Όπως αναπτύσσει τις θέσεις του ο συγγραφέας Richard Harass στο βιβλίο του «A world in Disarray: American Policy and the Crisis of the old order», το τέλος μιας παγκόσμιας τάξης οφείλεται στις συνθήκες που λειτουργεί και στην επιθυμία για κάτι νέο.
Η ύπαρξη μιας παγκόσμιας τάξης οφείλεται στην κατανόηση ισχύος, της ευρείας αποδοχής των κανόνων που την διέπουν, πώς λειτουργούν οι διεθνείς σχέσεις, πώς δημιουργείται αυτή και πώς λειτουργεί η δημιουργική διπλωματία.
Η παγκόσμια τάξη τελειώνει από μια παρατεταμένη παρακμή που οφείλεται στην αποτελεσματική πολιτική και δράση, την προληπτική πολιτική και την ίδια την πολιτική.
Παρακμές γνωρίσαμε (α) στην αρχαία Ελλάδα όπου η άνοδος μιας νέας δύναμης έφερε τον πόλεμο μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης και (β) στην περίοδο μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου οι ΗΠΑ και ένας αριθμός ευρωπαϊκών κρατών αγνόησαν την εισβολή των Γερμανών και Ιαπώνων σε γείτονές τους. Η νέα παγκόσμια τάξη εδραιώνεται με τη συνεννόηση της Ευρώπης τον 19ο αιώνα για να εφαρμοσθεί και να διατηρηθεί αυτή μέχρι που επήλθε η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και η υποχρεωτική ένταξη της Ρωσίας στη φιλελεύθερη τάξη.
Η τάξη που δημιουργήθηκε από το 1815 μέχρι το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου από το Συνέδριο της Βιέννης, αυτή καθόρισε τις διεθνείς σχέσεις και κανόνες που θα διέπουν τη διεθνή συμπεριφορά και τον τρόπο διαχείρισης της ασφάλειας σε έναν πολύπλοκο κόσμο.
Η παγκόσμια τάξη που δημιουργήθηκε από το δεύτερο μισό του 20ού και του 21ου αιώνα προέκυψε μέσα από τα συντρίμμια των δυο παγκοσμίων πολέμων. Η τάξη του 19ου αιώνα προέκυψε από τους ναπολεόντειους πολέμους που κατέστρεψαν την Ευρώπη, καθώς και από τη συνεννόηση των συμμάχων και νικητών Αυστρίας, Ρωσίας, Ηνωμένου Βασιλείου που καθόρισαν τη γνωστή Συνεννόηση της Ευρώπης (Concert of Europe). Η Συνεννόηση αυτή αποτέλεσε τη βάση για τη διεθνή τάξη που με τους όρους της σχετικά με τις σχέσεις κρατών, εισβολής, την εμπλοκή στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών και μαζί με τη Συνθήκη της Βιέννης έφεραν πολλές εδαφικές προσαρμογές που κλείδωσαν τα σύνορα της Ευρώπης.
Η αναφερόμενη Συνεννόηση διήρκεσε έναν αιώνα και έπαιξε σημαντικό ρόλο για να διατηρηθεί η εσωτερική τάξη στις επηρεαζόμενες χώρες από τα επαναστατικά κινήματα της περιόδου 1830 – 1848, τη σφαγή των χριστιανών που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και από άλλους πολέμους που οφείλονταν στην έλλειψη συνεννόησης μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων.
Η πτώση και άνοδος των Μεγάλων Δυνάμεων είναι εκείνη που καθορίζει τη βιωσιμότητα της υφιστάμενης παγκόσμιας τάξης μαζί με την οικονομική ισχύ, πυρηνική συνοχή και στρατιωτική δύναμη.
Εκείνα που επηρεάζουν την παγκόσμια τάξη είναι οι απαιτήσεις για δημοκρατία, τα εθνικιστικά κύματα, οι νέες μορφές μεταφορών, επικοινωνίας, οι εξοπλισμοί, οι ανταγωνισμοί των Μεγάλων Δυνάμεων, η κοινωνική σταθερότητα, η πολιτική τάξη στην Ευρώπη και την περιφέρεια.
