Η Κύπρος βρίσκεται για ακόμα μία φορά αντιμέτωπη με το σκληρό πρόσωπο της φύσης – ή καλύτερα, της ανθρώπινης αμέλειας σε συνδυασμό με τις ακραίες κλιματικές συνθήκες. Οι φονικές πυρκαγιές που ξέσπασαν στα τέλη Ιουλίου 2025 στην ορεινή Λεμεσό και την Πάφο αποκάλυψαν με τον πιο οδυνηρό τρόπο τα κενά, τις ελλείψεις και την απόλυτη ανάγκη να μετατρέψουμε την πυρασφάλεια από «θεσμική γραφειοκρατία» σε εθνική προτεραιότητα.
Η τραγωδία δεν περιορίζεται στους καμένους λόφους και τις απογυμνωμένες εκτάσεις. Δεν είναι μόνο τα σπίτια και οι περιουσίες που χάθηκαν, αλλά και οι ζωές. Δύο άνθρωποι βρέθηκαν απανθρακωμένοι μέσα στο αυτοκίνητό τους στην περιοχή Μονάγρι–Άλασσα, προσπαθώντας να διαφύγουν. Δεκάδες τραυματίες, μεταξύ των οποίων και σοβαρά εγκαυματίες, νοσηλεύτηκαν υπό κρίσιμες συνθήκες. Περισσότεροι από 3.800 άνθρωποι χρειάστηκε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ενώ τουλάχιστον 14 κοινότητες εκκενώθηκαν.
Η φωτιά που ξεκίνησε κοντά στο χωριό Μαλλιά επεκτάθηκε σε χρόνο-ρεκόρ, καταστρέφοντας δάση, γεωργικές καλλιέργειες και υποδομές. Τα εναέρια μέσα, με τη βοήθεια διεθνών αποστολών από Ελλάδα, Ισραήλ, Ιορδανία και άλλες χώρες, έδωσαν μια ηρωική μάχη. Όμως το μέγεθος και η ταχύτητα της φωτιάς ήταν τέτοια που ξεπέρασε κάθε σχεδιασμό.
Το φετινό καλοκαίρι σημαδεύτηκε από θερμοκρασίες-ρεκόρ που άγγιξαν ή και ξεπέρασαν τους 44 βαθμούς Κελσίου. Τρεις διαδοχικοί ξηροί χειμώνες, συνδυασμένοι με ανέμους που άλλαζαν κατεύθυνση συνεχώς, δημιούργησαν το ιδανικό σκηνικό για την εξάπλωση μιας καταστροφής. Αυτό δεν είναι απλώς ένα ατυχές φυσικό φαινόμενο. Είναι η νέα πραγματικότητα.
Η Κύπρος είναι μια μεσογειακή χώρα που εδώ και δεκαετίες ζει υπό την απειλή της ερημοποίησης, της λειψυδρίας και της αύξησης της θερμοκρασίας. Οι πυρκαγιές δεν είναι πια απλές εποχιακές κρίσεις. Είναι σύμπτωμα ενός βαθύτερου προβλήματος που αφορά την κλιματική αλλαγή, τη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και τις πολιτικές πρόληψης.
Εδώ και χρόνια, επιστήμονες, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ειδικοί προειδοποιούν: χωρίς ουσιαστική διαχείριση του δασικού πλούτου, χωρίς εκπαίδευση πολιτών και τοπικών Αρχών, και χωρίς έγκαιρους ελέγχους για εστίες κινδύνου, κάθε καλοκαίρι θα βιώνουμε παρόμοιες τραγωδίες. Όμως τα μέτρα συχνά ανακοινώνονται εκ των υστέρων, μετά την καταστροφή, όταν οι εικόνες συγκλονίζουν τη διεθνή κοινή γνώμη.
Η πυρασφάλεια δεν είναι υπόθεση μόνο του κράτους ή των τοπικών Αρχών. Είναι υπόθεση όλων μας. Χρειάζεται ένα νέο, ριζικά αναθεωρημένο εθνικό σχέδιο δράσης που θα βασίζεται σε πέντε άξονες:
- Πρόληψη: Καθαρισμός δασών, έλεγχος χωραφιών, αντιπυρικές ζώνες και συνεχής ενημέρωση των πολιτών.
- Εκπαίδευση: Μαθήματα σε σχολεία, κοινότητες και επαγγελματικούς χώρους για αντίδραση σε περίπτωση φωτιάς.
- Υποδομές και τεχνολογία: Ενίσχυση με drone, αισθητήρες θερμοκρασίας, πυρομετρικά συστήματα και ανανεωμένο στόλο εναέριων μέσων.
- Διασυνοριακή συνεργασία: Συμφωνίες με γειτονικά κράτη για άμεση συνδρομή, κοινές ασκήσεις και ανταλλαγή τεχνογνωσίας.
- Μόνιμη Ευρωπαϊκή βάση Πυροσβεστικών Αεροσκαφών αφού η Κύπρος δεν είναι μέρος της ηπειρωτικής Ευρώπης, ώστε να μην υπάρξει καθυστέρηση στην προσέλευση αεροσκαφών.
Η επόμενη πυρκαγιά δεν είναι θέμα «αν» θα έρθει, αλλά «πότε». Αν δεν δράσουμε τώρα, με αποφασιστικότητα και στρατηγική, οι συνέπειες θα είναι ακόμα χειρότερες. Η απώλεια ζωής, φύσης και πολιτιστικής κληρονομιάς είναι το υψηλότερο τίμημα της αδράνειας.
Η πυρασφάλεια δεν είναι πολυτέλεια, δεν είναι συμπληρωματική πολιτική, δεν είναι απλώς θέμα του καλοκαιριού. Είναι μονόδρομος. Και όσο πιο σύντομα το κατανοήσουμε σε πολιτικό, κοινωνικό και ατομικό επίπεδο, τόσο περισσότερες ζωές και δάση θα σωθούν. Η τραγωδία στην ορεινή Λεμεσού αλλά και στην Πάφο ας είναι η τελευταία προειδοποίηση, γιατί η επόμενη μπορεί να είναι ακόμη χειρότερη.
*Βουλευτής ΔΗΚΟ
