Είναι η ψευδαίσθηση πως από κάποιο έρημο στενό θα ξεπροβάλει ο πρώτος των Ελλήνων τοξοτών στην Τροία, ο Τεύκρος, ο αδελφός του Αίαντα και γιος του Τελαμώνα. Και θα είναι αρματωμένος σαν πρώτα και ντυμένος τα χρώματα του πολέμου.
Και συ θα είσαι τυχερός που θα βρεθείς για μια στιγμή στις γειτονιές της μυθολογίας και στα στενά της ιστορίας ανάμεσα σε θρύλους και μύθους. Θα ψηλαφίσεις το διάβα των καιρών και όσα αυτοί κουβάλησαν χιλιάδες χρόνια τώρα.
Θα αναζητήσεις μάταια τον Ευαγόρα αφού γυρνά το ένα βασίλειο της Κύπρου μετά το άλλο με σκοπό να τα καταφέρει να τα συνενώσει κατά του Αρταξέρξη και γενικά των Περσών.
Θα σου δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση πως κάπου εκεί στα τείχη τριγυρνά και ο Ονήσιλος και όσοι έγραψαν με το αίμα τους την ιστορία της πόλης.
Η πρόσκληση για την χθεσινή επίσκεψη δημοσιογράφων στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, ειδικά τώρα που όλα δείχνουν πως χάνεται με δόσεις, ανοίγει τα πανιά της μνήμης και της νοσταλγίας του χθες, του σήμερα, του…πάντα.
Ν’ ανοίξεις λες τα μάτια και η αιώνια πόλη, η απόγονος της Σαλαμίνας δεν θα είναι περιφραγμένη. Και πως μέσα από τα ξενοδοχεία της θα ξεπροβάλουν οι τουρίστες του 1974 και τα γκαρσόνια όπως την τότε εποχή, σε μια πόλη που άκμαζε και που θα έπαιρνες όρκο ότι διένυε τουλάχιστον δεκαετίες ευημερίας. Και που έμοιαζε, έτη φωτός μπροστά σε σχέση με άλλες πόλεις. Το λιμάνι, οι βιομηχανίες, τα ξενοδοχεία, ο κόσμος που έβγαινε από την οικονομική μιζέρια. Και οι πορτοκαλεώνες και η γεωργική παραγωγή και όλα μαζί που συνέθεταν το σκηνικό της ανάπτυξης.
Όμως, στη ζωή όλα μπορούν να ανατραπούν και στους κατοίκους της πόλης έμειναν οι αναμνήσεις, οι φωτογραφίες και οι προσδοκίες της επιστροφής. Ίσως επειδή δεν κατοικήθηκε ποτέ μετά την τουρκική εισβολή. Ίσως επειδή είχαμε την αίσθηση ή την ψευδαίσθηση πως, εν πολλοίς, αποτελεί διαπραγματευτικό χαρτί των εισβολέων.
Ίσως επειδή πιστεύαμε πως θα είναι η πρώτη πόλη στην οποίαν θα επιστρέψουν οι πρόσφυγες κάτοικοί της. Ίσως γι’ αυτό εκπονήθηκαν και μελέτες ως προς το κόστος αποκατάστασης, ποιες υπηρεσίες θα αναλάβουν να υλοποιήσουν τα έργα υποδομής, τι θα γίνει με τα ξενοδοχεία κ.ο.κ.. Μέχρι και αν ενδείκνυται να απαγορευθεί η ανέγερση ξενοδοχείων μερικά μέτρα από τη θάλασσα. Αυτή τη θάλασσα που τραγουδήθηκε, που έγινε στίχος. Από το νερό της μέχρι και την άμμο της.
Για να μην στραφούμε πολύ πίσω, όταν πολλοί ετοίμαζαν και τις βαλίτσες της επιστροφής. Αμμόχωστος, τόσο κοντά τόσο μακριά.
Πώς παραδόθηκε αυτή η πόλη σχεδόν αμαχητί;
Πάμε στην Αμμόχωστο όχι ως επισκέπτες αλλά σαν προσκυνητές, ν’ ανάψουμε νοερά ένα κερί και αντί φλόγα να τρεμοπαίζει η ελπίδα, η οποία για πολλούς, όσο πάει και συρρικνώνεται.
Και έφτασε η ώρα για την περιήγηση στους αιώνες και είναι πιο έντονη η αίσθηση πως ακούς ακατάπαυστα, σαν νανούρισμα, τον φλοίσβο των κυμάτων, τα οποία έσβησαν με το άγγιγμα τους το τελευταίο «σ’ αγαπώ» από την άμμο την ξανθή που έγραψε ένας νέος σε μια νέα τον Αύγουστο του 1974.
Και θαρρείς ακούς τις παρατεταμένες, σιωπές σχεδόν 50 χρόνων κι ένα βαθύ αναστεναγμό στη θύμηση της βασιλεύουσας.
Είναι ένας κόμπος στο λαιμό ένα δάκρυ που δεν μπόρεσες να κρύψεις. Είναι και μια βάρκα με πανιά που αρμενίζει στα ανοικτά του μυαλού του μεταφέροντας κρυφά το όνειρο της επιστροφής.
Επιστροφή στις ρίζες. Να δέσεις στην προβλήτα του χρόνου και να πεις, δεν θα αφήσω ποτέ να χαθεί ξανά τέτοια πόλη, τέτοια πατρίδα.
Είναι θαρρείς μια αναλαμπή από τα βάθη των αιώνων ως τα ύστερα του κόσμου. Είναι που ακόμη και η σκέψη της πόλης σε κάνει να ταξιδέψεις σε μια διαδρομή κόλαση- παράδεισος και τούμπαλιν.
Είναι και τα οικοδομήματα τα οποία θαύμασαν οι αιώνες και σεβάστηκαν οι καιροί. Είναι η Σαλαμίνα και ό,τι απέμεινε από αυτήν. Τα απομεινάρια της ιστορίας του τόπου. Είναι το φρούριο της Αμμοχώστου γνωστό και ως «πύργος του Οθέλλου». Είναι τα μεσαιωνικά τείχη της πόλης εντός των οποίων υπάρχουν ερείπια πολλών μνημείων. Είναι και οι εκκλησίες ανάμεσα στις οποίες ο καθεδρικός γοτθικός ναός του Αγίου Νικολάου. Ο ναός είχε μετατραπεί σε τζαμί από τον 16ο αιώνα και σήμερα είναι γνωστός ως Τέμενος Λαλά Μουσταφά Πασά. Υπάρχει επίσης η μονή του αποστόλου Βαρνάβα, ιδρυτή της Εκκλησίας της Κύπρου. Και βεβαίως οι αρχαιολογικοί χώροι της Έγκωμης και της Σαλαμίνας.
Όμως, παρά την αίγλη των πιο πάνω, οι Αμμοχωστιανοί θυμούνται και την πόλη τους, την περίκλειστη πόλη που ανοίγει σταδιακά και για την οποίαν οι Τούρκοι κάνουν όνειρα τα οποία για τους τους Ελληνοκύπριους, ως σύνολο, και ειδικά για τους κατοίκους της πόλης, αποτελούν εφιάλτη.
Αμμόχωστος. Είναι η πόλη που κάνει ακόμη κι έναν ξένο να νοιώθει πως εκεί γεννήθηκε και να διερωτάται πως αισθάνθηκε ο Οδυσσέας όταν γύρισε σπίτι ύστερα από περιπλανήσεις δέκα ετών. Είναι η δική μας Ιθάκη.
