Τα σημερινά αποτελέσματα και ο περιορισμός θα πρέπει να αξιολογηθούν ορθολογιστικά για να πάρουμε ό,τι ωφέλιμο μπορούμε από αυτή την δύσκολη διαδικασία τονίζει η Επίτροπος Περιβάλλοντος Κλέλια Βασιλείου. Βλέπει την παρούσα δοκιμασία με την πανδημία ως ευκαιρία επαναξιολόγησης της δράσης μας όταν η ζωή επιστρέψει στην κανονικότητά της. Καταγράφει τις θεωρίες συνωμοσίας και αχρείαστου πανικού την ώρα της κρίσης, τα fakenews σε ό,τι αφορά το περιβάλλον στις μέρες της πανδημίας, σημειώνει τις αλλαγές στον τρόπο που λειτουργούμε σήμερα, με ευρύτερη χρήση της τεχνολογίας, τη μείωση των εκπομπών αερίων,  και στέκεται στο φιλικό προς τον άνθρωπο περιβάλλον.

Η Επίτροπος, στη συνέντευξή της στον “Φ”, υπογραμμίζει την ανάγκη όπως η χώρα μας στηρίζεται με αυτάρκεια στη δική της παραγωγή και υπεραμύνεται της θέσης για ενίσχυση του γεωργικού τομέα, προκειμένου να υπάρχει αυτάρκεια σε είδη πρώτης ανάγκης. 

-Καταγράφονται παγκόσμια ενθαρρυντικές ενδείξεις σχετικά με το περιβάλλον μετά τον περιορισμό που επέβαλε η πανδημία. Ως Επίτροπος Περιβάλλοντος πώς αξιολογείτε την κατάσταση;
-Οι ενδείξεις είναι πραγματικά θεαματικές αλλά δεν πρέπει να μας παρασύρουν αφού στηρίζονται σε μια παρωδική κατάσταση. Αυτό το διάστημα είναι ιδιαίτερα επωφελές για τον πλανήτη αφού ήδη όπως αναφέρετε καταγράφεται κάθετη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του αζώτου – τοξικών αερίων – γενικότερα. Οι καταγραφές που έγιναν από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ενέργειας και Καθαρότητας του Αέρα από την Κίνα, την Ινδία και την Ιταλία (κυρίως βιομηχανικά κέντρα), αλλά και οι εικόνες που είδαμε από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία αλλά και τη NASA δηλούν το γεγονός. Η ζωή θα επιστρέψει στην κανονικότητα της, κι εκεί είναι που χρειάζεται προσοχή. Την ίδια ώρα γίναμε μάρτυρες υπερβολών και ψευδών ειδήσεων. Για δύο λεπτά ενθουσίασε κι εμένα η είδηση για τα δελφίνια που επέστρεψαν στα κανάλια της Βενετίας, όμως πριν πανηγυρίσω, και με λίγη έρευνα, είδα ότι ήταν μάλλον υπερβολή. Όλοι μας έχουμε ανάγκη καλών ειδήσεων αλλά για να έχουμε πραγματικά αποτελέσματα θα πρέπει να έχουμε και αξιόπιστη αλλά και αδιαμφισβήτητη τεκμηρίωση. Το ίδιο αφορά και στην αντίπερα όχθη. Των θεωριών συνωμοσίας και της πρόκλησης αχρείαστου πανικού. Οι καιροί είναι πονηροί και δεν πρέπει να μας παρασύρουν. Ο κόσμος των ανθρώπων οπωσδήποτε δεν είναι αγγελικά πλασμένος και γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και με λογικούς συνειρμούς.

