Έντονα επικριτικός κατά της Κυβέρνησης για τη συμφωνία με την Ελληνική Τράπεζα που αφορούσε στην εξαγορά της ΣΚΤ, παρουσιάζεται ο Σταύρος Μαλάς. Ο υποψήφιος στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, καταγγέλλει ότι η Κυβέρνηση «μαγείρευε», κατά την έκφρασή του, εδώ και καιρό τη συμφωνία τροχοδρομώντας μία τραπεζική χρεοκοπία για να την επιβάλει. Τονίζει, ωστόσο, ότι υπό τις περιστάσεις δεν υπήρχε άλλη επιλογή από την ψήφιση των νομοσχεδίων που αφορούσαν στις κρατικές εγγυήσεις, όχι ως στήριξη της Κυβέρνησης, αλλά ως στήριξη του απλού πολίτη προκειμένου να αποφύγει τα χειρότερα που θα ήταν ένα κούρεμα καταθέσεων.
Αναφέρει ακόμα ότι θα έπρεπε να ζητηθεί από την Επιτροπή Ελέγχου να ερευνήσει τη συμφωνία η οποία θα έπρεπε να κατατεθεί στη Βουλή. Ο Σταύρος Μαλάς δηλώνει ότι το σημαντικότερο για έναν υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας είναι να μπορεί να βλέπει τους πολίτες στα μάτια. Καλεί τόσο τον Πρόεδρο Αναστασιάδη όσο και τον Νικόλα Παπαδόπουλο να κάνουν την αυτοκριτική τους, ασκώντας έντονη κριτική στον πρόεδρο του ΔΗΚΟ για τη στάση του στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Όσον αφορά στο Κυπριακό, θεωρεί ως θετική εξέλιξη την κάθοδο Λουτ τις επόμενες μέρες, σημειώνοντας ωστόσο τη σημασία της διαχείρισης που θα γίνει από τη δική μας πλευρά. Αναφέρεται και στο δικό του πολιτικό μέλλον, αλλά και στη σχέση του με το ΑΚΕΛ.
– Η Βουλή κατά πλειοψηφία είπε το «ναι» για τις κρατικές εγγυήσεις που απαιτούνταν προς την Ελληνική Τράπεζα. Κάτι για το οποίο είχατε δηλώσει ότι έπρεπε να γίνει και διαφοροποιηθήκατε και από τη στάση του ΑΚΕΛ. Θεωρείτε ότι δεν υπήρχε εναλλακτική;
– Καταρχάς θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι η Κυβέρνηση «μαγείρευε» αυτή τη συμφωνία με την Ελληνική Τράπεζα εδώ και καιρό και τροχοδρόμησε ένα «bank run» για να την επιβάλει. Χωρίς να ρωτήσει ούτε τον Γενικό Εισαγγελέα για τη νομιμότητα της συμφωνίας, αλλά ούτε και τη Βουλή. Υπό το βάρος του βέβαιου κλεισίματος της ΣΚΤ λόγω του πανικού που δημιουργήθηκε στους καταθέτες πέρασε, μαζί με τις κρατικές εγγυήσεις, και τα νομοσχέδια για τα ΜΕΔ. Δηλαδή έβαλε και το πιστόλι στον κρόταφο στις πολιτικές δυνάμεις, αλλά και το μαχαίρι στον λαιμό στους καταθέτες της ΣΚΤ. Το δικό μου «ναι» για τις κρατικές εγγυήσεις δεν αποτελεί στήριξη της Κυβέρνησης αλλά στήριξη, υπό τις περιστάσεις, του απλού πολίτη για να μην υποστεί τα χειρότερα από ένα μερικό κούρεμα καταθέσεων που θα ακολουθούσε στη ΣΚΤ, αλλά και μιαν ευρύτερη αβεβαιότητα που θα έπληττε τον τραπεζικό τομέα ξανά. Χωρίς να λέω ότι δεν θα έρθουν και άλλες «μπόρες».
