Σε τοίχο από μπετόν προσέκρουσε το υπουργείο Εσωτερικών στην προσπάθεια του να μειώσει το ποσό των €7-€8 εκατ. τα οποία καταβάλλουν ετησίως οι πολίτες για ενίσχυση του Ταμείου Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, αφού η αναθεώρηση των ενοικίων τουρκοκυπριακών ακινήτων προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων αλλά και των ιδίων των επηρεαζομένων.
Οι ομολογουμένως απότομες αυξήσεις που επεβλήθησαν ξαφνικά (π.χ. από €50-€100 τον μήνα, σε €1.200 ή και €2.700 ευρώ μηνιαίως) προλείαναν το έδαφος ώστε οι αναθεωρήσεις να φανούν εξωφρενικές.
Η κυβερνητική πλευρά θεωρεί, πως εδώ και πολλά χρόνια τα ενοίκια δεν αυξήθηκαν, οπόταν κάποια στιγμή θα έπρεπε να αναθεωρηθούν κοντά στο αγοραίο ενοίκιο, δηλαδή το ενοίκιο που ισχύει για ανάλογα ακίνητα στην ίδια περιοχή (όπως προνοείται άλλωστε και σχετικούς κανονισμούς για καθορισμό στο 80% του αγοραίου). Παράλληλα, επικαλείται τον Έφορο Κρατικών Ενισχύσεων και την ΕΕ για αθέμιτο ανταγωνισμό, ενώ υποδεικνύεται, πως δεν πρέπει να διαιωνιστεί η ενίσχυση του Ταμείου Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών από τους φορολογούμενους. Τέλος, υποδεικνύεται, πως παρ’ όλα τα πιο πάνω, δεν επιβάλλεται το αγοραίο ενοίκιο, αλλά το 80% και, μάλιστα, αφού ληφθούν υπόψιν και οι όποιες επενδύσεις των προσφύγων διαχειριστών των τουρκοκυπριακών ακινήτων.
Από την αντίπερα όχθη, οι επηρεαζόμενοι πρόσφυγες υποδεικνύουν πως όταν τους δόθηκαν η γη ή τα ακίνητα, η περιοχή στην οποία δραστηριοποιήθηκαν ήταν υποβαθμισμένη και απρόσιτη, χωρίς οποιαδήποτε αξία. Ωστόσο, τώρα που αναβαθμίστηκε, είτε επειδή βρίσκεται κοντά στη μαρίνα και το λιμάνι είτε σε άλλες περιοχές με οικοδομική ανάπτυξη, στόχος είναι να εκδιωχθούν, είτε επειδή κάποιοι θέλουν να επενδύσουν, είτε επειδή υπάρχουν σκέψεις για να διατεθούν αλλού.
Την ίδια στιγμή, κάποιοι από τους επηρεαζόμενους που παρευρέθηκαν χθες ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής Προσφύγων (στην οποία συζητήθηκε σχετικό θέμα), υπέδειξαν ότι στην Αμμόχωστο από όπου κατάγονται, είχαν περιουσίες μεγάλης αξίας η οποία δεν λαμβάνεται υπόψη.
Τους επηρεαζόμενους πρόσφυγες στήριξαν ο πρόεδρος της Επιτροπής, Νίκος Κέττηρος και οι βουλευτές Γιώργος Κάρουλας, Νίκος Γεωργίου, Ρίτα Σούπερμαν, Ζαχαρίας Κουλίας και Μιχάλης Γιακουμή, ενώ ο βουλευτής Χρίστος Σενέκης παρέπεμψε σε λαϊκισμό, με αποτέλεσμα να προκληθούν αντεγκλήσεις μεταξύ του ιδίου και του βουλευτή του ιδίου κόμματος, Ζαχαρία Κουλία.
Εισάγοντας το θέμα ο πρόεδρος της επιτροπής Προσφύγων, Νίκος Κέττηρος, ανέφερε πως ενώπιον του ετέθησαν επιστολές προσφύγων επαγγελματιών για εκτόξευση των ενοικίων περίπου στο αγοραίο ενοίκιο και έφερε ως παράδειγμα επαγγελματία ο οποίος εκλήθη να καταβάλλει ενοίκιο €2.700 από €50 που καταβάλλει μέχρι και σήμερα. Αναφέρθηκε, επίσης, σε άλλη περίπτωση η οποία αφορά αύξηση του ενοικίου από €150 σε €1.500. Βεβαίως, αυτές οι περιπτώσεις αφορούν ακίνητα πλησίον της μαρίνας Λεμεσού όπου η γη είναι κυριολεκτικά χρυσάφι.
Όπως ανέφερε ο κ. Κέττηρος, οι δικαιούχοι πρόσφυγες έχουν δύο επιλογές: Είτε να αρνηθούν να πληρώνουν το φουσκωμένο νοίκι είτε να εγκαταλείψουν τα τουρκοκυπριακά ακίνητα και να έρθουν να τα αξιοποιήσουν «οι μεγάλοι και οι τρανοί», όπως χαρακτηριστικά είπε.
Βουλευτές υπέδειξαν ότι δεν έγινε αλλαγή χρήσης των υποστατικών ώστε να δικαιολογείται μεγάλη αύξηση στα ενοίκια.
