Αρχές του 20ού αιώνα ο Αμερικανός φυσιοδίφης William Beebe περιπλανώμενος στη ζούγκλα της Guyana βρέθηκε μπροστά σε ένα περίεργο θέαμα. Μια ομάδα μυρμηγκιών περιφερόταν σε έναν τεράστιο κύκλο περιφέρειας περίπου 360 μέτρων και το κάθε μυρμήγκι χρειαζόταν δυόμισι ώρες να συμπληρώσει τον κύκλο. Τα μυρμήγκια συνέχισαν να περιφέρονται ασταμάτητα για δύο μέρες μέχρις ότου πέθαναν από εξάντληση. Μετά από περαιτέρω διερεύνηση διαπιστώθηκε ότι ο κύκλος δημιουργείται, όταν τα μυρμήγκια απομακρυνθούν από τη φωλιά και χάνονται. Τότε, απλά ακολουθούν τον προηγούμενο τους. Η μοναδική περίπτωση να σπάσει ο κύκλος είναι όταν τυχαία ένα βγεί εκτός, οπότε το ακολουθούν και τα άλλα.
Ο Steve Johnson που μελέτησε τα μυρμήγκια, αναφέρει στο βιβλίο του “Emergence”, ότι στα μυρμήγκια δεν υπάρχει αρχηγός, αλλά το κάθε μυρμήγκι εξαρτάται από τα άλλα. Τα μυρμήγκια ακολουθούν τον προηγούμενο τους χωρίς να διερωτώνται ή να αμφισβητούν.
Τι γίνεται τώρα με τις ομάδες ανθρώπων; Τι γίνεται όταν ένας θρασύς, “παντογνώστης” μπει μπροστά στον κύκλο;
Επιστημονικές έρευνες έδειξαν ότι σε μικρές ομάδες εκείνος που μιλά πολύ συνήθως περνά τη θέση του. Όταν κάποιος μιλά πολύ σε μια ομάδα, τα περισσότερα μέλη της θα θεωρήσουν ότι εξ ορισμού είναι πολύ σημαντικός. Οι φλύαροι άνθρωποι δεν γίνονται κατ’ ανάγκη αρεστοί στους άλλους, αλλά περνούν τα μηνύματά τους. Και η φλυαρία αναπαράγεται, αφού έρευνες στη δυναμική ομάδων έδειξαν ότι όσο περισσότερο μιλά κάποιος τόσο περισσότερο του απευθύνουν τον λόγο. Άλλο αποτέλεσμα των ερευνών είναι ότι δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ της φλυαρίας και της εμπειρογνωμοσύνης, αλλά ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή οι άνθρωποι αυτοί υπερεκτιμούν τον εαυτό τους και τις γνώσεις τους. Ένας θρασύς «παντογνώστης» μπορεί να επηρεάσει την απόφαση της ομάδας.
Ποιό είναι το συμπέρασμα;
Αν απλά ακολουθούμε τον προηγούμενο φλύαρο «παντογνώστη» (ειδικά σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα) χωρίς να προβληματιζόμαστε και να σκεφτόμαστε, τότε ίσως όπως τα μυρμήγκια θα οδηγηθούμε στη φυσική μας εξόντωση. Χρειαζόμαστε ικανό, άξιο και προπαντός δοκιμασμένο ηγέτη.