– Αν ήσασταν βουλευτής εσείς τι θα ψηφίζατε;
– Αν ήμουν βουλευτής θα ζητούσα πρώτα από την Επιτροπή Ελέγχου να διεξαγάγει έρευνα για τη λεγόμενη διαδικασία προσέλκυσης επενδυτή για τη ΣΚΤ, θα ζητούσα έρευνα για τη νομιμότητα της συμφωνίας και θα ζητούσα η συμφωνία να κατατεθεί στη Βουλή. Το τι θα ψήφιζα για τις εγγυήσεις, όπως και το δικαιολογητικό, το δήλωσα πιο πάνω. Αφορά στην προστασία των καταθετών και μόνο.
– Πιστεύετε ότι μπορούσε να ήταν διαφορετική η εξέλιξη στον Συνεργατισμό;
– Καταρχάς αυτό που συμφωνήθηκε με την Ελληνική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι η εκκαθάριση (κλείσιμο) της ΣΚΤ καθώς και ένα έμμεσο bail-out της Ελληνικής Τράπεζας, με τη σύμφωνο γνώμη και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από αυτά που λέχθηκαν δημόσια προκύπτει ότι η συμφωνία προνοεί όπως τα κέρδη θα τα απολαμβάνουν οι μέτοχοι της Ελληνικής Τράπεζας, ενώ τις όποιες ζημιές από τα δάνεια που πήρε η Ελληνική Τράπεζα από τη ΣΚΤ θα τα επωμίζεται ο Κύπριος φορολογούμενος. Και βεβαίως ο φορολογούμενος θα πληρώσει και τα κρατικά ομόλογα που θα πάρει η Ελληνική Τράπεζα. Θα διερωτάστε γιατί η Ευρώπη να δεχθεί κάτι τέτοιο; Απλά γιατί κατάλαβαν ότι οι επιδόσεις μας ως κράτος στη διαχείριση της ΣΚΤ δεν γίνονταν στη βάση της χρηστής διοίκησης αλλά στα πλαίσια μιας πολιτικής/κομματικής διαχείρισης. Δυστυχώς για εμάς, η Κύπρος δεν αποτελεί μια συστημική οικονομία στην Ευρωζώνη και συνεπώς οι Ευρωπαίοι μας επιβάλλουν ό,τι θέλουν γιατί απλά μας έχουν βαρεθεί. Κατάλαβαν ότι η Κυβέρνηση κάνει μια πολιτική διαχείριση σε μια τραπεζική κρίση, ενώ η Κεντρική Τράπεζα είναι περίπου ανύπαρκτη -και παρεμπιπτόντως αυτό βολεύει την Κυβέρνηση. Αν δεν προκαλείτο αυτή η δημόσια κρίση εμπιστοσύνης προς τη ΣΚΤ και υπήρχε ταυτόχρονα πραγματική πρόθεση από πλευράς Κυβέρνησης να βρει μια καλή λύση, τότε με τέτοιους όρους κρατικής επιδότησης θα ήταν ουρές οι επενδυτές. Απ’ ό,τι πληροφορούμαι κάποιοι επενδυτές κατάλαβαν ότι το παιγνίδι με την Ελληνική Τράπεζα ήταν μαγειρεμένο και απέσυραν το ενδιαφέρον τους.
