«Ελλείπει από την οικία της η Μαρία … 15 ετών. Κατά την εξαφάνισή της φορούσε μαύρη μπλούζα, τζην παντελόνι. Περιγράφεται…». Οι εξαφανίσεις πολιτών έχουν γίνει πλέον καθημερινό φαινόμενο. Ανήλικοι, νεαροί, ηλικιωμένοι, ντόπιοι, αλλοδαποί, ακόμα και οικογένειες, εξαφανίζονται από προσώπου γης και οι Αρχές κινητοποιούνται για να τους εντοπίσουν. 

Κάθε λεπτό έχει τη σημασία του, είτε πρόκειται για ηλικιωμένο πρόσωπο που πάσχει από άνοια, είτε για ανήλικο που πιθανόν να κινδυνεύει να πέσει στα χέρια επιτήδειων, είτε για κάποιον που εξαφανίζεται και πίσω από την πράξη αυτή ενδεχομένως να κρύβεται εγκληματική ενέργεια. Οι εξαφανίσεις γυναικών που έπεσαν θύματα του κατά συρροή δολοφόνου, άλλαξαν τον τρόπο που η Αστυνομία αντιμετωπίζει την κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Το πάθημα έγινε μάθημα για τις Αρχές που πίστευαν ότι οι περισσότερες ούσες αλλοδαπές «πήγαν στα κατεχόμενα». Τώρα όλα λειτουργούν βάσει πρωτοκόλλου και η κινητοποίηση είναι άμεση. 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Πίσω από την κάθε εξαφάνιση κρύβεται και μια ιστορία, είτε γιατί ένας ανήλικος αντέδρασε μετά από ένα επεισόδιο με τους δικούς του, είτε γιατί ένας ηλικιωμένος έχασε τον προσανατολισμό του, είτε γιατί ένας αλλοδαπός έφυγε στο εξωτερικό χωρίς να δώσει σημεία ζωής. Όποια κι’ αν είναι η αιτία που ελλείπει κάποιος οι Αρχές είναι υποχρεωμένες να κινηθούν άμεσα, ειδικά όταν αφορά άτομα από τις «ευάλωτες ομάδες», αναφέρει στον «Φ» ο υπαστυνόμος Μιχάλης Γαβριηλίδης, υπεύθυνος των Κλάδων Διερεύνησης Σεξουαλικής Κακοποίησης Ανηλίκων & Ελλειπόντων Προσώπων, της Υποδιεύθυνσης Διερεύνησης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων του Τμήματος Καταπολέμησης Εγκλήματος. Αυτή τη στιγμή είναι δηλωμένα ως ελλείποντα 82 πρόσωπα, όμως η κατάσταση μεταβάλλεται, ενώ κάθε χρόνο δηλώνονται πέραν των 500 ατόμων που εξαφανίζονται και στη συνέχεια εντοπίζονται. Άλλοι εντοπίζονται σε λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση της εξαφάνισής τους και άλλοι μετά από μέρες ή και εβδομάδα.

-Καθημερινά η Αστυνομία ανακοινώνει εξαφανίσεις προσώπων, είτε ημεδαπών είτε αλλοδαπών. Πώς χειρίζεται το αρμόδιο Γραφείο αυτές τις περιπτώσεις;

– H ενεργοποίηση της Αστυνομίας είναι άμεση στις περιπτώσεις όπου καταγγέλλονται ελλείποντα πρόσωπα, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου η εξαφάνιση προσώπων, αφορούν παιδιά, για τα οποία υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι κινδυνεύουν, όπου κρίνεται υψίστης σημασίας και αποτελεί ουσιώδη προϋπόθεση ο άμεσος εντοπισμός τους.

Στα πλαίσια αυτά, ο Κλάδος Ελλειπόντων Προσώπων, της Υποδιεύθυνσης Διερεύνησης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων, Τμήματος Καταπολέμησης Εγκλήματος, Αρχηγείου Αστυνομίας, ελέγχει κατά πόσο τα μέλη που διερευνούν τις υποθέσεις αυτές, έχουν ενεργοποιήσει άμεσα όλες τις ενέργειες που προβλέπονται. 

– Η Αστυνομία δέχθηκε κριτική για τον τρόπο χειρισμού των καταγγελιών για τις περιπτώσεις ελλειπουσών γυναικών που τελικά έπεσαν θύματα του κατά συρροή δολοφόνου. Τι έχει αλλάξει στον χειρισμό τέτοιων υποθέσεων;

– Μετά από τις συγκεκριμένες υποθέσεις και την εμπειρία και των κενών που εντοπίστηκαν, πέραν της δημιουργίας του Κλάδου Ελλειπόντων Προσώπων, ως σημαντικού εργαλείου για τον έλεγχο και τον συντονισμό των ενεργειών από τα μέλη της Αστυνομίας που διερευνούν τέτοιες υποθέσεις, έχει καταρτιστεί και εφαρμόζεται το ειδικό και αυστηρό πρωτόκολλο ενεργειών, για την διερεύνηση των υποθέσεων από τους ανακριτές.

