Εκτροπή νερού από τον Κούρη για ιχθυοτροφείο – Σημαντικές παρανομίες

Όργιο παρανομιών εντοπίζουν οι αρμόδιες υπηρεσίες στην κοινότητα Τριμίκλινης με την εκτροπή νερού από τον ποταμό Κούρη και μεταφορά του σε παράνομες εγκαταστάσεις ιχθυοτροφείου, όπου εκτρέφονται ψάρια σε ειδικές δεξαμενές. Κατασκευάστηκε τεχνητή λίμνη, ανεγέρθηκαν υποστατικά ψυχαγωγίας και εκδηλώσεων, όπως εστιατόριο, ξύλινα σπιτάκια για διαμονή και δωμάτια σάουνας.

Ο Κύπριος ιδιοκτήτης της επιχείρησης κληθείς από τον Φ» να καταθέσει τις θέσεις του για όσα αναφέρονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες, απέρριψε τις καταγγελίες. Ωστόσο, δεν θέλησε να σχολιάσει περαιτέρω.

Όπως προκύπτει μέσα από την αλληλογραφία των κυβερνητικών τμημάτων όχι μόνο υπήρξε ανοχή, αλλά και κάλυψη των παρανομιών, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις όπου διευθυντής τμήματος ενέργησε καθ’ υπέρβαση εξουσίας νομιμοποιώντας μέρος των παρανομιών. Πέρυσι λήφθηκαν μέτρα προς συμμόρφωση, ωστόσο ένα χρόνο μετά συνεχίζει η παράνομη λειτουργία των εγκαταστάσεων.

Πρόσφατα αποφασίστηκε η λήψη περαιτέρω μέτρων με κυριότερη την ετοιμασία έκθεση πταίσματος η οποία διαβιβάστηκε στον Γενικό Εισαγγελία της Δημοκρατίας για τη λήψη νομικών μέτρων.

Η εν λόγω ανάπτυξη παρουσιάζει πολλές παρανομίες οι οποίες εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και του Υπουργείου Εσωτερικών. Συγκεκριμένα, οι παρανομίες σύμφωνα πάντοτε με τα σημειώματα κρατικών υπηρεσιών, αφορούν παραβιάσεις προνοιών των νομοθεσιών του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών, του Τμήματος Περιβάλλοντος, του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως και του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας και του Επάρχου Λεμεσού.

Οι παραβιάσεις, μεταξύ άλλων, αφορούν: (α) Παραποτάμια, επέμβαση για δημιουργία τριών χωμάτινων δεξαμενών μεγάλης κλίμακας, κατασκευής γεφυριών, σοβαρή επέμβαση από μπετόν κατά μήκος του ποταμού, (β) παραβίαση των όρων που συνοδεύουν την άδεια ίδρυσης και λειτουργίας ιχθυοτροφείου, διεξαγωγή ιχθυοτροφικής δράσης εκτός του χώρου που ορίζει η άδεια, (γ) καμία περιβαλλοντική αδειοδότηση, (δ) λάθος χρήση εκμισθωμένης γης, (ε) ανάπτυξη πάνω σε γεωργική γη και ζώνη προστασίας του ποταμού. Για όλες τις περιπτώσεις δεν εξασφαλίστηκαν πολεοδομικές και οικοδομικές άδειες.

Οι παρανομίες στην ανάπτυξη, οι ενέργειες που έγιναν ή και προγραμματίζονται να γίνουν από τα αρμόδια τμήματα των Υπουργείων Γεωργίας και Εσωτερικών απασχόλησαν σύσκεψη όλων των εμπλεκομένων φορέων υπό την προεδρία του γενικού διευθυντή Περιβάλλοντος. Στη σύσκεψη αναφέρθηκε ότι το 2012 υποβλήθηκε στο Τμήμα Περιβάλλοντος Προκαταρκτική Έκθεση Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΠΕΕΠ). Ωστόσο, δεν εκδόθηκε περιβαλλοντική γνωμάτευση, καθώς ο αιτητής δεν προσκόμισε τα στοιχεία που του ζητήθηκαν.

Το ίδιο ισχύει και για την άδεια απόρριψης αποβλήτων. Το 2016 το Τμήμα Πολεοδομίας απέστειλε στο Τμήμα Περιβάλλοντος για απόψεις αίτηση για αλλαγή χρήσης υφιστάμενης υδατοδεξαμενής για σκοπούς άρδευσης και υδατοκαλλιέργειας στη Συλίκου, ενώ το 2018, για απόψεις, σχετική αίτηση για χορήγηση πολεοδομικής άδειας με σκοπό την αλλαγή χρήσης και νομιμοποίηση της λειτουργίας της υφιστάμενης υδατοδεξαμενής άρδευσης.