-Ποια πιστεύετε ότι είναι εκείνα τα μέτρα που θα μας βοηθήσουν να ανταπεξέλθουμε την επόμενης μέρας;
-Τα σημερινά αποτελέσματα αλλά και το πάθημα του περιορισμού θα πρέπει να αξιολογηθούν ορθολογιστικά για να πάρουμε ότι ωφέλιμο μπορούμε από αυτή την ομολογουμένως δύσκολη διαδικασία. Οι εκπομπές τοξικών αερίων όπως είπαμε προκαλούνται από ανθρωπογενείς πρακτικές και τις οποίες μπορούμε να περιορίσουμε. Η τεχνολογία μας δίνει πλέον την ευχέρεια της εξ αποστάσεως επικοινωνίας. Είδαμε όλοι μας αυτό το διάστημα, πόσες από τις συναντήσεις μας δεν ήταν τόσο απαραίτητες. Αρκετές από τις μετακινήσεις μας δεν ήταν τελικά τόσο απαραίτητες. Κι αυτό σίγουρα θα πρέπει να μας προβληματίσει. Πόσο χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο; Πόσο πραγματική είναι η ανάγκη μετακίνησης; Αυτή η συνάντηση μπορεί να γίνει μέσω της τεχνολογίας; Αυτό το συνέδριο μπορώ να το παρακολουθήσω ψηφιακά; Αν μου επιτρέπεται λίγο να φιλοσοφήσω θα έλεγα ότι το 40% της εργασιακής μας δραστηριότητας (πέραν του 8ώρου), αποδεικνύεται επιζήμιο λόγω αχρείαστων μετακινήσεων, που συνεπάγονται χρήση ηλεκτρισμού, καυσίμων κίνησης, υλικών και τοξικών εκπομπών που μπορούν και πρέπει να περιοριστούν. Ας μαζέψουμε όλοι την δύναμη και την ενέργεια μας για πραγματική παραγωγή ουσίας και ωφέλειας για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Ξαφνικά είδαμε ότι όλα μπορούν να περιμένουν. Χωρίσαμε τα σημαντικά από τα ασήμαντα. Οι πραγματικές προτεραιότητες πήραν τη θέση τους όπως τη θέση τους πήραν και τα αχρείαστα.

-Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα σημαντικά;
-Για να μην παρεξηγηθώ. Όλα είναι σημαντικά. Υπάρχουν όμως σαφείς προτεραιότητες που αφορούν κατ’ αρχάς τη ζωή μας και την ποιότητα της. Και τα δύο εδράζονται σε δύο σημαντικούς παράγοντες απολύτως εξαρτημένους μεταξύ τους: το ανθρωπογενές και το φυσικό περιβάλλον. Γίναμε δέκτες σωρείας πληροφοριών με την πανδημία. Ανοσοποιητικό σύστημα, κατανάλωση ειδών από άγρια ζωή, βιολογικός πόλεμος, δυνατός οργανισμός, βεβαρημένο ιστορικό, συνδεσιμότητα, περιορισμός. Όλα τα πιο πάνω μας δίνουν σαφέστατες ενδείξεις για τις προτεραιότητες. Ο άνθρωπος για να μπορεί να υπάρχει εξαρτάται από την προσωπική του υγεία – κι αυτή με τη σειρά της από το περιβάλλον μέσα στο οποίο ο άνθρωπος διάγει. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ποιότητα του αέρα, του νερού και της τροφής που καταναλώνουμε. Η δυνατότητα μας σε ισχυρό ανοσοποιητικό αφορά στην κατανάλωση καθαρής τροφής, και άσκησης σε φιλικό περιβάλλον  – με λιγότερες εκπομπές τοξικών αερίων. Όλα τα πιο πάνω στην υποστήριξη της βιοποικιλότητας.

-Η βιοποικιλότητα πώς συμβάλει σε όλη αυτή τη συζήτηση;
-Είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας που συμβάλλει καταλυτικά στην ποιότητα της ζωής μας. Η πληρότητα των ειδών, η διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των στοιχείων, της διατροφικής αλυσίδας – συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου, συμβάλλει ακριβώς στην ποιότητα ζωής όλων μας. Αν για παράδειγμα έχουμε μέλισσες, η επικονίαση των φυτών άρα και η παραγωγή τροφής είναι πλουσιότερη, αν έχουμε νυχτερίδες και άλλα εντομοφάγα ρυθμίζεται επαρκώς η φυσική κατάσταση χωρίς τη χρήση χημικών φαρμάκων, αν έχουμε πτωματοφάγα όπως η αλεπού και τα αρπακτικά, τότε γλυτώνουμε από αρρώστιες που τα νεκρά ζώα στη φύση μπορούν να προκαλέσουν χωρίς τους φυσικούς καθαριστές. Η άναρχη παρέμβαση του ενός είδους στο άλλο, πολλές φορές δημιουργεί μεγάλα προβλήματα όπως η πανδημία που ζούμε σήμερα. Αν όντως προκύπτει ότι ξεκίνησε από την κατανάλωση νυχτερίδων (απαγορευτικό είδος για κατανάλωση) τότε έχουμε το απόλυτο παράδειγμα του πώς ακριβώς δεν πρέπει να συμπεριφερόμαστε. Υπάρχουν ζώα τα οποία δεν είναι προς κατανάλωση. Οι νυχτερίδες εξαιτίας ακριβώς της φυσικής τους δομής και διεργασιών είναι φορείς διαφόρων ιών για τους οποίους οι ίδιες φέρουν ανοσία. Αν εμείς λοιπόν τις καταναλώσουμε οι ιοί μεταφέρονται σε εμάς, και ο ανθρώπινος οργανισμός βρίσκεται ανέτοιμος να τους αντιμετωπίσει. 