– Νιώθετε σήμερα δικαιωμένος για κάποιες προτάσεις ή αναφορές κατά τη διάρκεια της προεκλογικής;
– Πιστεύω ότι στην πολιτική θα πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους χωρίς υπερβολές, με ειλικρίνεια και αναλόγως να κριθούμε. Διακήρυττα ότι ένας υποψήφιος Πρόεδρος είτε κερδίσει είτε χάσει τις εκλογές πρέπει να μπορεί να κοιτάζει τους πολίτες στα μάτια την επομένη των εκλογών. Έτσι κερδίζεις την εμπιστοσύνη των πολιτών. Απέφυγα συνειδητά την πλειοδοσία εξαγγελιών που δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν. Προειδοποιούσα, σε αντίθεση με το τι λεγόταν από πλευράς Κυβέρνησης, ότι η κατάσταση στις τράπεζες είναι μια ωρολογιακή βόμβα. Και ιδού πού φτάσαμε 4 μήνες μετά τις εκλογές. Άρα, τόσο ο κ. Αναστασιάδης όσο και ο κ. Παπαδόπουλος, οι οποίοι υπόσχονταν τα πάντα στους πάντες, πρέπει να κάνουν την αυτοκριτική τους. Ειδικά ο κ. Παπαδόπουλος ο οποίος στον 2ο γύρο επέλεξε να ψηφίσει τον «κανένα» και τώρα διακηρύττει καθημερινά ότι μας κυβερνούν πολιτικοί απατεώνες. Νομίζω ότι θα πρέπει να σεβόμαστε περισσότερο την κρίση των πολιτών. Δεν μπορείς, εδώ και χρόνια τώρα, να στηρίζεις όλες τις οικονομικές επιλογές αυτής της Κυβέρνησης, να επιλέγεις να απέχεις από τον 2ο γύρο των εκλογών, και μετά να διακηρύττεις ότι οι κυβερνώντες είναι πολιτικοί απατεώνες. Αν είναι όντως έτσι, τώρα το ανακάλυψες; Εκτός και αν αυτή η τακτική αποτελεί ένα πολιτικό προπέτασμα. Ξέρετε για τη ρήση του «τράβα με και ας κλαίω».
– Θεωρείτε ότι η Κυβέρνηση έκρυψε το πρόβλημα του Συνεργατισμού;
– Και βέβαια το έκρυψε και για αυτό ελέγχεται. Σε ώριμες δημοκρατίες τέτοια συμπεριφορά θα είχε και το ανάλογο πολιτικό κόστος. Την παραίτηση. Λυπούμαι να παρατηρήσω ότι αυτή η Κυβέρνηση χαρακτηρίζεται από έπαρση και ετσιθελισμό. Αυτό νομίζω λέει κάτι για τη δημοκρατική προπαίδεια ορισμένων στελεχών της.
– Διορίστηκε μία Ερευνητική Επιτροπή από τον Γενικό Εισαγγελέα για την πραγματοποίηση έρευνας για το θέμα του Συνεργατισμού. Πιστεύετε ότι θα υπάρξει ικανοποιητικό αποτέλεσμα;
– Δεν είναι η δουλειά μου να προκρίνω το πόρισμα της έρευνας. Τα κακώς έχοντα στο τραπεζικό μας σύστημα τα γνωρίζουμε. Άλλωστε η έκθεση των λεγόμενων τεσσάρων σοφών (ένας εκ τω οποίων είναι και μέλος της διερευνητικής επιτροπής), είναι εκεί από το 2014 και κάπως την ξεχάσαμε. Αν είναι κάτι που πρέπει να διερευνηθεί από την επιτροπή, είναι η παραπλάνηση της κοινής γνώμης για την κατάσταση στη ΣΚΤ από την Κυβέρνηση με σωρεία δηλώσεων πριν από τις εκλογές. Αν η ΣΚΤ είχε εισαχθεί στο χρηματιστήριο και γινόταν αυτή η βίαιη εκκαθάριση, τότε τέτοιες δηλώσεις πιθανότατα να οδηγούσαν και σε ποινικές ευθύνες.
