Από την αυριανή επίσκεψη στην Αθήνα μέχρι και τη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης έχει ενώπιον του, το δεύτερο σημαντικό τεστ στην προεδρία του, αυτή τη φορά σε σχέση με το Κυπριακό. Η κατά γενική απολογία όχι και τόσο θετική έναρξη της προεδρίας μέσα από την ανακοίνωση Υπουργικού Συμβουλίου καθιστά τις εξελίξεις στο Κυπριακό ένα μονόδρομο για ένα θετικό αποτέλεσμα. Κανείς δεν περιμένει ότι στο τέλος του Μάρτη θα υπάρξει είτε επανέναρξη συνομιλιών είτε ενεργότερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πλην όμως εκείνο στο οποίο φαίνεται να στοχεύει η Λευκωσία είναι να γίνουν βήματα ώστε στη συνέχεια, και μετά τις εκλογές στην Τουρκία, να μπορέσει να υπάρξει μεγαλύτερη κινητικότητα.
Το ταξίδι στην Αθήνα, πέραν από τον συμβολικό του χαρακτήρα έχει και ουσία. Ο ίδιος ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδη μιλώντας στην ΕΡΤ είχε αναφέρει πως «δεν πρόκειται μόνο για μια συμβολική επίσκεψη αλλά θα έχει και ουσιαστικό περιεχόμενο». Είναι η πρώτη φορά που Νίκος Χριστοδουλίδης και Κυριάκος Μητσοτάκης θα καθίσουν κάτω και θα καθορίσουν ένα κοινό πλάνο πορείας στο Κυπριακό και τα περιφερειακά. Η σχετική ηρεμία που καταγράφεται αυτή την περίοδο στην περιοχή με την Τουρκία να έχει ρίξει τους τόνους προσφέρει μια ευκαιρία σε Αθήνα και Λευκωσία καθορίσουν το πλάνο τους. Ουδείς πιστεύει ότι αυτό θα πάει σε βάθος χρόνου ενόψει και των κρίσιμων εκλογών στην Τουρκία.
Είναι εμφανές πως σε αμφότερες τις πρωτεύουσες επικρατεί η εκτίμηση πως η Τουρκία αργά ή γρήγορα θα στραφεί και πάλι προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτό προσφέρει ένα πλεονέκτημα το οποίο θα θέλουν εκμεταλλευθούν. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη η επιλογή της Τουρκίας να απομακρυνθεί από τη Δύση δεν της έχει επιφέρει μέχρι τώρα τα οφέλη που προσδοκούσε. Ωστόσο εκείνο το οποίο στην προκειμένη περίπτωση φαίνεται να έχει σημασία είναι κατά πόσο η Τουρκία θα επιδιώξει να στραφεί σε έναν εφ’ όλης της ύλης διάλογο με την ΕΕ ή θα επιμένει στην υφιστάμενη τακτική της εκμετάλλευσης συγκυριών προκειμένου να έχει οφέλη.
Η θέση της κυπριακής πλευράς, σύμφωνα με τη θέση του Ν. Χριστοδουλίδη είναι πως μπορεί από τη μια να έχουν σταματήσει οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε ΕΕ και Τουρκία ωστόσο υπάρχουν ανοικτά ζητήματα ανάμεσα σε Βρυξέλλες και Άγκυρα, όπως είναι η τελωνειακή ένωση. Ο νέος Πρόεδρος ευελπιστεί ότι θα καταφέρει με τη συνδρομή και της Ελλάδας να βάλει στο καλάθι των ευρωτουρκικών και το Κυπριακό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μέσα Μαρτίου η συνάντηση ΠτΔ-ΝτιΚάρλο – Βλέπει και Στιούαρτ
Ωστόσο, όλοι αντιλαμβάνονται ότι το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο, και ούτε μπορεί να διασφαλιστεί εκ προοιμίου ότι θα λειτουργήσει υποβοηθητικά για το Κυπριακό. Γιατί ανάλογες προσπάθειες και κινήσεις του παρελθόντος όχι μόνο δεν βοήθησαν το Κυπριακό να φτάσει σε λύση αλλά λειτούργησαν προς όφελος της Τουρκίας, ώστε να θεωρείται μέρος της λύσης αντί μέρος του προβλήματος.
