Επικίνδυνος για τη δημόσια υγεία, για την ασφάλεια των πολιτών και για το περιβάλλον, χαρακτηρίστηκε ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) στην Πάφο. Αυτό σημειώθηκε κατά τη διάρκεια συζήτησης στην επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής καθώς και ότι ο ΧΥΤΑ σε αρκετές περιπτώσεις παραβιάζει την εγχώρια και ευρωπαϊκή νομοθεσία, δεν συμμορφώνεται σε συστάσεις, για 17 χρόνια δεν είχε εξασφαλίσει πολεοδομική άδεια, δεν διαχειρίζεται σωστά βιοαέρια και υγρά λύματα, δηλητηριάστηκε ποταμός και ζώα πλησίον των εγκαταστάσεων, έχει ενσωματώσει το δημόσιο δρόμο εντός του χώρου και η διέλευση γίνεται μέσα από τον ΧΥΤΑ. Εάν δεν υπάρξουν συμμορφώσεις στις υποδείξεις θα οδηγηθούν στο Δικαστήριο, ανέφερε το Τμήμα Περιβάλλοντος. Το θέμα θα επανέλθει στην επιτροπή τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, ώστε να εξεταστούν ποιες ενέργειες έγιναν.
Ο διοικητικός λειτουργός του ΧΥΤΑ, Κλεάνθης Δημοσθένους, σημείωσε ότι διαχειρίζονται τον χώρο από το 2010 και ότι σήμερα λειτουργούν δύο κύτταρα, στα οποία ο πυρσός καύσης για τα βιοαέρια δεν λειτούργησε ποτέ. «Ο ΧΥΤΑ προχωράει στην κατασκευή νέου κυττάρου, με την πρόθεση να λειτουργεί ο πυρσός καύσης». Όπως, είπε, υπάρχει σχεδιασμός και στρατηγική από το Τμήμα Περιβάλλοντος για διαχείριση των σκυβάλων, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί την επόμενη τριετία.
Από την πλευρά του Τμήματος Περιβάλλοντος, αναφέρθηκε ότι έχουν δρομολογηθεί δράσεις για την ξεχωριστή συλλογή οργανικών αποβλήτων, ανανεώσιμων αποβλήτων και για την εκτροπή αποβλήτων σε άλλες μονάδες εκτός Πάφου. «Εκτιμούμε ότι σε τρία με πέντε χρόνια θα είμαστε σε θέση ο ΧΥΤΑ να περιοριστεί σε χώρο στον οποίο θα μεταφορτώνονται τα απόβλητα της Πάφου για να τυγχάνουν καλύτερης διαχείρισης σε άλλο σημείο».
Σε σχέση με τα βιοαέρια, σημειώθηκε ότι υπάρχει προβληματισμός αφού η ανεξέλεγκτη διάθεσή τους αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. «Οι ποσότητες είναι τέτοιες που μας ανησυχεί», αναφέρθηκε και προστέθηκε ότι θα μπορούσαν αυτά τα αέρια να αξιοποιούνται ως ενέργεια γα το κράτος. «Παράγουμε περίπου 3.000 τόνους μεθανίου από τον ΧΥΤΑ που μεταφράζεται σε ισοδύναμο με 75.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Απορρίφθηκαν οι εφέσεις για ΧΥΤΑ Πάφου και ΧΥΤΥ Κόσιης
Το τρίτο κύτταρο του ΧΥΤΑ, το οποίο σχεδιάζεται και σύντομα θα τεθεί σε χρήση, θα αποτελέσει τη μεταβατική περίοδο μέχρι να ολοκληρωθούν όλοι οι σχεδιασμοί και τελικά ο ΧΥΤΑ να αλλάξει αρμοδιότητες και τρόπο λειτουργίας. «Έχουμε σχέδιο, αν δεν εφαρμοστεί και δεν προσαρμοστούν τότε θα προχωρήσουμε με εξώδικα. Έχουν γίνει υποδείξεις για βελτιώσεις, αν δεν συμμορφωθούν θα πάμε σε κατηγορητήρια».
