Η δημοσιογραφική δεοντολογία αποτελεί θεμέλιο λίθο της υπεύθυνης ενημέρωσης, θέτοντας τις βάσεις για τη διασφάλιση της ακρίβειας, της αντικειμενικότητας και της αλήθειας. Ωστόσο, σε μια εποχή όπου η ταχύτητα και η αποκλειστικότητα των ειδήσεων υπερτερούν συχνά της προσεκτικής και ισορροπημένης κάλυψης, οι δημοσιογράφοι έρχονται αντιμέτωποι με ηθικά διλήμματα που θέτουν σε κίνδυνο τη δημοσιογραφική δεοντολογία.
Οι πιέσεις για άμεση δημοσίευση ειδήσεων, σε συνδυασμό με την επιδίωξη του κέρδους μέσω των κλικς, συχνά παραβιάζουν τη λεπτή ισορροπία μεταξύ της αλήθειας, της προστασίας της ιδιωτικότητας και του δημόσιου συμφέροντος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραβίαση βασικών αρχών της δημοσιογραφίας, καθώς πολλές φορές η πίεση για αποκλειστικές πληροφορίες ή πιασάρικα θέματα οδηγεί σε ανακρίβειες, παραπληροφόρηση ή ακόμη και στην πλήρη παραποίηση των γεγονότων.
Όταν η δημοσιογραφία αποτυγχάνει να τηρήσει τις βασικές αρχές της δεοντολογίας, υπονομεύει τη σχέση εμπιστοσύνης με το κοινό. Οι δημοσιογράφοι που θυσιάζουν την αλήθεια για χάρη της αποκλειστικότητας ή της επισκεψιμότητας, πλήττουν μακροπρόθεσμα το ίδιο το κύρος του επαγγέλματός τους. Η υπεύθυνη ενημέρωση, που οφείλει να λειτουργεί προς όφελος του κοινού, δέχεται ισχυρό πλήγμα, αποδυναμώνοντας τον θεσμικό ρόλο της δημοσιογραφίας στην κοινωνία.
Ιδιαίτερα ευάλωτα γίνονται ορισμένα επαγγελματικά πεδία από αυτή την τάση, όπως αυτό των εκπαιδευτικών και συνεπακόλουθα το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα. Οι εκπαιδευτικοί συχνά στοχοποιούνται με υπερβολική, ή και άδικη πολλές φορές κριτική. Γίνονται εύκολα θύματα της επιθετικής δημοσιογραφίας, η οποία, συχνά διογκώνοντας μεμονωμένα περιστατικά, καλλιεργεί αρνητικά στερεότυπα. Αυτό όχι μόνο βλάπτει την εικόνα των εκπαιδευτικών στα μάτια της κοινωνίας, αλλά επηρεάζει και την αποτελεσματικότητα του έργου τους, δημιουργώντας ένα κλίμα αμφισβήτησης και απαξίωσης.
Η διαπόμπευση εκπαιδευτικών από τα ΜΜΕ είναι ένα σοβαρό ζήτημα που υπονομεύει όχι μόνο την αξιοπρέπεια των εκπαιδευτικών αλλά και τη συνολική εικόνα της εκπαίδευσης και του εκπαιδευτικού συστήματος. Πολλές φορές τα ΜΜΕ εστιάζουν σε μεμονωμένα περιστατικά, συχνά χωρίς να παρουσιάζουν όλες τις πλευρές και τείνουν να διαμορφώνουν αρνητικές εντυπώσεις για τους εκπαιδευτικούς στο ευρύ κοινό. Πολλές δε φορές, ένα άτομο στιγματίζεται από όσα δημοσιεύονται στον Τύπο, ενώ ουσιαστικά η διερεύνηση που γίνεται δεν έχει αντίκρισμα, αφού το στίγμα και οι κατηγορίες δεν ξεθωριάζουν εύκολα.
