Στο μικροσκόπιο της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς τίθεται το θέμα της εκτροπής νερού από τον ποταμό Κούρη και μεταφοράς του σε παράνομες εγκαταστάσεις ιχθυοτροφείου στην Τριμίκλινη.

Μιλώντας στον «Φ», ο Επίτροπος Διαφάνειας, Χάρης Πογιατζής, αποκάλυψε ότι εξετάζεται να παρέμβει αυτεπάγγελτα η Αρχή και προς τον σκοπό αυτό αξιοποιούν υλικό, ενώ προγραμματίζουν επιτόπια επίσκεψη στις εγκαταστάσεις στο πλαίσιο της έρευνας που θα διενεργηθεί. Στην απόφαση αυτή η Αρχή κατέληξε ως αποτέλεσμα του δημοσιεύματος του «Φ» στις 10 Οκτωβρίου 2023 για το θέμα με τίτλο «Εκτροπή νερού από τον Κούρη για ιχθυοτροφείο – Σημαντικές παρανομίες», γεγονός το οποίο κέντρισε το ενδιαφέρον του Επιτρόπου Διαφάνειας.

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», το σχετικό δημοσίευμα έχει σταλεί από την Προεδρία της Δημοκρατίας και στον υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, με σημείωση για «μηδενική ανοχή». Σε μια άλλη εξέλιξη, την ερχόμενη Τετάρτη το θέμα θα απασχολήσει και την κοινοβουλευτική επιτροπή Περιβάλλοντος όπου έχει εγγραφεί προς συζήτηση το θέμα.

Με βάση τα στοιχεία του «Φ», από την προκαταρκτική εξέταση των φακέλων των αρμοδίων Τμημάτων προκύπτει εκ πρώτης όψεως παρέμβαση για αδειοδότηση της ανάπτυξης τόσο σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης του υπουργείου Γεωργίας, όσο και σε επίπεδο διευθυντών αρμοδίων Τμημάτων του ιδίου υπουργείου.

Συγκεκριμένα, μετά από αποδοχή στις 29/6/2017 της ιεραρχικής προσφυγής που υπέβαλε ο αιτητής, από τον τότε υπουργό Γεωργίας εγκρίθηκε η κατασκευή τοιχώματος εγκάρσια του ποταμού του Κούρη το οποίο αποσκοπούσε στη συγκράτηση και στη μετέπειτα μεταφορά του σε άλλο σημείο. Ωστόσο, σύμφωνα με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, δεν είχαν τηρηθεί οι προϋποθέσεις που αναφέρονταν και αφορούσαν την ανάγκη υποβολής κατασκευαστικών σχεδίων 6 μήνες μετά την ημερομηνία της αποδοχής της προσφυγής. Με την υποβολή των σχεδίων θα εκδιδόταν και επίσημα η άδεια έργου συγκράτησης.

Περαιτέρω, κατασκευάστηκε και δεύτερο τοίχωμα σε απόσταση περίπου 50 μέτρων ανάντη της αδειοδοτημένης κατασκευής, αλλά δεν είχε υποβληθεί οποιαδήποτε αίτηση για την κατασκευή αυτή. Για τους λόγους αυτούς, στάλθηκε στον ιχθυοτρόφο επιστολή στις 31/8/2022 να καταστρέψει τα δύο τοιχώματα τα οποία κατασκεύασε και να επιτρέψει τη ροή νερού προς το φράγμα. Ωστόσο, στις μέρες που ακολούθησαν, το ΤΑΥ αφού τροποποίησε την απόφαση του για καταστροφή και των δύο τοιχωμάτων. Αποφάσισε την καταστροφή του αδειοδοτημένου τοιχώματος και την αδειοδότηση μετά την υποβολή αίτησης του μη αδειοδοτημένου.

