Η 28η Απριλίου έχει καθιερωθεί από την Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ), από το 2003, ως η Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία και αποσκοπεί στη διαφώτιση, ευαισθητοποίηση και προώθηση καλών πρακτικών διεθνώς, για την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών.
Η παγκόσμια εκστρατεία για το 2024 έχει ως θέμα τον «Αντίκτυπο των Κλιματικών Αλλαγών στην Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία», αναγνωρίζοντας ότι οι πρωτοφανείς κλιματικές αλλαγές των τελευταίων ετών έχουν αυξήσει τη συχνότητα και ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων, με σοβαρές επιπτώσεις για το περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων ανά το παγκόσμιο.
Καθώς οι κλιματικές αλλαγές εντείνονται, αναδύονται νέοι κίνδυνοι για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων αλλά και προκλήσεις που διαταράσσουν την ομαλή και εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων και προέρχονται κυρίως από την υπερβολική ζέστη και την υπεριώδη ακτινοβολία, τις πλημμύρες, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την εμφάνιση νέων μολυσματικών ασθενειών, την αύξηση στην μετάδοση και εξάπλωση άλλων ασθενειών και την χρήση χημικών ουσιών.
Επιπλέον, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και βιομηχανιών στην προσπάθεια που καταβάλλεται για πράσινη και βιώσιμη ανάπτυξη και την προώθηση της κυκλικής οικονομίας δημιουργούν νέα δεδομένα και προκλήσεις.
Επίσης, η διαφοροποίηση στις μεθόδους οργάνωσης της εργασίας (εργασία σε πλατφόρμες, τηλεργασία, εξωτερική ανάθεση εργασιών κλπ.), τα νέα επιστημονικά δεδομένα (π.χ. για την χρήση χημικών ουσιών, τις μυοσκελετικές παθήσεις, κλπ.), οι δημογραφικές αλλαγές και η μετανάστευση, δημιουργούν νέους κινδύνους οι οποίοι θα πρέπει να αναλύονται μεθοδικά για την λήψη των απαραίτητων μέτρων.
Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) με θεσμοθετημένη την συμμετοχή της στα Σώματα, Συμβούλια και Επιτροπές σε εθνικό, Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο που εξετάζουν τα θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία, συμβάλλει εποικοδομητικά στην λήψη των απαιτούμενων μέτρων και διατηρεί ενήμερο τον εργοδοτικό κόσμο για όλες τις εξελίξεις και υποχρεώσεις που προκύπτουν για συμμόρφωση των επιχειρήσεων αλλά και για την εφαρμογή καλών πρακτικών.
Ενεργώντας ως ο εκπρόσωπος των εργοδοτών και των επιχειρήσεων, η ΟΕΒ διατηρεί πρωταγωνιστικό ρόλο και αναλαμβάνει σειρά πρωτοβουλιών και υλοποίηση έργων που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την διεξαγωγή ερευνών ανάμεσα στις επιχειρήσεις, την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και τη διοργάνωση εξειδικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων, στα οποία συμμετέχουν εργοδότες και διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων, για την διασφάλιση και προαγωγή της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων.
Αναγνωρίζοντας πως όλες οι επί μέρους πολιτικές θα πρέπει να αποσκοπούν στην ανάπτυξη κουλτούρας επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας, η ΟΕΒ στηρίζει όλες τις προσπάθειες που καταβάλλονται για ενσωμάτωση των θεμάτων ασφάλειας και υγείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις αλλά και την συνείδηση, οι μελλοντικοί Εργοδότες και εργαζόμενοι του τόπου μας.
Σημειώνεται ότι σε εθνικό επίπεδο, οι νέοι αναδυόμενοι κίνδυνοι λήφθηκαν υπόψη, και κατόπιν διαβούλευσης μεταξύ των Οργανώσεων των Κοινωνικών Εταίρων, ενσωματώθηκαν στην «Στρατηγική της Κύπρου για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία», για την περίοδο 2021-2027 που αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο και παρέχει τις απαραίτητες κατευθυντήριες γραμμές, ώστε με την κατάλληλη αξιοποίηση να μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών.
Επιπλέον, έχουν υλοποιηθεί επί μέρους ενέργειες για ενίσχυση και απλοποίηση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τα θέματα ασφάλειας και υγείας και έχουν προωθηθεί περαιτέρω οι θεσμοί των Επιτροπών Ασφάλειας, των Εγκεκριμένων Υπηρεσιών Προστασίας και Πρόληψης (ΕΣΥΠΠ), καθώς και η αξιοποίηση ηλεκτρονικών εργαλείων, εφαρμογών και οδηγών (π.χ. τα εργαλεία OiRA) με στόχο την ανάπτυξη ασφαλών, υγιεινών και παραγωγικών χώρων εργασίας.
Επίσης, έχει ενισχυθεί το Σύστημα Επιτήρησης της Υγείας των Εργαζομένων και έχουν εκδοθεί, κατόπιν διαβούλευσης με τους Κοινωνικούς Εταίρους, Διατάγματα που καθορίζουν τις ελάχιστες ιατρικές εξετάσεις εργαζομένων που απασχολούνται σε τομείς υψηλού κινδύνου.
Λαμβάνοντας υπόψη τις κλιματικές αλλαγές, ειδικά τις υψηλές θερμοκρασίες που καταγράφονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες στη χώρα μας, με πρωτοβουλία του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, του Υπ. Εργασίας και με την ενεργή συμμετοχή των Οργανώσεων των Κοινωνικών Εταίρων, έχει εκπονηθεί από το 2014 ο «Κώδικας για την Προστασία των Εργαζομένων από τη Θερμική Καταπόνηση» που περιγράφει σειρά οργανωτικών και τεχνικών μέτρων για την προστασία των εργαζομένων. Σημειώνεται ότι ο Κώδικας έχει πρόσφατα αναγνωριστεί ως βέλτιστη πρακτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η εκπόνηση και αναγνώριση του Κώδικα αποτελεί απτό παράδειγμα πως ο κοινωνικός διάλογος στην Κύπρο είναι ισχυρός και όταν επέρχεται συμφωνία μεταξύ των Κοινωνικών Εταίρων δεν χρειάζονται οποιεσδήποτε νομοθετικές ή άλλες πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις.
Σημαντική μείωση στον Δείκτη Συχνότητας Ατυχημάτων
Η επιτυχημένη τριμερής συνεργασία και η λήψη των απαραίτητων μέτρων, είχαν ως αποτέλεσμα τη θεαματική μείωση στον Δείκτη Συχνότητας Ατυχημάτων στην Κύπρο για την περίοδο 2011-2022 κατά 45,7%.
Με αυτά τα δεδομένα και παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες, με κοινό όραμα, καλή πίστη και στοχευμένες ενέργειες, θα καταφέρουμε να διαχειριστούμε και τις νέες προκλήσεις που προκύπτουν από τις κλιματικές αλλαγές, όπως το έχουμε καταφέρει και στο παρελθόν.
Η ασφάλεια και υγεία στην εργασία έχει αναδειχθεί πλέον ως θέμα αρχών, αξιών και πολιτισμού και ως τέτοιο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται. Συνεπώς, η δημιουργία κουλτούρας πρόληψης θα πρέπει να τυγχάνει της ανάλογης σοβαρότητας και χειρισμού, οριζόντια και επί μονίμου βάσεως, και η Παγκόσμια Ημέρα Ασφάλειας και Υγείας θα πρέπει απλά να μας το υπενθυμίζει αυτό.
* Ανώτερος Λειτουργός, Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων & Κοινωνικής Πολιτικής OEB