Πέρα από τις επιπτώσεις στην προσωπική ζωή και την ψυχολογία των εκπαιδευτικών, η διαπόμπευση έχει και βαθύτερες κοινωνικές συνέπειες. Με τη διαμόρφωση αρνητικής εικόνας για τους εκπαιδευτικούς, υπονομεύεται ο σεβασμός προς την εκπαιδευτική κοινότητα, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει και την αφοσίωση των μαθητών στη μάθηση και οδηγεί στην απαξίωση του εκπαιδευτικού συστήματος.
Τα ΜΜΕ έχουν ευθύνη να προσεγγίζουν ευαίσθητα θέματα με ακρίβεια και αίσθημα δικαιοσύνης. Είναι συχνό φαινόμενο οι εκπαιδευτικοί να στοχοποιούνται δημόσια χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν τη δική τους άποψη, γεγονός που όχι μόνο τους αδικεί σε προσωπικό επίπεδο, αλλά πλήττει και την κοινωνική προσφορά που επιτελούν ευρύτερα.
Η επαγγελματική και ηθική στήριξη των εκπαιδευτικών, ειδικά όταν αυτοί στοχοποιούνται από τα ΜΜΕ, είναι ζήτημα μεγάλης σημασίας. Κρίσιμο είναι επίσης, το να γίνει δημόσια αντιληπτό ότι οι εκπαιδευτικοί είναι βασικοί φορείς στην παιδεία και την κοινωνική εξέλιξη. Η Πολιτεία, το Υπουργείο Παιδείας και ευρύτερα η Κοινωνία, οφείλουν να υποστηρίζουν έμπρακτα τους εκπαιδευτικούς, με αυστηρότερα κριτήρια ως προς την κάλυψη θεμάτων από τα ΜΜΕ. Απαιτείται διαφάνεια, ηθική δεοντολογία, αλλά και συντονισμένη στήριξη απέναντι στις αδικίες που μπορεί να προκληθούν από την κάλυψη των ΜΜΕ. Η υπεράσπιση των εκπαιδευτικών θα προστατεύσει το επάγγελμα και θα αναβαθμίσει το επίπεδο της εκπαίδευσης συνολικά.
Το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να ενεργεί άμεσα για την αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων που στοχοποιούν τους εκπαιδευτικούς. Μέσα από την παροχή νομικής και επικοινωνιακής στήριξης, μπορεί να εξασφαλίσει ότι οι εκπαιδευτικοί θα έχουν την απαραίτητη προστασία και τη δυνατότητα να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Επιπλέον, η δημόσια τοποθέτηση του Υπουργείου σε περιπτώσεις όπου θίγεται το κύρος των εκπαιδευτικών, θα ενισχύσει το ηθικό τους και θα καταστήσει σαφές ότι η Πολιτεία εκτιμά το έργο τους και δεν ανέχεται άδικες επιθέσεις. Εξάλλου είναι σημαντική η καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και το Υπουργείο, διασφαλίζοντας ότι το εκπαιδευτικό περιβάλλον παραμένει υγιές και εστιασμένο στην ουσιαστική μάθηση και την ανάπτυξη των μαθητών. Με τη στήριξη του Υπουργείου, οι εκπαιδευτικοί θα νιώσουν ασφαλείς και ενισχυμένοι στο έργο τους, συμβάλλοντας έτσι σε μια ισχυρότερη, πιο σταθερή εκπαιδευτική κοινότητα.
Τέλος, η ευθύνη των ΜΜΕ είναι τεράστια, ως προς τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, και θα ήταν προτιμότερο να προσεγγίζουν τέτοιου είδους ευαίσθητά ζητήματα με υπευθυνότητα, αντικειμενικότητα και σεβασμό προς τα προσωπικά δεδομένα και την επαγγελματική υπόσταση των εκπαιδευτικών. Η κριτική είναι αναγκαία, αλλά θα πρέπει να είναι δίκαιη, τεκμηριωμένη και με σεβασμό, εστιάζοντας στο σύστημα και όχι μόνο στα μεμονωμένα πρόσωπα.
Μιχάλης Αλεξόπουλος, Βοηθός Γενικός Γραμματέας ΠΟΕΔ, Γενικός Γραμματέας Α.Κί.ΔΑ.