Αυτά ίσχυαν μέχρι πρόσφατα, οπόταν το ΤΑΥ έκανε νέα στροφή αποστέλλοντας σχετική επιστολή στον παρανομούντα σχετικά με τις επεμβάσεις στην κοίτη του ποταμού Κούρη και στη ζώνη προστασίας του. Στην επιστολή ημερ. 12/9/2023 το ΤΑΥ ενημερώνει ότι οι παράνομες επεμβάσεις έγιναν στην περιοχή όπου έχουν δημιουργηθεί εγκαταστάσεις ιχθυοτροφείου και άλλων χρήσεων, αλλά και στην περιοχή όπου έχει κατασκευάσει έργα εκτροπής και μεταφοράς νερού του ποταμού. Οι επεμβάσεις περιλαμβάνουν εκχερσώσεις ποτάμιας και παρόχθιας βλάστησης, εκκοπή δέντρων, εκσκαφές, επιχωματώσεις και αλλοίωση της μορφολογίας του ποταμού και της παρόχθιας ζώνης, κατασκευή δρόμων και γεφυριών και ανέγερση διαφόρων κατασκευών όπως λίμνες και κτήρια χωρίς την εξασφάλιση των αναγκαίων αδειών, εντός της κοίτης και της προστασίας του ποταμού.

Σύμφωνα με το ΤΑΥ, οι ενέργειες αυτές έχουν προκαλέσει σοβαρή μορφολογική αλλοίωση του ποταμού και της παρόχθιας ζώνης, έχουν προκαλέσει ζημιά και υποβαθμίσει το ποτάμιο και παρόχθιο οικοσύστημα και έχουν αυξήσει τους κινδύνους πλημμύρας στην περιοχή.

Επιπλέον, το ΤΑΥ καλεί τον ιδιοκτήτη του ιχθυοτροφείου να προβεί στην άμεση κατεδάφιση και απομάκρυνση των επεμβάσεων από τον ποταμό και τη ζώνη προστασίας του και στην αποκατάσταση της κοίτης του, καθώς και της ζώνης προστασίας του στην πρότερη κατάσταση, απομακρύνοντας όλες τις κατασκευές και επιχωματώσεις, καθώς και να προχωρήσει με φυτεύσεις και επαναφορά της φυσικής βλάστησης. Δίνεται περιθώριο 30 ημερών και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης θα ληφθούν νομικά μέτρα εναντίον του. 

Η όλη ιστορία πάει πίσω στο 2012, οπόταν υποβλήθηκε αίτηση για αύξηση της παραγωγής ιχθυοτροφείου εκτροφής οξύρυγχου από 5 σε 20 τόνους ετησίως, με σκοπό την παραγωγή χαβιαριού. Στις 19/9/2012 υποβλήθηκε μέσω του Διευθυντή Τμήματος Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών, Προκαταρτική Έκθεση Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΠΕΕΠ).

Στις 6/12/2013, το Τμήμα Περιβάλλοντος έστειλε επιστολή στο Διευθυντή του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ) με την οποία ανέφερε ότι εκ πρώτης όψεως η τελική γνωμάτευση του Τμήματος Περιβάλλοντος σχετικά με την ΠΕΕΠ θα είναι θετική και όπως συμπεριληφθεί το πιο πάνω σαν όρος στην άδεια ίδρυσης και λειτουργίας του ιχθυοτροφείου. Στις 7/2/2013, ο τότε διευθυντής του ΤΑΘΕ, προχώρησε στην έκδοση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας ιχθυοτροφείου διάρκειας από 13/10/2011 μέχρι 12/10/2021, για παραγωγή 20 τόνων ετησίως, παρ’ όλο που δεν είχε εκδοθεί η περιβαλλοντική γνωμάτευση από το Τμήμα Περιβάλλοντος.

Στις 10/2/2012 ο τότε υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος εγκαινίασε το αγρόκτημα εντός του οποίου βρίσκεται και το ιχθυοτροφείο οξύρρυγχου στην Τριμίκλινη.

Στις 12/3/2013 το θέμα συζητήθηκε στη συνεδρίαση της Επιτροπής Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κατά την οποία προέκυψαν ερωτήματα που έχρηζαν διευκρινίσεων. Το Τμήμα Περιβάλλοντος δεν προχώρησε στην έκδοση περιβαλλοντικής γνωμάτευσης.