Αυτά βεβαίως είναι γνωστά τόσο στην Λευκωσία όσο και στην Αθήνα γι’ αυτό και ο στόχος τους είναι να εκμεταλλευθούν τις όποιες ανάγκες έχει η Τουρκία από πλευράς ΕΕ προκειμένου να βοηθηθεί το Κυπριακό, μέσα από μια εποικοδομητική προσέγγιση. Κάτι που εάν αρχίσει να υλοποιείται σημαίνει και μερική διαφοροποίηση της προσέγγισης που είχε έως τώρα η Λευκωσία όσον αφορά τα ευρωτουρκικά, τα οποία τουλάχιστον στην προηγούμενη πενταετία θα προσέγγιζε από την οπτική γωνιά της λήψης τιμωριτικών μέτρων κατά της Άγκυρας. Μέτρα τα οποία ναι μεν υφίστανται και μπορεί να προχωρήσουν, πλην όμως πρακτικά ουδείς φαίνεται διατεθειμένος να κάνει το επόμενο βήμα.
«Η ενεργή εμπλοκή της ΕΕ στη διαδικασία μπορεί να επηρεάσει θετικά το περιεχόμενο του Κυπριακού», είπε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στην ΕΡΤ, εκτιμώντας ότι η ΕΕ διαθέτει εκείνα τα κίνητρα και τα δεδομένα, που μπορούν κάνουν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να αντιληφθούν τα οφέλη που θα προκύψουν από μια λύση του Κυπριακού. Σε αυτό το πλαίσιο, σημείωσε ότι το επόμενο διάστημα, αρχής γενομένης από την επίσκεψή του στις Βρυξέλλες στις 23 Μαρτίου, θα επικεντρωθεί σε αυτήν την προσπάθεια ενεργού εμπλοκής της ΕΕ.
Η προσέγγιση του Νίκου Χριστοδουλίδη, όσον αφορά την εμπλοκή της ΕΕ, είναι αυτό που επιβάλλει και η κοινή λογική. Εφόσον το πρόβλημα υφίσταται σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ τότε και η ίδια η Ένωση θα πρέπει να έχει ενδιαφέρον για να συμβάλει στην λύση του προβλήματος. Την ίδια ώρα θα πρέπει να απαντηθούν και δύο ουσιαστικά ερωτήματα για τη διασύνδεση ευρωτουρκικών και Κυπριακού:
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Με γεμάτες αποσκευές και καυτή ατζέντα στην Αθήνα ο ΠτΔ
Πρώτον, ο βαθμός επιθυμίας της ίδιας της ΕΕ να εμπλακεί σε μεγαλύτερη έκταση και πιο ενεργά στο Κυπριακό την ώρα που η προσοχή της παραμένει στραμμένη στο θέμα της Ουκρανίας.
Δεύτερον, το κατά πόσο η Τουρκία θα ενδιαφερθεί και πάλι για την ΕΕ και σε πιο βαθμό από την ώρα που η Άγκυρα αντιλαμβάνεται ότι πλήρης ένταξη δεν θα υπάρξει ποτέ.
Η προσπάθεια της Λευκωσίας για ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ κάθε άλλο παρά εύκολη μπορεί να θεωρείται. Εκείνο που θα μπορούσε να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν ο διορισμός ενός απεσταλμένου από πλευράς ΕΕ. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επιμένει ότι έχει κάποια ονόματα υπόψη του τα οποία θα συζητήσει τόσο στην Αθήνα όσο και στις Βρυξέλλες όταν θα βρεθεί στις 22 Μαρτίου. Ήδη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει λάβει πρόσκληση από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για γεύμα εργασίας πριν από το σύνοδο κορυφής οπόταν θα δοθεί ευκαιρία στον Νίκο Χριστοδουλίδη να αναπτύξει προς τον Σαρλ Μισέλ σε μεγαλύτερη λεπτομέρεια τις σκέψεις του.