Η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, σημείωσε ότι πρέπει να γίνουν πράξεις, συμφωνώντας ότι το επόμενο βήμα θα είναι στο δικαστήριο. «Μαζί με το Τμήμα Περιβάλλοντος έχουμε καθορίσει μετάβαση στον χώρο για να γίνει μια πρώτη αξιολόγηση», είπε.
Εκ μέρους του υπουργείου Υγείας σημειώθηκε ότι πρόκειται για ρυπογόνο εγκατάσταση. Ωστόσο, το Υπουργείο δεν έχει λάβει οποιαδήποτε ενημέρωση σχετικά με τα ζητήματα που τίθενται.
Το Τμήμα Πολεοδομίας ανέφερε ότι το 2004 έχει αποσταλεί μια επιστολή με ενέργειες που θα έπρεπε να γίνουν στον ΧΥΤΑ ώστε να εξασφαλιστεί έγκριση από την Πολεοδομική Αρχή. Οι ενέργειες δεν έγιναν ποτέ. Το 2021 το Τμήμα Περιβάλλοντος ενημέρωσε το συμβούλιο ότι οι άδειες βιομηχανικών εκπομπών είχαν λήξει από το 2018. Εν τέλει το 2021 υποβλήθηκε νέα ειδοποίηση στην Πολεοδομική Αρχή που αφορούσε στην κατασκευή του τρίτου κυττάρου. Επειδή από το 2004 δεν έχει εξασφαλιστεί έγκριση, η Αρχή εξέτασε το σύνολο της ανάπτυξης. Η άδεια δόθηκε τον Οκτώβριο του 2022. «Για 17 χρόνια λειτουργούσε χωρίς πολεοδομική άδεια».
Παράλληλα, το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας ανέφερε ότι έκαναν επιθεωρήσεις τα τελευταία τρία χρόνια. Μεταξύ, άλλων διαπίστωσε ότι δεν υπάρχει γενική εκτίμηση κινδύνου, η οποία ζητείται από το 2021.
Ο Γιαννάκης Χριστοδούλου, εκπροσωπώντας και συγχωριανούς του που έχουν τεμάχια έξω από την περίφραξη του ΧΥΤΑ, μίλησε για «ατομική βόμβα. Χωρίς άδειες, με κομμένο δρόμο». Σημείωσε ότι επηρεάζεται το νερό της περιοχής και ότι πεθαίνουν τα ζώα τους και η άγρια ζωή. «Το πράγμα έχει φτάσει στο απροχώρητο», είπε.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Καταδίκη από Ανώτατο σε Κουρουζίδη για ΧΥΤΑ Πάφου-ΧΥΤΥ Κόσιης
Ο πρόεδρος της Επιτροπής, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, υπογράμμισε ότι υπάρχει οδηγία και κανονισμός που ρυθμίζει πως πρέπει να λειτουργεί ένας σκυβαλότοπος. «Απαιτούν συλλογή και επεξεργασία των υγρών αποβλήτων. Απαιτεί να μαζεύεις τα αέρια που παράγονται από τα σκύβαλα και είτε να τα αξιοποιείς, είτε να το καις για να μην δραπετεύουν στην ατμόσφαιρα. Απαιτεί καταγραφή των αποβλήτων που μπαίνουν στο χώρο διαχείρισης».
Επιπλέον, ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσανθος Σαββίδης με εισήγηση του οποίου εξετάστηκε το θέμα, ανέφερε ότι τα σκουπίδια χωρίς οποιονδήποτε διαχωρισμό, θάβονται κάτω από 40 εκατοστά χώματος και συμπιέζονται. Αναφέρθηκε σε μεγάλη και ρυπογόνα φωτιά που είχε ξέσπασε σε κύτταρο, ενώ εξέφρασε και δυσαρέσκια για την απουσία του δημάρχου Πάφου, Φαίδωνα Φαίδωνος, ως προέδρου του ΧΥΤΑ.