– Έγινε και μεγάλη συζήτηση για το χρονικό περιθώριο που πρέπει να καλύψει η έρευνα της επιτροπής. Ποια η άποψή σας για το συγκεκριμένο ζήτημα;
– Η έρευνα να πάει πίσω όσο θέλει. Η ουσία είναι άλλη. Η επιδίωξη της Κυβέρνησης είναι από τη μια να μετακυλήσει την ευθύνη για την κατάληξη της ΣΚΤ αλλού -όπως κάνει για όλα τα ζητήματα που βρίσκει δυσκολία- και από την άλλη να απαξιώσει την ιδέα της συνεργατικής ανάπτυξης στα μάτια του απλού πολίτη. Είναι τουλάχιστον υποκριτικό να δημιουργείται μια εικόνα απαξίωσης προς τη ΣΚΤ τη στιγμή που κάποιες άλλες τράπεζες, τις οποίες διοικούσαν οι καλύτεροι τραπεζίτες κατά κάποιους, συσσώρευσαν πολύ περισσότερες ζημιές δισεκατομμυρίων από τη ΣΚΤ. Δεν ήταν συνεργατιστές αυτοί που έπαιζαν τζόγο με τα ελληνικά ομόλογα, που εξαγόραζαν ξένες τράπεζες στο εξωτερικό (με μίζες), που ξεγελούσαν ανυποψίαστους πελάτες με τα ομόλογα ή ακόμα που επιδίδονταν σε ξέπλυμα χρήματος. Αυτά να τα λέμε επίσης. Τα προβλήματα στη ΣΚΤ ήταν απόρροια της ανεπαρκούς εταιρικής διακυβέρνησης και εποπτείας.
– Πώς βλέπετε την επόμενη μέρα για την κυπριακή οικονομία;
– Το 2011 όταν το κράτος βγήκε εκτός αγορών, αυτό έγινε κυρίως λόγω της προ-διαφαινόμενης τραπεζικής κρίσης και του μεγάλου μεγέθους των τραπεζών σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας. Πριν λίγες μέρες και εν μέσω της κρίσης με τη ΣΚΤ, ένας οίκος αξιολόγησης κράτησε το αξιόχρεο της Κυπριακής Δημοκρατίας στην κατηγορία σκουπίδια, υποδεικνύοντας παράλληλα τους μεγάλους κινδύνους που εγκυμονούν τα ψηλά ποσοστά ΜΕΔ. Με το κλείσιμο της ΣΚΤ και το έμμεσο bail-out της Ελληνικής Τράπεζας δεν επιλύθηκε το πρόβλημα, ενώ ταυτόχρονα το δημόσιο χρέος εκτοξεύθηκε. Συνεπώς, θα πρέπει να ετοιμαστούμε για μια πολύ δύσκολη περίοδο γιατί πλέον πέρασε η περίοδος χάριτος των εποπτικών αρχών. Οι Ευρωπαίοι θα είναι σκληροί μαζί μας και για έναν άλλο λόγο. Από χρόνια τώρα η Κύπρος είναι στο μικροσκόπιο για πιθανή διακίνηση μαύρου χρήματος. Με την εμπλοκή και πολιτικών προσώπων. Έγιναν όντως θετικά βήματα. Επειδή όμως η ανάκαμψη της οικονομίας μας στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις πολιτογραφήσεις ξένων υπηκόων, μας έβαλαν ξανά στο μικροσκόπιο. Θέλω να επαναλάβω για πολλοστή φορά την άποψη ότι δεν υπάρχει όραμα και σχεδιασμός για είναι βιώσιμο και αειφόρο το οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης. Αν κάποιος αναλύσει προσεγμένα και αντικειμενικά την όλη πορεία της κυπριακής οικονομίας νομίζω θα διαπιστώσει ότι σημαντικό μέρος της οικονομίας χαρακτηρίζεται από ευκαιριακή ανάπτυξη (χρηματιστήριο/ξέπλυμα χρήματος/φούσκα ακινήτων/καζίνο/πολιτογραφήσεις κ.λπ). Συνεχίζουμε και σήμερα με αμείωτη ένταση με ευκαιριακές επιλογές οικονομικής δραστηριότητας.