Ακολούθως το 2019 το Τμήμα Κτηματολογίου απέστειλε στο Τμήμα Περιβάλλοντος, σχετική αίτηση για παραχώρηση άδειας χρήσης μέρους του δημόσιου ποταμού για την κατασκευή λίμνης – δεξαμενής για σκοπούς ιχθυοκαλλιέργειας, εκμίσθωση κρατικών τεμαχίων για γεωργικούς σκοπούς και ιχθυοκαλλιέργειες και παραχώρηση δικαιώματος διάβασης από κρατικά τεμάχια και από τον δημόσιο ποταμό για τους ίδιους πιο πάνω σκοπούς, στην κοινότητα Τριμίκλινης.

Το Τμήμα Περιβάλλοντος λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω δεν συνηγόρησε στην υλοποίηση των αιτημάτων του αιτητή γιατί πρόκειται για έργα που υλοποιήθηκαν χωρίς να ληφθούν υπόψη οι πρόνοιες του Περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμου. Το Τμήμα Περιβάλλοντος θεωρεί ότι είναι απαραίτητο όπως εφαρμοστούν σχετικές νομοθεσίες για άρση των παρανομιών πριν από οποιανδήποτε περιβαλλοντική εκτίμηση.

Για τις ανάγκες του ιχθυοτροφείου και για άρδευση άλλων διαφόρων τεμαχίων έχουν εκδοθεί συνολικά πέντε άδειες για ανόρυξη γεωτρήσεων και δύο άδειες για έργα εκτροπής από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ). Για τα επτά συνολικά έργα έχουν εκδοθεί και οι αντίστοιχες άδειες υδροληψίας, δηλαδή άδειες για άντληση νερού στις οποίες καθορίζονται οι επιτρεπόμενες ετήσιες ποσότητες. Όλα τα έργα υδροληψίας (γεωτρήσεις) είναι αδειοδοτημένα με όλες τις άδειες και δεν λειτουργούν παράνομα. Όσον αφορά τα έργα συγκράτησης είναι και αυτά αδειοδοτημένα από το ΤΑΥ. Τονίζεται ωστόσο ότι οι παραβιάσεις των όρων των αδειών αφορούν την ορθολογική χρήση εκτροπών του νερού τους καλοκαιρινούς μήνες όπου θα πρέπει να παραμένει νερό για τη ροή του ποταμού.

Όσον αφορά τις επεμβάσεις σε ποταμό, αυτές είναι κυρίως κατασκευές χωμάτινων δεξαμενών μεγάλης κλίμακας, γεφύρια και άλλα έργα. Επίσης, υπάρχει σοβαρή επέμβαση με μπετόν κατά μήκος του ποταμού για προστασία του αγωγού για τη μεταφορά νερού προς το ιχθυοτροφείο. Το ΤΑΥ υποστηρίζει πως θα πρέπει να μελετηθούν θέματα που αφορούν την αντιμετώπιση πλημμυρών από τις παράνομες κατασκευές.

Κατά παράβαση των περί υδατοκαλλιέργειας νόμων δόθηκε άδεια λειτουργίας τον Φεβρουάριο του 2013 από το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ), εφόσον δεν είχαν εξασφαλιστεί οι αναγκαίες άδειες και εφόσον δεν είχε εγκριθεί η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως υποστηρίζει το Τμήμα Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με το Τμήμα Περιβάλλοντος η ευθύνη για την έκδοση της άδειας χωρίς να ικανοποιούνται οι πρόνοιες της νομοθεσίας βαρύνει τον τότε διευθυντή του ΤΑΘΕ.

Το ΤΑΘΕ έκδωσε άδεια ίδρυσης και λειτουργίας ιχθυοτροφείου για εκτατική καλλιέργεια τόνων πέστροφας και οξύρρυγχου σε υδατοδεξαμενή στην περιοχή Τριμίκλινης στη βάση αίτησης που υποβλήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2011.

Στις 19 Σεπτεμβρίου 2012, το ΤΑΘΕ έστειλε στο Τμήμα Περιβάλλοντος την Προκαταρτική Έκθεση Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΠΕΕΠ) με την οποία ζητούσε την αύξηση της παραγωγής του από πέντε τόνους (εκτατική) σε 20 τόνους/χρόνο (εντατική).