-Πιστεύετε ότι ως Κύπριοι επενδύουμε στην υγεία τους όσο θα έπρεπε;
-Για να το θέσουμε στη σωστή διάσταση, νιώθω ότι περισσότερο ασχολούμαστε με την υγεία μας όταν αυτή απειληθεί και όχι για να προλάβουμε ένα γεγονός. Αυτό φάνηκε και με την πρώτη περίοδο εφαρμογής του ΓεΣΥ όταν καταγραφόταν μεγάλη ανάγκη για εξετάσεις κάθε είδους αφού ήταν πια… δωρεάν. Η καλή υγεία μας οπωσδήποτε δεν κτίζεται από την μία στιγμή στην άλλη αφού αφορά σε στάση ζωής και όχι στιγμιαία πρακτική. Ναι, γυμναζόμαστε αλλά περισσότερο για την εικόνα παρά για την καλή υγεία. Οι διατροφικές μας συνήθειες δεν είναι τόσο επιλεκτικές, τα επίπεδα άγχους και καλής ζωής δεν θεωρούνται προτεραιότητες και είναι απόλυτη ανάγκη να τα ισορροπήσουμε όλα σε επίπεδο τακτικού πρότυπου τρόπου διαβίωσης. Ο περιορισμός που τα μέτρα έφεραν στη ζωή μας, ίσως μας δώσει ερεθίσματα και κίνητρα για αλλαγές. Εύχομαι μέσα από όλο αυτό, να εκτιμήσουμε περισσότερο το πόσο ευεργετική είναι η φύση, η ωφέλιμη συνύπαρξη με άλλους ανθρώπους, η άσκηση και η ποιότητα στην αξιοποίηση του προσωπικού μας χρόνου εύχομαι να γίνουν μαθήματα.

-Μιλάτε για μαθήματα. Εσείς τι μαθήματα πήρατε ή τι μαθήματα αντιληφθήκατε ότι όλοι μας δεχτήκαμε αυτό τον καιρό;
-Κατ’ αρχάς μάθαμε να κάνουμε υπομονή σε ένα κόσμο που μόλις πριν ένα μήνα έτρεχε με αδιανόητες ταχύτητες. Προσωπικά, μπήκα στη διαδικασία να δω πως οργανώνω καλύτερα τον χρόνο μου, πως αξιοποιώ όλα τα υλικά που έχω στην κουζίνα μου για να μαγειρέψω προς αποφυγή κατά το μέγιστο δυνατό επίσκεψης στην υπεραγορά, μέτρησα τον πραγματικά ωφέλιμο χρόνο στις δραστηριότητες μου, εκτίμησα πολύ περισσότερο τον χρόνο που θέλω να έχω με την οικογένεια και τους φίλους μου. Γενικότερα πόσα πράγματα έκανα λάθος και πως αυτά μπορούν να αλλάξουν. Αυτό που παρατήρησα και μου μένει σαν μάθημα είναι η ανάγκη επεξεργασίας των πληροφοριών που δεχόμαστε και πριν μας παρασύρουν φορτώνοντας μας συναισθηματικά, πρέπει να επεξεργαζόμαστε.