Η ύπαρξη μιας παγκόσμιας τάξης οφείλεται στην κατανόηση ισχύος, της ευρείας αποδοχής των κανόνων που την διέπουν, πώς λειτουργούν οι διεθνείς σχέσεις, πώς δημιουργείται αυτή και πώς λειτουργεί η δημιουργική διπλωματία.
Η παγκόσμια τάξη τελειώνει από μια παρατεταμένη παρακμή που οφείλεται στην αποτελεσματική πολιτική και δράση, την προληπτική πολιτική και την ίδια την πολιτική.
Παρακμές γνωρίσαμε (α) στην αρχαία Ελλάδα όπου η άνοδος μιας νέας δύναμης έφερε τον πόλεμο μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης και (β) στην περίοδο μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου οι ΗΠΑ και ένας αριθμός ευρωπαϊκών κρατών αγνόησαν την εισβολή των Γερμανών και Ιαπώνων σε γείτονές τους. Η νέα παγκόσμια τάξη εδραιώνεται με τη συνεννόηση της Ευρώπης τον 19ο αιώνα για να εφαρμοσθεί και να διατηρηθεί αυτή μέχρι που επήλθε η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και η υποχρεωτική ένταξη της Ρωσίας στη φιλελεύθερη τάξη.
Η τάξη που δημιουργήθηκε από το 1815 μέχρι το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου από το Συνέδριο της Βιέννης, αυτή καθόρισε τις διεθνείς σχέσεις και κανόνες που θα διέπουν τη διεθνή συμπεριφορά και τον τρόπο διαχείρισης της ασφάλειας σε έναν πολύπλοκο κόσμο.
Η παγκόσμια τάξη που δημιουργήθηκε από το δεύτερο μισό του 20ού και του 21ου αιώνα προέκυψε μέσα από τα συντρίμμια των δυο παγκοσμίων πολέμων. Η τάξη του 19ου αιώνα προέκυψε από τους ναπολεόντειους πολέμους που κατέστρεψαν την Ευρώπη, καθώς και από τη συνεννόηση των συμμάχων και νικητών Αυστρίας, Ρωσίας, Ηνωμένου Βασιλείου που καθόρισαν τη γνωστή Συνεννόηση της Ευρώπης (Concert of Europe). Η Συνεννόηση αυτή αποτέλεσε τη βάση για τη διεθνή τάξη που με τους όρους της σχετικά με τις σχέσεις κρατών, εισβολής, την εμπλοκή στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών και μαζί με τη Συνθήκη της Βιέννης έφεραν πολλές εδαφικές προσαρμογές που κλείδωσαν τα σύνορα της Ευρώπης.
Η αναφερόμενη Συνεννόηση διήρκεσε έναν αιώνα και έπαιξε σημαντικό ρόλο για να διατηρηθεί η εσωτερική τάξη στις επηρεαζόμενες χώρες από τα επαναστατικά κινήματα της περιόδου 1830 – 1848, τη σφαγή των χριστιανών που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και από άλλους πολέμους που οφείλονταν στην έλλειψη συνεννόησης μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων.
Η πτώση και άνοδος των Μεγάλων Δυνάμεων είναι εκείνη που καθορίζει τη βιωσιμότητα της υφιστάμενης παγκόσμιας τάξης μαζί με την οικονομική ισχύ, πυρηνική συνοχή και στρατιωτική δύναμη.
Εκείνα που επηρεάζουν την παγκόσμια τάξη είναι οι απαιτήσεις για δημοκρατία, τα εθνικιστικά κύματα, οι νέες μορφές μεταφορών, επικοινωνίας, οι εξοπλισμοί, οι ανταγωνισμοί των Μεγάλων Δυνάμεων, η κοινωνική σταθερότητα, η πολιτική τάξη στην Ευρώπη και την περιφέρεια.
