Η Συνθήκη του Μάαστριχτ άνοιξε τον δρόμο για το κοινό νόμισμα στην επικράτεια της Ένωσης και για πρώτη φορά έγινε το μεγάλο βήμα προς την πολιτική ενοποίηση. Oι αλλαγές που προέκυψαν ήταν πρωτοποριακές για την εποχή που λήφθηκαν και έφεραν για τους Ευρωπαίους πολίτες πολλά θετικά στοιχεία διευκολύνοντας τη ζωή και την καθημερινότητά τους. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ έφερε τους λαούς πιο κοντά. Η δημιουργία υπερεθνικής συνεργασίας σε πολλά θέματα, η εισαγωγή του μηχανισμού συναπόφασης στο Ευρωκοινοβούλιο και η στενότερη σχέση των λαών της Ευρώπης που κατέστη δυνατόν να επιτευχθεί συνεπεία της Συνθήκης του Μάαστριχτ αποτέλεσαν ένα πολύ σημαντικό βήμα για το μεγάλο στόχο της επιδιωκόμενης πολιτικής ενοποίησης. Ο δρόμος για αυτό το στόχο δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Υπάρχουν και προβλήματα, κάποια από τα οποία δεν επιτρέπουν μέχρι και σήμερα την υλοποίηση και την πλήρη εφαρμογή της πολιτικής ενοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη-μέλη έκαναν μια αποφασιστική κίνηση προς την πολιτική και την οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης, μεταβιβάζοντας μέρος της κυριαρχίας τους. Για την εποχή ήταν κάτι το ασύλληπτο, το πρωτοποριακό, το οποίο με την πάροδο του χρόνου διαφάνηκε ότι ήταν προς την ορθή κατεύθυνση.
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ θα μπορούσε να αναφερθεί ότι καθόρισε την πορεία των χωρών της Ευρώπης προς την πολιτική ενοποίηση και οδήγησε στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως την ξέρουμε σήμερα. Έφερε τις χώρες και τους κατοίκους τους πολύ κοντά. Στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τουλάχιστον, δυσκολεύεσαι πλέον να αντιληφθείς εάν ένας πολίτης είναι Βέλγος, Ολλανδός ή Γάλλος. Το ίδιο συμβαίνει και όταν επισκέπτεσαι αυτές τις χώρες. Διακινείσαι ελεύθερα, συναλλάσσεσαι με κοινό νόμισμα, το ευρώ και χωρίς υπερβολή θα μπορούσε να πει κάποιος ότι μόνο οι πινακίδες σου υπενθυμίζουν τη χώρα στην οποία βρίσκεσαι. Οι άνθρωποι σκέφτονται ευρωπαϊκά, έχοντας στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων τους το ευρωπαϊκό συμφέρον παρά το συμφέρον των χωρών από τις οποίες προέρχονται.
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ άλλαξε τις ζωές των Ευρωπαίων πολιτών οι οποίοι τότε, μέχρι τη δεκαετία του 1990, ο κάθε ένας ζούσε και δραστηριοποιείτο στα στενά σύνορα της χώρας του. Με τη συγκεκριμένη συνθήκη καταργούνται τα σύνορα και καθιερώνεται η Ενιαία Αγορά. Τότε ήταν 12 τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τις διευρύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ακολούθησαν τα νέα κράτη-μέλη εισήλθαν στην Ευρωπαϊκή οικογένεια προσαρμοζόμενα στα δεδομένα και τις καινοτομίες που καθιέρωσε η Συνθήκη του Μάαστιχτ. Οι Ευρωπαίοι πολίτες με βάση τη Συνθήκη του Μάαστριχτ απέκτησαν την ευρωπαϊκή υπηκοότητα, τους παραχωρήθηκε το δικαίωμα να μετακινούνται και να ζουν οπουδήποτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς οποιονδήποτε έλεγχο καθώς και να εκλέγουν και να εκλέγονται στις ευρωεκλογές ή στις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το Ευρωκοινοβούλιο αποτελεί καθοριστικής σημασίας θεσμό για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ απέκτησε επιπλέον αρμοδιότητες. Οι ευρωβουλευτές εκλέγονται απευθείας από τους κατοίκους των χωρών-μελών. Για πρώτη φορά το Ευρωκοινοβούλιο απέκτησε αρμοδιότητες συναπόφασης ενισχύοντας τη δημοκρατία. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ αποτέλεσε επίσης το προζύμι για την Οικονομική και Νομισματική Ένωση και τη δημιουργία του ευρώ. Παρά τις αντιδράσεις, τις επικρίσεις και τις φοβίες αυτών που διαφωνούσαν με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, η Ευρωπαϊκή Ένωση τελικά κατάφερε να θεμελιωθεί και βάσει της συγκεκριμένης συνθήκης να υλοποιήσει την οικονομική τουλάχιστον ενοποίηση. Τα πράγματα έφθασαν στο τέλειο; Όχι. Πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.
Από το Μάαστριχτ μέχρι σήμερα κύλησε αρκετό νερό στ’ αυλάκι. Στο πέρασμα του χρόνου παρουσιάστηκαν προβλήματα, με μεγαλύτερα την οικονομική κρίση, το Brexit και τη διαχείριση του Covid–19. Πολλές φορές εκφράστηκαν απόψεις ότι έφθασε η ώρα του τέλους για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την ξεκάθαρη απάντηση στους επικριτές της Ένωσης έδωσε ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ με την ευκαιρία της συμπλήρωσης το 2017, 25 χρόνων από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. «Όσοι θεωρούν πως ήρθε η ώρα της αποδόμησης της Ευρώπης και των εθνικών διαιρέσεων είναι απολύτως λάθος. Δεν πρόκειται να επιβιώσουμε ως κράτη χωρίς την Ευρωπαϊκή Ένωση»
*Δημοσιογράφος – Μεταπτυχιακός Φοιτητής Δικαίου της Ε.Ε.