-Έχετε κάποιο συγκεκριμένο παράδειγμα να αναφέρετε;
-Ναι. Δόξα τω Θεώ μέτρησα άπειρα δείγματα του πιο πάνω. Από τον ενθουσιασμό για τα δελφίνια που μπήκαν ξανά στα κανάλια της Βενετίας (που τελικά διαψεύσθηκε) μέχρι τις κεραίες για τα κινητά 5ης γενιάς που δήθεν γέμισε η Κύπρος νύχτα για να εγκατασταθεί εν αγνοία μας ένας αόρατος εχθρός, την ίδια ώρα που ζούμε ένα πραγματικό εχθρό, αυτόν της πανδημίας. Οφείλω ταυτόχρονα να παρατηρήσω και τη διάθεση υπερκαταναλωτισμού που προκλήθηκε στις υπεραγορές, τις υπέρμετρες αγορές αντισηπτικών και τροφίμων μακράς διαρκείας. Αυτό το είδα μάλλον με κατανόηση αφού μιλάμε για το νησί μας και τους πολίτες του οι οποίοι έζησαν τον πόλεμο και την ανάγκη επιβίωσης. Αυτό δεν θα πρέπει να μας ξενίζει καθότι η ψυχοσύνθεση του λαού μας, η ταλαιπωρία που πέρασε ο κοινωνικός ιστός από τα ιστορικά του γεγονότα λίγο πριν και μετά την ανεξαρτησία έχει αφήσει φόβους οι οποίοι είναι απολύτως κατανοητοί.

-Πώς βλέπετε την επόμενη μέρα; Επιστρέφουμε στην πρότερη κατάσταση;
-Εύχομαι να επιστρέψουμε με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες, αλλά με περισσότερη σοφία και ανάγκη να διορθώσουμε πολλά από όσα μας ενοχλούσαν από την παλιά καθημερινότητα. Έχω την αίσθηση ότι πολλά πράγματα θα αλλάξουν. Οφείλουν να αλλάξουν γιατί διαφορετικά δεν θα μας έχει μείνει τίποτα θετικό από όλη αυτή τη διαδικασία.

 -Πείτε μας ένα παράδειγμα: Το γραφείο σας τι προετοιμάζει;
-Ήδη κατά τη διάρκεια των μέτρων περιορισμού, νιώσαμε την ανάγκη στα πλαίσια της ώρας της Γης, αντί όπως κάθε χρόνο να κατεβάσουμε τον διακόπτη και να σκεφτούμε τον πλανήτη να το κάνουμε φέτος λίγο διαφορετικά. Ένα από τα απόλυτα ζητούμενα των ημερών είναι το χαμόγελο, η δημιουργικότητα και η καλή διάθεση. Η καλή μας ψυχολογία είναι απολύτως απαραίτητη. Ζητήσαμε λοιπόν από τα παιδιά να γίνουν δημιουργικά και να μας πουν μέσα από ζωγραφιές, βίντεο και κατασκευές πως νομίζουν ότι σκέφτονται τα πλάσματα της φύσης με τους ανθρώπους που έχουν περιοριστεί. Πραγματικά έχουμε λάβει εκπληκτικές δημιουργίες και τις οποίες αγωνιούμε να δούμε από κοντά όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν. Ήδη και πριν τα μέτρα προγραμματίζαμε ένα πρόγραμμα αναβάθμισης και ενίσχυσης των Δημοτικών Πάρκων γιατί καταγράφεται πολύ έντονη η ανάγκη των ανθρώπων να έχουν πραγματικούς πράσινους πνεύμονες οι οποίοι να επιτρέπουν ακόμα και σύντομες επισκέψεις για κάποιες ανάσες, να μπορούμε να δουλέψουμε αν θέλουμε μέσα στο πράσινο, κ.λπ. Φανταστείτε ότι ο Δήμος Στροβόλου μόνο διαθέτει 75 ολόκληρα δημοτικά πάρκα και τα οποία οφείλουμε να φροντίσουμε με στόχο να χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους, πάντα με σεβασμό στην άγρια ζωή που φιλοξενούν και τα αστικά κέντρα.Παράλληλα σχεδιάζουμε ενέργειες ενίσχυσης οικιακών λαχανόκηπων ακόμα και για λόγους προσωπικής αυτάρκειας, αλλά και δράσης εμψύχωσης όλων μας προς την κατεύθυνση υγιούς στάσης ζωής, εργασίας και αξιοπρεπούς διαβίωσης. Πέραν της συμμετοχής μας στις Επιτροπές της Βουλής για τα θέματα που εμπίπτουν στις δραστηριότητες μας, τη διαχείριση καταγγελιών που δεχόμαστε από πολίτες, προσπαθούμε παράλληλα, πάντα σε συνεργασία με το Υπουργείο Γεωργίας να δώσουμε λύσεις που αφορούν στα ζητήματα προστασίας των περιοχών Νatura, αλλά και επίλυσης του θέματος των αποβλήτων, των πράσινων σημείων, ανακύκλωσης κομποστοποίησης, και προώθησης της κυκλικής οικονομίας.