Σκοπός του Πρωτοκόλλου, είναι ο προσδιορισμός των ρόλων και των δράσεων των μελών  της Αστυνομίας, τα οποία θα πρέπει να ενεργοποιούνται σε κάθε περιστατικό ελλείποντος προσώπου, το οποίο κρίνεται ότι κινδυνεύει. Για μας πλέον κάθε υπόθεση είναι μοναδική και οι ανακριτές εφαρμόζουν το Πρωτόκολλο, άμεσα και αποτελεσματικά, με σκοπό τον εντοπισμό του ελλείποντος. Επίσης έχει εντατικοποιηθεί η εκπαίδευση των μελών μας στο συγκεκριμένο θέμα, τόσο στα αρχικά στάδια της ένταξης τους στην Αστυνομική Ακαδημία, όσο και με συνεχή επιμορφωτικά προγράμματα, στη συνέχεια της καριέρας τους.

Σίγουρα, εξελισσόμαστε τόσο σε θέματα προσαρμογής νέων τρόπων διερεύνησης αυτών των υποθέσεων, όσο και σε συνεργασίες με όλα τα Τμήματα και Οργανισμούς κυβερνητικούς και μη, τους πολίτες, εντάσσοντας επίσης στις ενέργειες μας την χρήση νέων τεχνολογιών για εντοπισμό προσώπων που κινδυνεύουν.

– Από την ώρα που ένα πρόσωπο καταγγελθεί ως ελλείπον, σε ποιες ενέργειες προβαίνει η Αστυνομία;

– Όταν ληφθεί πληροφορία ή και καταγγελθεί ότι ένα πρόσωπο είναι ελλείπον, λαμβάνεται άμεσα κατάθεση από το πρόσωπο που δίδει την πληροφορία ή και προβαίνει στην αναφορά για το ελλείπον πρόσωπο με όλες τις λεπτομέρειες που χρειάζονται για τη διερεύνηση.

Αναλόγως της περίπτωσης, γίνεται αξιολόγηση και επαναξιολόγηση της επικινδυνότητας, δηλαδή, την εκτίμηση των περιστάσεων και των κινδύνων που αντιμετωπίζει το ελλείπον πρόσωπο, καθώς και η διευκρίνιση των πιθανών διαπραχθέντων αδικημάτων, τα οποία αποτελούν τα σημαντικότερα στάδια της έρευνας. 

Αμέσως ενεργοποιείται το Πρωτόκολλο ενεργειών, με τη διενέργεια ελέγχων, επικοινωνιών με άτομα που μπορούν να δώσουν πληροφορίες ή μαρτυρίες σχετικά με την εξαφάνιση, έρευνες σε τόπους που πιθανό να εντοπίζεται μαρτυρία ή εντοπισμό του ελλείποντος. Επικοινωνία και συνεργασία με άλλες υπηρεσίες όπως Νοσοκομεία, λιμάνια, αεροδρόμια, σημεία διέλευσης προς τα κατεχόμενα κλπ.

Επίσης, δημοσιεύεται φωτογραφία του ελλείποντος στα ΜΜΕ, ζητώντας την βοήθεια του κοινού για οποιαδήποτε πληροφορία σχετικά με τον εντοπισμό του εν λόγω προσώπου. Εδώ να τονίσω ότι, η βοήθεια του κοινού σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πάρα πολύ σημαντική και να εκφράσω τη θερμή μου ευχαριστία για όλους τους πολίτες που μέχρι τώρα συνέβαλαν με οποιοδήποτε τρόπο για εντοπισμό ελλείποντος προσώπου.

Σημαντική επίσης, είναι και η συμβολή άλλων Υπηρεσιών όπως το Τμήμα Δασών η Πυροσβεστική, η Εθνική Φρουρά, το Ταμείο Θήρας, οι εθελοντικές Οργανώσεις κλπ, που με την τεχνογνωσία τους αλλά και την συνεισφορά τους στις έρευνες με ανθρώπινο δυναμικό, διευκολύνουν το έργο της Αστυνομίας στον εντοπισμό των ελλειπόντων.