Έρευνα για το θεαθήναι το 2017

Η τότε γενική διευθύντρια του υπουργείου Γεωργίας στις 2/5/2017 σχολιάζοντας την επιστολή του Τμήματος Περιβάλλοντος (ΤΠ) ημερ. 6/2/2013 προς το ΤΑΘΕ, πριν την εξέταση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων «…εκ πρώτης όψεως η τελική γνωμάτευση του ΤΠ θα είναι θετική επισυνάπτοντας όρους…», ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η πιο πάνω επιστολή είναι ατυχέστατη και θα πρέπει κατά το ελάχιστο να γίνουν αυστηρές συστάσεις στο ΤΠ να μην προβαίνει σε τοποθετήσεις για την έκδοση αδειών πριν την ολοκλήρωση των θεσμοθετημένων διαδικασιών».

Το 2017 διεξήχθη από τη διοίκηση του υπουργείου Γεωργίας διοικητική έρευνα για το θέμα της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας ιχθυοτροφείου στην περιοχή Τριμίκλινης. Τα σημαντικά θέματα που είχαν εγερθεί ήταν δύο, η ακύρωση της άδειας και η απόδοση ευθυνών. Πρώτον, κατά πόσο θα ανασταλεί ή ακυρωθεί η άδεια λειτουργίας που εξέδωσε το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ) χωρίς να έχει εξασφαλιστεί πολεοδομική άδεια.

Το ΤΑΘΕ εισηγήθηκε όπως στο παρόν στάδιο και μέχρι την κατάληξη των διαδικασιών για εξέταση της πολεοδομικής άδειας που είχε υποβληθεί να μη ληφθούν οποιαδήποτε μέτρα. Δεύτερον, η έκδοση της άδειας λειτουργίας το Φεβρουάριο του 2013 βάσει του περί υδατοκαλλιέργειας νόμου, έγινε κατά παράβαση των προνοιών του εν λόγω νόμου, εφόσον δεν είχαν εξασφαλιστεί οι αναγκαίες άδειες και εφόσον δεν είχε εγκριθεί η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η ευθύνη για την έκδοση της άδειας χωρίς να ικανοποιούνται οι πρόνοιες της νομοθεσίας βαρύνει τον τότε διευθυντή του ΤΑΘΕ. Στις 8/9/2017 ο τότε υπουργός Γεωργίας έδωσε οδηγίες να γίνουν αυστηρές συστάσεις προς τα εμπλεκόμενα Τμήματα όπως είναι πιο προσεκτικά στο χειρισμό τέτοιων περιπτώσεων, δηλαδή στην έκδοση αδειών λειτουργίας/ περιβαλλοντικών γνωματεύσεων και διατύπωση απόψεων και τοποθετήσεων εκεί και όπου υπάρχουν σε εξέλιξη σχετικές νομοθετημένες διαδικασίες.

Παρέμβαση

Για χρόνια τώρα, με την ανοχή όλων, επιτράπηκε η δημιουργία μιας ανάπτυξης, η οποία μέχρι και σήμερα φέρεται να εξακολουθεί να παραβιάζει νομοθεσίες που διαχειρίζονται ξεχωριστές Υπηρεσίες του κράτους. Παραβιάσεις που εντοπίζονται εδώ και μία δεκαετία, αλλά οι παρανομούντες καταφέρνουν να ξεφεύγουν του νόμου. Το γεγονός ότι πλέον παρεμβαίνει η Αρχή κατά της Διαφθοράς θα πρέπει να έχει θορυβήσει όλα τα αρμόδια Τμήματα και κυρίως του υπουργείου Γεωργίας, τα οποία με δικές τους αποφάσεις μέχρι και πέρυσι, νομιμοποιούσαν τις παράνομες επεμβάσεις. Ενέργειες όπως που θέτουν πλέον σε κίνδυνο πλημμύρων την περιοχή, τη ρύπανση του νερού σε περίπτωση αστοχιών και την κατακράτηση νερού από τις εγκαταστάσεις του ιχθυοτροφείου και αποστέρηση από άλλες χρήσεις.