Στις 6 Φεβρουαρίου 2013, το Τμήμα Περιβάλλοντος έστειλε επιστολή στο διευθυντή του ΤΑΘΕ με την οποία ανέφερε ότι εκ πρώτης όψεως η τελική γνωμάτευση σχετικά με την ΠΕΕΠ θα είναι θετική.
Την επομένη, στις 7 Φεβρουαρίου 2013, ο τότε διευθυντής του ΤΑΘΕ, προχώρησε στην έκδοση άδειας ίδρυσης κα λειτουργίας ιχθυοτροφείου διάρκειας από 13/10/2011 μέχρι 12/10/2021 για παραγωγή 20 τόνων/ χρόνο, παρόλο που δεν είχε εκδοθεί η περιβαλλοντική γνωμάτευση από το Τμήμα Περιβάλλοντος.

Στις 25 Ιανουαρίου 2016, το ΤΑΘΕ έστειλε επιστολή στην ιδιοκτήτρια εταιρεία για εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας, ενημερώνοντας παράλληλα για την πιθανότητα λήψης μέτρων εναντίον του σε περίπτωση που δεν συμμορφωθεί. Η εξασφάλιση της πολεοδομικής άδειας για χρήση της χωμάτινης δεξαμενής για σκοπούς υδατοκαλλιέργειας πραγματοποιήθηκε το 2020.

Εντωμεταξύ, η εταιρεία είχε προχωρήσει στην κατασκευή και άλλων τσιμεντένιων δεξαμενών σε άλλο χώρο για τις οποίες δεν είχε προηγουμένως εξασφαλίσει οποιεσδήποτε απαραίτητες άδειες. Μέσα στις δεξαμενές αυτές τοποθετήθηκαν για καλλιέργεια πέστροφες και οξύρρυγχοι. Η καλλιέργεια των ψαριών στις δεξαμενές αυτές συνεχίζεται μέχρι σήμερα παρόλες τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις για εξασφάλιση των απαραίτητων αδειών για τη νόμιμη λειτουργία τους (πολεοδομική άδεια).

Το ΤΑΘΕ με επιστολή του ημερ. 2/9/2022 προς την εταιρεία ζήτησε την άμεση παύση οποιασδήποτε λειτουργίας υδατοκαλλιέργειας στις δεξαμενές αυτές.

Το ΤΑΘΕ προχώρησε σε επιτόπιο έλεγχο στις 19/9/2023 στο χώρο που βρίσκονται οι εγκαταστάσεις. Η Διευθύντρια του ΤΑΘΕ, βάσει την περί Υδατοκαλλιέργειας Νομοθεσία, εξετάζει την πιθανή ανάκληση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας του ιχθυοτροφείου.

ΕΝΤΟΠΙΣΕ ΠΑΡΑΝΟΜΙΕΣ Ο ΕΠΑΡΧΟΣ ΛΕΜΕΣΟΥ

Η Επαρχιακή Διοίκηση Λεμεσού μετά τον εντοπισμό παρανομιών για τις δραστηριότητες της ανάπτυξης στην Τριμίκλινη, έχει στείλει προειδοποιητικές επιστολές στον ιδιοκτήτη της γης και στους κατόχους, για άρση των παρανομιών, χωρίς ανταπόκριση.

Ως εκ τούτου, έχει ετοιμαστεί Έκθεση Πταίσματος η οποία διαβιβάστηκε στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας για την λήψη νομικών μέτρων. Σύμφωνα με την Επαρχιακή Διοίκηση, η ανάπτυξη χωροθετείται σε ιδιωτικά και κρατικά τεμάχια, τα οποία δεν εξυπηρετούνται από δημόσιο/εγγεγραμμένο δρόμο.

Επίσης, σημειώνεται ότι για τις ανάγκες της ανάπτυξης γίνεται και παράνομη άντληση ύδατος από άλλο, μη αδειοδοτημένο, σημείο του ποταμού. Το Κ.Σ. Τριμίκλινης την έχει υδροδοτήσει παράνομα, χωρίς την έγκριση του Επάρχου. Ταυτόχρονα, διαπιστώθηκε ότι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες γίνεται κλοπή ύδατος από το Αρδευτικό Τμήμα «Φράκτης», υπόθεση που έχει καταγγελθεί στην Αστυνομία, αφού τα τεμάχια δεν εμπίπτουν καν στο Αρδευτικό Τμήμα.