Να τονίσω ότι στην περίπτωση που το ελλείπον πρόσωπο είναι αλλοδαπός, γίνεται έλεγχος μέσω της Υπηρεσίας Ασύλου, του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού, της Υπηρεσίας Αλλοδαπών & Μετανάστευσης (Υ.Α.&Μ.). Σε περίπτωση που υπάρχει πληροφορία ή υποψία ότι το ελλείπον πρόσωπο βρίσκεται στις κατεχόμενες περιοχές, ζητείται η βοήθεια της Δικοινοτικής Επιτροπής για το Έγκλημα. Σημειώνεται ότι μια υπόθεση κλείνει μόνο όταν διαπιστωθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι κάποιο ελλείπον πρόσωπο είτε βρίσκεται στη ζωή, ή σε οποιαδήποτε άλλη κατάσταση. Διαφορετικά, ο φάκελος μένει για πάντα ανοιχτός.

– Πού επικεντρώνεται η Αστυνομία όσον αφορά στα ελλείποντα πρόσωπα (ποια θεωρούνται ευάλωτα άτομα);

– Όσον αφορά τα «Ευάλωτα Ελλείποντα Πρόσωπα» σ΄ αυτά περιλαμβάνονται τα:

(α) Πρόσωπα των οποίων η εξαφάνιση δημιουργεί εύλογες υποψίες ότι έχουν υποστεί κάποια βλάβη ή ότι είναι θύματα εγκληματικής πράξης,

(β) Όλα τα πρόσωπα κάτω των 18 ετών, 

(γ) Πρόσωπα άνω των 18 ετών τα οποία αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας όπως, επιληψία, διαβήτη, αμνησία, σοβαρά προβλήματα υγείας, κινητικά προβλήματα, διανοητικά προβλήματα, τάσεις αυτοκτονίας, ψυχολογικά προβλήματα ή άλλα τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν χωρίς καθυστέρηση και  

(δ) Πρόσωπα άνω των 65 ετών,

Τη διερεύνηση υποθέσεων που αφορούν «Ευάλωτα Ελλείποντα Πρόσωπα», τα αναλαμβάνει αποκλειστικά το επαρχιακό Τ.Α.Ε, όπου διαπιστώθηκε η εξαφάνιση τους. 

Όπως ανάφερα και πιο πάνω, η ενεργοποίηση της Αστυνομίας είναι άμεση στις περιπτώσεις όπου καταγγέλλονται ελλείποντα πρόσωπα, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου η εξαφάνιση αφορά ευάλωτα πρόσωπα, για τα οποία υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι κινδυνεύουν, όπου κρίνεται υψίστης σημασίας και αποτελεί ουσιώδη προϋπόθεση ο άμεσος εντοπισμός τους.

Καμιά υπόθεση δεν κλείνει μέχρι τον εντοπισμό

– Υπάρχουν άτομα που είναι δηλωμένα ως ελλείποντα από το 1990 ή το 2000. Τι πιστεύει η Αστυνομία ότι κρύβεται πίσω από την εξαφάνισή τους και αν γίνονται ενέργειες σήμερα για ξεκαθάρισμα της τύχης τους;

– Υπάρχουν άτομα που είναι δηλωμένα από πολύ παλαιά, για τα οποία υπάρχουν διάφορες πληροφορίες όσον αφορά την εξαφάνιση τους. Οι πληροφορίες αφορούν είτε εγκληματική ενέργεια ή την φυγή τους στο εξωτερικό ή άλλους λόγους. Όμως, όπως ανάφερα και πιο πάνω, καμία υπόθεση δεν κλείνει μέχρι τον εντοπισμό του ελλείποντος. Οι υποθέσεις ενεργοποιούνται άμεσα, με την κάθε νέα πληροφορία ή οποία έρχεται σε γνώση της Αστυνομίας και εξετάζεται λεπτομερώς.

– Υπάρχουν πρόσωπα που έρχονται στην Κύπρο με ένα όνομα και αναχωρούν με άλλο. Τι γίνεται με τα άτομα αυτά, παραμένουν ως ελλείποντα;

– Αυτές οι περιπτώσεις, αφορούν κυρίως πρόσωπα που προέρχονται από Τρίτες Χώρες που φθάνουν στην Κύπρο ως μετανάστες και ακολούθως μεταβαίνουν στην κεντρική ΕΕ, με πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα ή μέσω των κατεχομένων σε άλλους προορισμούς. Και σε αυτή την περίπτωση,  καμία υπόθεση δεν κλείνει μέχρι τον εντοπισμό του ελλείποντος. 