– Εάν ο Σταύρος Μαλάς ελάμβανε την εντολή από τον λαό τον Φεβρουάριο, πώς θα χειριζόταν την κατάσταση;
– Στο προεκλογικό μου πρόγραμμα υπήρχε σαφής αναφορά για το πώς θα χειριζόμουν το θέμα της ΣΚΤ. Σίγουρα δεν θα υποθήκευα τις τύχες του Κύπριου πολίτη προς όφελος μιας τράπεζας, χωρίς καν να διασφαλίσω το μέγιστο για τον Κύπριο φορολογούμενο, ο οποίος το 2013 ξελάσπωσε μερικώς τη ΣΚΤ. Και σίγουρα δεν θα έκανα πλάτες σε γνωστούς «νεοφανείς τραπεζίτες» οι οποίοι, με τις πλάτες κάποιων εντός της Κυβέρνησης, θα γίνουν απ’ ό,τι φαίνεται μεγαλομέτοχοι στη νέα Ελληνική Τράπεζα. Και αναφέρομαι στην πώληση προς την εταιρεία LOGICOM των μετοχών της ΣΚΤ στη ΔΗΜΗΤΡΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ κατά την περίοδο που η συμφωνία μεταξύ κράτους (ΣΚΤ) και ΕΤ βρισκόταν σε εξέλιξη. Βρομάει σκάνδαλο εδώ.
«Mας αμφισβητούν ότι θέλουμε λύση βάση πλαισίου»
– Όσον αφορά στο Κυπριακό, πώς αξιολογείτε τις εξελίξεις; Αναμένεται σύντομα η κάθοδος της κ. Λουτ…
– Θετικό βήμα ο διορισμός της κ. Λουτ. Το θέμα είναι όταν θα έρθει στην Κύπρο, τι θα ακούσει από εμάς. Το Κυπριακό έχει περάσει πλέον σε μια άλλη φάση. Μας αμφισβητούν ότι θέλουμε λύση στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου. Ακόμα και προεκλογικά από τις συζητήσεις που είχα με ξένους διπλωμάτες ήταν έκδηλη η ανησυχία ορισμένων για τη στάση των Ε/κ, όπως αυτή εκφράζεται από τον ΠτΔ. Επομένως πρέπει να πείσουμε ότι θέλουμε να προχωρήσουμε στη βάση της τελευταίας έκθεσης του Γ.Γ του ΟΗΕ.
– Πώς πιστεύετε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα πρέπει να χειριστεί το θέμα προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο; Η άλλη πλευρά θεωρείτε ότι είναι έτοιμη;
– Κατά την άποψή μου, ο ΠτΔ θα πρέπει πρώτα να συνεννοηθεί με την Ελληνική Κυβέρνηση για τα επόμενα βήματα, δεδομένης και της πρόσφατης τοποθέτησης του Έλληνα ΥΠΕΞ για το τι πρέπει να προηγηθεί σε σχέση με το θέμα της Ασφάλειας. Και ναι να αποδεχτεί την πρόσκληση του κ. Ακιντζί για προσέλθει σε συνομιλίες. Θεωρώ ότι τώρα που έχουν τελειώσει οι εκλογές στην Τουρκία τα πράγματα θα είναι πιο διαχειρίσιμα. Από την άλλη όμως θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι μια νέα προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού θα είναι και η τελευταία. Και αν αποτύχει, τότε θα μας μείνει η διχοτόμηση και οι επιπτώσεις της. Για να πετύχουμε τη λύση θα πρέπει να ενεργοποιήσουμε και την Ε.Ε, αφού πρώτα τους πείσουμε ότι είμαστε σοβαροί για λύση. Πιστεύω ότι η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την Ε.Ε. είναι το κλειδί για να πεισθεί η Τουρκία να συναινέσει σε λύση. Μια τέτοια εξέλιξη θα βοηθήσει και την Ευρώπη να ελέγχει περισσότερο τη συμπεριφορά της Τουρκίας μέσω της σύσφιγξης των οικονομικών δεσμών Τουρκίας/Ε.Ε.