Ο κ. Ανδρέας Μαυρομιχάλης, ο οποίος λειτουργεί συνεργείο αυτοκινήτων στην περιοχή Αγίου Αντωνίου (πλησίον της μαρίνας Λεμεσού), ανέφερε ότι «στην περιοχή έγιναν πράξεις στο σκοτάδι» και ο ίδιος βρέθηκε προ τετελεσμένων επειδή έγιναν αγοραπωλησίες με τον Τουρκοκύπριο ιδιοκτήτη να εμφανίζεται να πληροί τα κριτήρια πώλησης της περιουσίας του, την οποίαν κάποιοι (περιλαμβανομένων και Κυπρίων) προγραμματίζουν την ανέγερση ουρανοξυστών. «Εμάς θα μας πετάξουν στον δρόμο επειδή είμαστε εμπόδιο», είπε.
Ο βουλευτής Κυριάκος Χατζηγιάννης ζήτησε ενημέρωση ως προς το ποιοι αγόρασαν την γη και με ποιες διαδικασίες.
Θέμα και για τον Έφορο Κρατικών Ενισχύσεων
Πρόσφυγας ανέφερε ότι βρίσκεται στον ίδιο χώρο (στα Τσιφλικούθκια) επί 35 χρόνια όπου δημιούργησε μια επιχείρηση. Πρόσφατα, έλαβε επιστολή από την Υπηρεσία Διαχείρισης στην οποία αναφέρεται ότι το ενοίκιο από €100 αυξάνεται σε €480. «Έχω έξι σκάλες γης στη βιομηχανική περιοχή του Βαρωσιού και θα μπορούσα να κάνω τη δουλειά μου μια χαρά», είπε.
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Γιώργος Κάρουλας, αναφέρθηκε σε περίπτωση πρόσφυγα, ο οποίος δαπάνησε €120.000 για συντήρηση τουρκοκυπριακού υποστατικού και μετά από αυτό η Υπηρεσία Διαχείρισης καθόρισε ενοίκιο περίπου €1.000.
Άλλος πρόσφυγας ο οποίος δραστηριοποιείται, επίσης, στην περιοχή του λιμανιού της Λεμεσού από το 1976, ανέφερε ότι το ενοίκιο από €126 αυξήθηκε σε €999.
Τέλος, άλλος πρόσφυγας ανέφερε ότι το 1979 του παραχωρήθηκε γη στα Τσιφλικούθκια για να δραστηριοποιηθεί δημιουργώντας βιοτεχνία. «Μέχρι σήμερα μας έκαναν πέντε συμβόλαια, με το τελευταίο το 2011 και με ενοίκιο €25 σε σχέση με 421 που μας ζητούν σήμερα για 421 τετραγωνικά μέτρα ανοικτό χώρο», είπε.
Ο διευθυντής της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, Γιώργος Ματθαιόπουλος, παρατήρησε πως εγείρεται θέμα αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ επαγγελματιών. «Δεν μπορεί ένας να πληρώνει πολύ χαμηλό ενοίκιο και ο άλλος που δεν είναι πρόσφυγας πολύ υψηλότερο ενοίκιο», είπε, για να προσθέσει, πως σημαντικές διακυμάνσεις υπάρχουν και στα ενοίκια ακινήτων τα οποία διαχειρίζονται πρόσφυγες . Είναι, πρόσθεσε, θέμα που προβλέπεται από κανονισμούς, με βάση τους οποίους το ενοίκιο καθορίζεται περίπου το 80% του αγοραίου ενοικίου.
Εξήγησε ότι στις αρχές δεκαετίας του 1980 τα ενοίκια ήταν ονομαστικά με σκοπό να στηριχθούν οι πρόσφυγες. Το 1991 υιοθετήθηκε νομοθεσία που προνοούσε καταβολή του αγοραίου ενοικίου, το οποίο (αγοραίο ενοίκιο) ερμηνεύτηκε από τη συμβουλευτική επιτροπή ότι κυμαίνεται στο 80% του αγοραίου.
Εξήγησε, επίσης, πως οι εκτιμήσεις τη αξίας των ακινήτων δεν διενεργούνται από την Υπηρεσία του αλλά από το Κτηματολόγιο, με βάση τις αξίες των ακινήτων του 2021. Είπε, επίσης, πως ενώ ο πρώην υπουργός, Σωκράτης Χάσικος, έδωσε οδηγίες το 2016 για αναθεώρηση των ενοικίων στο αγοραίο ενοίκιο, ωστόσο, για τεχνικούς λόγους (αδυναμία εκτίμησης χιλιάδων υποστατικών) τελικά η κατάσταση παρέμεινε ως είχε.
Σχολιάζοντας την αύξηση των ενοικίων, παρατήρησε πως σε μία από τις περιπτώσεις που το ενοίκιο αυξήθηκε αρκετά, δικαιούχος πρόσφυγας αξιοποιεί πέντε δεκάρια γης. «Αν κατείχα τέτοια γη δεν θα με ενοχλούσε να πληρώνω τέτοιο ενοίκιο», είπε.
Ο βουλευτής Ζαχαρίας Κουλίας και ο πρόεδρος της επιτροπής Προσφύγων, Νίκος Κέττηρος, τάχθηκαν υπέρ της απεμπλοκής του Εφόρου Κρατικών Ενισχύσεων από τα θέματα που αφορούν τους πρόσφυγες. Έπρεπε, είπαν, να ληφθούν υπόψιν και οι απώλειες των προσφύγων (ένεκα της τουρκικής εισβολής) και να ζητηθεί εξαίρεση από την ΕΕ, ώστε να μην γίνεται επίκληση του αθέμιτου ανταγωνισμού.