Να είμαστε πιο οργανωμένοι

-Ποιος είναι ο φόβος σας γι’ αυτή την περίοδο;
-Αν αφήσουμε στην άκρη το θέμα περαιτέρω διασποράς του COVID-19 που είναι αυτονόητο, κι εύχομαι να τελειώσει σύντομα, θα μιλούσα θα το ενδεχόμενο να έχουμε να αντιμετωπίσουμε την πανδημία ακόμα σε εξέλιξη ενώ θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε και απειλή πυρκαγιάς. Ήδη γνωρίζω ότι οι υπηρεσίες προετοιμάζουν ειδικά σχέδια διαχείρισης προς αυτή τη κατεύθυνση, και οι Υπουργοί συντονίζονται δίνοντας σχετικές οδηγίες. Διανύουμε μια ευαίσθητη περίοδο και θα πρέπει όλοι μας να είμαστε προσεκτικοί για το πώς συντονισμένα οργανώνουμε δυνατές ομάδες κρούσης και αντιμετώπισης τόσο σε επίπεδο καθαριότητας (χόρτα, απόβλητα, επικίνδυνα υλικά) στο ύπαιθρο, αλλά και επιχειρησιακής ετοιμότητας. Φέτος, ας είμαστε πιο οργανωμένοι από κάθε άλλη χρονιά.

Ναι να ενισχυθεί περισσότερο ο γεωργικός τομέας

-Μιλήσατε προηγουμένως για την παραγωγή τροφίμων. Συμμερίζεστε την εκτίμηση ότι σε μικρό διάστημα και εξαιτίας των μέτρων περιορισμού θα παρατηρηθούν ελλείψεις στα τρόφιμα;
-Ήμουν πάντα της άποψης ότι θα πρέπει να λειτουργούμε ως προμηθείς παρά ως επιμηθείς. Δηλαδή δεν πρέπει να αναμένουμε να δημιουργηθεί ένα πρόβλημα για να το αντιμετωπίσουμε, αλλά να έχουμε τέτοια αυτάρκεια όσο τέτοιες απειλές να μην μας πανικοβάλλουν. Το κλασικότερο παράδειγμα είναι η ικανότητα των νοικοκυριών στην Κύπρο να έχουν πλήρη επάρκεια τροφής, μέσω της οικογενειακής παραγωγής, από κάποιο λαχανόκηπο ή μια μικρή φάρμα. Γεγονός παραμένει ότι έχουμε μια ιδιαίτερα εύφορη γη και ναι, πιστεύω έντονα ότι ακόμα και για λόγους αυτάρκειας ο αγροτικός τομέας πρέπει να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο. Θα τολμήσω εδώ να πω, ότι παρόλα τα κυβερνητικά μέτρα, πολιτικές και χορηγίες προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει και οι πολίτες να επενδύσουν σε πρακτικές αυτάρκειας χωρίς εύκολες και βολικές λύσεις. Η τάση μας όσον αφορά την αγορά τροφής ειδικότερα από εισαγωγές, μας αναγκάζει να ζούμε απόλυτα εξαρτημένοι από την παραγωγή και τη διάθεση ενός τρίτου. Η τοπική επάρκεια, όσο και η ποιότητα της τροφής πρέπει να μπει ψηλά στη λίστα προτεραιοτήτων.
Γενικότερα για τα είδη πρώτης ανάγκης πρέπει να διαθέτουμε τοπική παραγωγική επάρκεια.

Πηγή: Ο Φιλελεύθερος