φαρισαίους. Ο Σωκράτης κατηγορήθηκε ότι οι ιδέες του διέφθειραν τους νέους και για αυτό θανατώθηκε και αυτός. Εάν οι αναγνώστες πιστεύουν ότι υπερβάλω και ότι ο κόσμος μας έχει προοδεύσει και δεν υπάρχει περίπτωση να διολισθήσει σε τέτοιες καταστάσεις, ας ρίξει μια ματιά στην Κίνα όπου έχει επιβληθεί το social credit score, ένα κεντρικό σύστημα αξιολόγησης των πολιτών οι οποίοι κερδίζουν ή χάνουν μονάδες ανάλογα με την συμπεριφορά τους και αντιστοίχως αποκτούν ή χάνουν προνόμια, όπως το δικαίωμα αεροπορικών ταξιδιών, φοίτησης σε σχολεία ή πανεπιστήμια και εργοδότησης (https://en.wikipedia.org/wiki/Social_Credit_System#For_citizens).
Η εμπιστοσύνη και η αγάπη λοιπόν έχουν αντικατασταθεί από την καχυποψία και τον φόβο. Ο συνάνθρωπος μας δεν είναι πλέον φίλος και συνεργάτης αλλά ένας εν δυνάμει κίνδυνος, ένας άψυχος σάκος με μικρόβια από τον οποίο ζητάμε αποδείξεις ότι δεν μας απειλεί. Σήμερα για μία ασθένεια, αύριο για άλλες αρρώστιες ή επικίνδυνες ιδέες. Αυτά είναι συνταγές καταστροφής, σημάδια μεγάλης ηθικής παρακμής της κοινωνίας και προπομπός πολύ χειρότερων δεινών, ιδιαίτερα για την Κύπρο που πολλά υπέφερε στο πρόσφατο παρελθόν και πολλούς κινδύνους ακόμη αντιμετωπίζει.
Γιατί όλα αυτά; Είναι η πανδημία του κορονοϊού πραγματικά τέτοια απειλή για την κοινωνία που δικαιολογεί την συντριβή κάθε θεμελιώδους δικαιώματος, τον διαχωρισμό των ανθρώπων σε δύο κατηγορίες με διαφορετικά δικαιώματα, ενός υγειονομικού apartheid; Την θυσία των παιδιών μας στα οποία έχει στερηθεί ουσιαστικά η σωστή εκπαίδευση, η κοινωνικοποίηση, έχουν φορτωθεί με πολλά ψυχολογικά προβλήματα και η πολιτεία ετοιμάζεται, από ότι διαβάζω, να ξαναεκφράσει την αγάπη της εμβολιάζοντας τα για μια ασθένεια η οποία δεν τα επηρεάζει με ένα εμβόλιο το οποίο, ας έχουν υπόψιν τους οι γονείς, κυκλοφορεί με άδεια εκτάκτου ανάγκης και δεν έχει ακόμη κανονική άδεια. Είναι αυτά ηθικά δεκτά από την κοινωνία μας;
ΟΙ ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού, και όποιος άλλος το επιθυμεί, μπορούν να εμβολιαστούν και να προστατεύσουν τον εαυτό τους. Ποιο είναι το ζητούμενο λοιπόν; Η κατάσταση των νοσηλευτηρίων; Είναι λοιπόν πλέον η ελευθερία του ανθρώπου μία συνάρτηση των ελευθέρων κλινών στις ΜΕΘ των νοσοκομείων; Είναι η προστασία του συστήματος υγείας, ουσιαστικά ανύπαρκτου μέχρι πριν λίγα χρόνια, ο σκοπός της κοινωνίας; Εάν ναι, τότε δεν θα πρέπει να απαγορευτεί ή να τιμωρείται κάθε δραστηριότητα η οποία έχει ως συνέπεια την επιβάρυνση της φυσικής υγείας μας, και κατά συνέπεια του συστήματος υγείας, όπως το κάπνισμα (το οποίο είναι άμεσα υπεύθυνο για μισό εκατομμύριο θανάτους ετησίως στις ΗΠΑ και 7 εκατομμύρια σχετιζόμενους με αυτό), η οδήγηση, η κατανάλωση αλκοόλ και κόκκινου κρέατος και να θεσπιστεί υποχρεωτική πρωινή γυμναστική στα πρότυπα της κομμουνιστικής Κίνας του Μάο;
Κάποιοι ίσως πούνε ότι τα παρόντα μέτρα είναι αναγκαία και σύντομα θα αναιρεθούνε. Ίσως. Αλλά τι θα κάνουμε εάν εμφανιστεί μία μετάλλαξη ή κάποιος άλλος ανάλογος ιός. Θα τον αντιμετωπίσουμε με τον ίδιο τρόπο; Θα σταματήσουμε ουσιαστικά να ζούμε μέχρι να εξαφανιστούν οι ιοί από τον πλανήτη γή;
Αγαπητοί αναγνώστες και αναγνώστριες. Ήρθε η στιγμή να αποφασίσει ο κάθε άνθρωπος σε τι κόσμο θέλει να ζήσει αυτός και τα παιδιά του.
Εάν μία υγειονομική δικτατορία είναι το ζητούμενο όπου η ζωή δεν είναι παρά μία πορεία προς τον τάφο η οποία πρέπει να διαρκέσει όσο το δυνατόν περισσότερο και στο τέλος το σώμα να φτάσει όσο το δυνατόν πιο όμορφο, τότε είμαστε σε καλό δρόμο.
Εάν όμως θέλει κανείς να ζήσει σε έναν κόσμο ελεύθερο, σε έναν κόσμο που η ζωή έχει ενδιαφέρον και αξία, τότε πρέπει να προσέξει. Η ιστορία διδάσκει ότι η ελευθερία δύσκολα κερδίζεται και πολύ εύκολα χάνεται. Οι πρόγονοι μας μας κληρονόμησαν, μετά από πολλούς αιματηρούς αγώνες μία ελεύθερη κοινωνία. Εμείς θα προδώσουμε την μνήμη τους και θα την πουλήσουμε αντί πινακίου φακής, για μια ψευδαίσθηση ασφαλείας, για έναν καφέ ή μία βόλτα στα εμπορικά κέντρα;
Ας σκεφτεί λοιπόν ο καθένας τι θέλει και ας αναλάβει τις ευθύνες του πριν να είναι αργά. Οι επερχόμενες εκλογές δίνουν την ευκαιρία για ειρηνική επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία όσων συμβαίνουν.
Καθηγητής Μαθηματικών Πανεπιστημίου Κύπρου