Η επιλογή μιας προσωπικότητας από τον ευρωπαϊκό χώρο για να αναμιχθεί στο Κυπριακό δεν είναι από μόνη της εύκολη υπόθεση. Πρώτα απ’ όλα αυτό το άτομο θα πρέπει να δεχθεί να αναλάβει αυτό το ρόλο. Δεύτερο, για να μπορεί κάποιος να αναμένει κάτι θετικό θα πρέπει αυτό το άτομο να πάρει το ΟΚ από τον ίδιο τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Ζητούμενο και σ’ αυτή την περίπτωση είναι το άτομο που θα επιλεγεί να μπορεί να κινείται τόσο ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη όσο και μεταξύ ΕΕ και ΟΗΕ με στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών. Αυτό που προέχει τη δεδομένη στιγμή είναι να υπάρξει κινητικότητα στο Κυπριακό και η ξεκάθαρη θέση της Λευκωσίας είναι πως μόνο μέσα από κίνητρα προς όλους θα μπορέσουν να γίνουν κινήσεις προς τα εμπρός, και αυτό που τονίζει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης στους συνομιλητές του είναι πως ο μόνος ο οποίος μπορεί να δώσει προς όλους κάποια κίνητρα είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στην συνάντηση που είχαν στο Προεδρικό Μέγαρο οι Νίκος Χριστοδουλίδης και Κόλιν Στιούαρτ, το κεφάλαιο εμπλοκής της ΕΕ στο Κυπριακό βρέθηκε στο τραπέζι. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σύμφωνα με πληροφορίες μας, άκουσε με ικανοποίηση τον ειδικό αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα να τοποθετείται κατά τρόπο θετικό στην εμπλοκή του ευρωπαϊκού παράγοντα.
Η θετική προσέγγιση από πλευράς ΟΗΕ σε μια ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ στο Κυπριακό δεν ήταν πάντα δεδομένη. Παράλληλα συμβάλλει στις κινήσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη στην σκακιέρα του Κυπριακού με στόχο να επανακτήσει η ελληνοκυπριακή πλευρά την πρωτοβουλία των κινήσεων. Και για τον Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι αρκούντως ξεκάθαρο πως μόνο μέσα από συνεχή κινητικότητα και προτάσεις που στοχεύουν στην επανέναρξη των συνομιλιών θα καταφέρει η ελληνοκυπριακή πλευρά να επανακτήσει την πρωτοβουλία κινήσεων, η οποία επί μακρόν βρισκόταν στα χέρια της Τουρκίας.
Η επικείμενη κάθοδος της Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο στα μέσα της εβδομάδας δεν αναμένεται ότι θα επιφέρει ουσιαστική αλλαγή στην παρούσα κατάσταση πραγμάτων. Συμβάλλει ωστόσο στις προσπάθειες για κινητικότητα στο Κυπριακό η οποία σίγουρα δεν θα έρθει πριν το ερχόμενο καλοκαίρι. Γίνονται όμως μικρά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση ώστε τη δεδομένη στιγμή να είναι όλοι και όλα στα θέση τους.
Η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν παραγνωρίζει το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή έχει απέναντί της έναν Ερσίν Τατάρ ο οποίος δεν είναι διατεθειμένος να συζητήσει οτιδήποτε άλλο πέραν της αποδοχής της κυριαρχικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων. Αυτή η προσέγγιση, ωστόσο, δεν είναι άσχετη με τις οδηγίες που έρχονται από την Άγκυρα. Και εάν η τουρκική πλευρά εντοπίσει οφέλη από μια νέα κινητικότητα στο Κυπριακό τότε η στάση και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας μπορεί να διαφοροποιηθεί. Για τη Λευκωσία τα οφέλη δεν μπορεί να είναι όμως μόνο προς την τουρκική πλευρά αλλά και προς την δική της. Γι’ αυτό και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης τόσο δημοσίως όσο και κατ’ ιδίαν με τους συνομιλητές του επιμένει σε δημιουργία πραγματικών συνθηκών αμοιβαίου οφέλους.