– Σε ποιες περιπτώσεις κινητοποιείται άμεσα η Αστυνομία μετά την καταγγελία ενός ελλείποντα (απαγωγή, αρπαγή, κλπ);

– Η Αστυνομία ενεργοποιείται αμέσως για όλες τις καταγγελίες όταν υπάρχει ένα ελλείπον πρόσωπο. Δεν υπάρχει εξαίρεση. Όταν υποβάλλεται μια καταγγελία γίνεται αρχικά μελέτη του βαθμού επικινδυνότητας αυτού του προσώπου. 

Σε περίπτωση που κατά την έρευνα εξασφαλιστούν στοιχεία ή παρουσιαστούν ενδείξεις, που δημιουργούν εύλογες υπόνοιες ότι το ελλείπον πρόσωπο ενδέχεται να είναι θύμα απαγωγής, ή άλλου εγκλήματος (π.χ. φόνος, απόπειρα φόνου, ληστεία κ.ά.) ο ανακριτής παράλληλα με την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου διερευνά και τις πληροφορίες κατά ποσό έχει διαπραχθεί οποιαδήποτε εγκληματική ενέργεια.

– Σήμερα με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης είναι πιο εύκολος ο τρόπος να ενημερωθεί περισσότερος κόσμος, ενώ παράλληλα η Αστυνομία να παρακολουθεί τους λογαριασμούς εξαφανισμένων. Πώς εκμεταλλεύεστε τα ΜΚΔ για εντοπισμό εξαφανισμένων προσώπων;

– Στις περιπτώσεις που το ελλείπον πρόσωπο διατηρεί λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, άμεσα αποστέλλονται τα στοιχεία του προσώπου (λογαριασμούς κοινωνικών δικτύων που διαθέτει) στην Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για τη διενέργεια ελέγχου. 

– Έχετε συνεργασία με άλλες χώρες ή την Ευρωπαϊκή Αστυνομία για τον εντοπισμό ενός ελλείποντος προσώπου;

– Διατηρούμε επαφή με άλλες χώρες όσον αφορά τη διενέργεια εξειδικευμένων εκπαιδεύσεων, αντλούμε εμπειρίες τόσο από δικές μας υποθέσεις, αλλά και εμπειρίες από ξένα κράτη όσον αφορά τον χειρισμό υποθέσεων ελλειπόντων προσώπων. Έχουμε πολύ καλή συνεργασία με τα Εθνικά Γραφεία της INTERPOL και της EUROPOL ενώ λαμβάνουμε μέρος και σε εξειδικευμένη Ομάδα εμπειρογνωμόνων της ΕΕ για το εν λόγω θέμα.

Συγκρούσεις και εγκληματικές ενέργειες

– Από την πείρα σας από τις υποθέσεις που διερευνώνται, ποιες είναι οι κύριες αιτίες που κάποιος εξαφανίζεται από τον χώρο διαμονής του;

– Κύριες αιτίες που κάποιος εξαφανίζεται από τον χώρο διαμονής του, είναι κυρίως συναισθηματικοί λόγοι, συγκρουσιακές σχέσεις στην οικογένεια, ψυχολογικοί λόγοι (τάσεις αυτοκτονιών), άνια σε μεγάλες ηλικίες όπου χάνουν τον προσανατολισμό τους, αντιδραστική συμπεριφορά ανήλικων στα πλαίσια της οικογένειας ή της διαμονής τους σε Στέγη, εγκληματική ενέργεια ή φυγή στο εξωτερικό από αλλοδαπούς.

Στην ιστοσελίδα της Αστυνομίας αναφέρονται όλα τα ελλείποντα πρόσωπα, με τα παλαιότερα να αναζητούνται από το 1990. 

Στη Λευκωσία, η παλαιότερη δηλωμένη ως ελλείπουσα είναι η HISA HAMID KUWAITA από τη Σ. Αραβία η οποία απουσιάζει από την κατοικία της στη Λευκωσία από η ώρα 22.30 στις 16.8.90. Ήταν ηλικίας 22 χρόνων όταν εξαφανίστηκε, ύψους 1.62 μ., μέτριας σωματικής διάπλασης, με άσπρο πρόσωπο, καφέ μάτια και μαύρα κοντά μαλλιά. Φορούσε πολύχρωμη μπλούζα. Είναι κωφάλαλη. 

Στη Λεμεσό, ο παλαιότερος δηλωμένος ως εξαφανισθείς είναι ο Δήμος Σάββα Χαρή από το Σαϊττά, ο οποίος απουσιάζει από την κατοικία του από τις 31.7.90. Ήταν ηλικίας 72 χρόνων. Θεάθηκε για τελευταία φορά η ώρα 1500 της 31.7.90 να κολυμπά στην περιοχή «LADY`S MILE» στη Λ/σό. Έκτοτε απωλέσθηκαν τα ίχνη του. 

Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση του Δρ. Γεώργιου Κιννή του οποίου τα ίχνη είχαν εξαφανιστεί στη Λεμεσό από τις 8.5.01. Είναι ύψους 1.74 μ. περίπου, λεπτής σωματικής διάπλασης, φαλακρός, με μούσι. Φορούσε τζιν παντελόνι σκούρου χρώματος και κοντομάνικη φανέλα κίτρινου χρώματος. Για την περίπτωσή του έγιναν εκτεταμένες έρευνες από την Αστυνομία, ωστόσο τα ίχνη του εξαφανίστηκαν και έγιναν διάφορα σενάρια ακόμα και για εγκληματική ενέργεια. Έκτοτε δεν έδωσε σημεία ζωής.

Στη Λάρνακα απουσιάζει  από τις 7.7.02 ο Βάσος Κωνσταντίνου από την Αγγλία, 28 χρόνων, που διέμενε στην κατοικία εξαδέλφης του στη Λ/κα. Είναι ισχυρής σωματικής διάπλασης, ύψους 1.80μ., με μαύρα μαλλιά και καφέ μάτια. 

Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση των Κυριάκου Καννά Συνέση, 28 χρόνων και του Νίκου Θεοδούλου Συνέση 31 ετών και οι δύο από την Κοφίνου, που εξαφανίστηκαν  από την κατοικία του από τις 15.2.03. Έκτοτε παρά τις έρευνες δεν εντοπίστηκαν τα ίχνη τους.

Στην επαρχία Αμμοχώστου, χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Αιμίλιου Γιάννη Κότας από το Λιοπέτρι, 26 χρόνων, ο οποίος εξαφανίστηκε από την κατοικία του από τις 15.6.’94. Είναι ύψους 1.70 μ. περίπου, λεπτής σωματικής διάπλασης, μελαχρινός, με μαύρα κοντά μαλλιά και μικρό λεπτό μουστάκι. Φορούσε παντελόνι τζιν χρώματος μπλε και παπούτσια άσπρα. Για την περίπτωση έγιναν διάφορες ενέργειες προς εντοπισμό του χωρίς αποτέλεσμα. Είναι μια από τις παλαιότερες υποθέσεις εξαφανισμένων προσώπων. 

Από τις 31/12/1990 εξαφανίστηκε από την Πάφο ο Αντώνης Χαραλάμπους Κακκιντζής, από την Αργάκα, 85 χρόνων. Αυτός περιγράφεται ως ύψους 1.75μ. φαλακρός και κατά την τελευταία φορά που θεάθηκε φορούσε γκρίζο παντελόνι και μπλε τρικό. 

Σημειώνεται ότι στην επαρχία Μόρφου δεν υπάρχει κανένα πρόσωπο που να αγνοείται.

Προσπαθούμε να ανακόψουμε τις φυγές ανηλίκων από Στέγες

– Επίσης, υπάρχουν άτομα, κυρίως ανήλικα, που διαμένουν σε κρατικές στέγες, τα οποία δηλώνονται τακτικά ως ελλείποντα. Τι συμβαίνει με τα άτομα αυτά;

– Στις περιπτώσεις των ανήλικων και ιδιαίτερα των παιδιών που προέρχονται από τις Στέγες Ανηλίκων, υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση στην διερεύνηση των υποθέσεων.

Στα πλαίσια του Πρωτοκόλλου Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και των ΜΚΟ, Hope for Children CRC Policy Center (HFC) και τον Σύνδεσμο για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ), προβλέπεται αλληλοενημέρωση και συνεργασία για την διασφάλιση του τάχιστου εντοπισμού των ανήλικων. 

Επίσης, έχουμε άμεση συνεργασία με όλες τις υπηρεσίες, όπως είναι οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και άλλους φορείς όπου ενεργοποιούνται όλοι. Περαιτέρω, σε πολυθεματικές συναντήσεις συζητούμε κάθε περίπτωση ξεχωριστά με όλες τις αρμόδιες Υπηρεσίες για κοινές δράσεις τόσο όσο για εντοπισμό αλλά και αποφυγή της φυγής των ανήλικων. Επισημαίνεται, ότι η προσπάθεια όλων επικεντρώνεται στο να βρεθεί λύση σε αυτές τις φυγές. Μιλούμε για παιδιά που είναι πάρα πολύ ευάλωτα, με ιδιαίτερες ευαισθησίες, που ζουν κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες. Υπάρχει μια πολύ σημαντική συνεργασία για να σταματήσουν αυτές οι φυγές.