– Όσον αφορά στο ερευνητικό πρόγραμμα στην κυπριακή ΑΟΖ, πιστεύετε ότι υπάρξουν προβλήματα ή νέες προκλήσεις από τουρκικής πλευράς;
– Η Τουρκία, πιστεύω, θα οδηγήσει τα πράγματα σε ένταση. Για αυτό θα πρέπει εμείς να έχουμε την πρωτοβουλία των κινήσεων και με κάθε ευκαιρία να δημιουργούνται συνθήκες να επαναρχίσει ο διάλογος. Θα πρέπει βεβαίως να υπάρξει και σχέδιο αντιμετώπισης μιας πιθανής κρίσης, όπως για παράδειγμα αν οι Τούρκοι φέρουν ένα γεωτρύπανο και αρχίσουν έρευνες στην ΑΟΖ. Θα ήταν ό,τι χειρότερο να αρχίσουν οι συνομιλίες κάτω από αυτές τις συνθήκες. Για αυτό θα πρέπει να λειτουργήσουμε προληπτικά. Είναι σημαντικό να κρατούμε ζωντανές τις συνομιλίες, διότι αποτρέπονται τέτοιου είδους ενέργειες.
– Ο Σταύρος Μαλάς πώς πολιτεύεται από εδώ και πέρα; Θα περιοριστεί σε δημόσιες παρεμβάσεις ή θα σας δούμε ξανά ενεργό στην πολιτική από κάποιο πόστο;
– Η υπηρεσία προς την κοινωνία και την πολιτική δεν προσφέρεται μόνο μέσα από αξιώματα.
– Σας έγινε κάποια κρούση από το ΑΚΕΛ σε σχέση με τις Ευρωεκλογές; Ποια η σχέση σας γενικότερα με το ΑΚΕΛ μετά τις προεδρικές εκλογές;
– Αυτά είναι θέματα που δεν συζητούνται δημόσια. Όταν θα έρθει η ώρα, η οποιαδήποτε ανάμειξή μου στις Ευρωεκλογές θα γνωστοποιηθεί πολύ έγκαιρα. Η σχέση μου με το ΑΚΕΛ, ηγεσία και βάση, είναι πάρα πολύ καλή.
– Με όλες αυτές τις εξελίξεις, θεωρείτε ότι μπορεί να υπάρξει και αλλαγή του πολιτικού χάρτη της Κύπρου;
– Δεν πιστεύω ότι ο πολιτικός χάρτης της Κύπρου θα αλλάξει. Αυτό που θα πρέπει να αλλάξει είναι η νοοτροπία των πολιτών σε σχέση με το πώς αντιλαμβάνονται τον ρόλο της πολιτικής στην κοινωνία και τη σχέση της κοινωνίας με τους πολιτικούς. Οι πολίτες πρέπει να γίνουν πολύ πιο αυστηροί με τους πολιτικούς. Δυστυχώς στη χώρα μας έχουμε κατεβάσει πολύ χαμηλά τον πήχη της πολιτικής αξιοπιστίας και εντιμότητας. Και αυτό, νομίζω, αντανακλά στην ίδια την κοινωνία και στην εικόνα μας προς τα έξω. Θεωρούμε περίπου δεδομένη την πολιτική διαπλοκή και δυστυχώς μεγάλο μέρος του πολιτικού προσωπικού θεωρεί την εξουσία ως λάφυρο και όχι ως εργαλείο προόδου. Στην πολιτική για να είσαι ωφέλιμος πρέπει να αποδεχθείς ότι είσαι και αναλώσιμος. Πιστεύω ότι με τη συνεχή αποστασιοποίηση των πολιτών από τα κοινά, η χώρα μας θα περάσει από μια πολύ πιο δύσκολη κρίση αξιών η οποία πιθανότατα να τροφοδοτήσει ακραίες πολιτικές αντιλήψεις.
