Η πορεία του κυπριακού ελληνισμού ανά τους αιώνες, υπήρξε αιματηρή και περιπετειώδης. Το νησί όμως, παρόλες τις δυσκολίες, κατάφερε να κρατήσει την ελληνική του φυσιογνωμία, αντιστεκόμενο στους διάφορους κατακτητές και ντόπιους μικρόψυχους και διεφθαρμένους πολιτικούς, οι οποίοι έβαζαν το προσωπικό  συμφέρον πάνω από την πατρίδα. Η προσφορά αίματος από την Κύπρο προς την Ελλάδα και αντίστροφα, συνεχίζεται έως και σήμερα, πιστοποιώντας πως Ελλάδα και Κύπρος είναι καταδικασμένες να πορεύονται και να μάχονται μαζί, όπως γίνεται εδώ και 30 αιώνες.
Απρίλιο του 1821, ένα μήνα μετά την έναρξη της επανάστασης στην Ελλάδα, η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, η οποία επιθυμούσε διακαώς την εξαφάνιση των Ελληνοκυπρίων από το νησί, συνέταξε ένα μακρύ κατάλογο με 486 ονόματα κληρικών και λαϊκών, σχεδόν ολόκληρη την ηγεσία τού Ελληνισμού τότε στο νησί, απαιτώντας από τον σουλτάνο την εκτέλεσή των.
Στις 9 Ιουλίου 1821 άρχισαν οι εκτελέσεις. Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός αντιμετώπισε τον θάνατο, με θάρρος και καρτερία. Τον κρέμασαν σε μια συκιά στη Λευκωσία μπροστά στο διοικητήριο. Στη συνέχεια πήραν σειρά οι μητροπολίτες. Έτσι αποκεφαλίσθηκαν οι Πάφου Χρύσανθος, ο Κυρηνείας Λαυρέντιος και ο Κιτίου Μελέτιος. Ολόκληρο το καλοκαίρι του 1821, εκτελέσθησαν εκατοντάδες ιερωμένοι, προύχοντες και λαϊκοί. Οι κατοικίες και τα κτήματα των εκτελεσθέντων μεταβιβάστηκαν σε Τουρκοκύπριους, ενώ τα ιερά σκεύη των εκκλησιών δόθησαν σε Τούρκους αξιωματούχους.
Η άφιξη του Κανάρη με τα καράβια του, στο Μπογάζι της Αμμοχώστου και στον Καραβά της Κερύνειας, αναζητώντας εφόδια αλλά και εθελοντές, ήταν η αφορμή εκατοντάδες Κύπριοι να αναχωρήσουν κρυφά από το νησί, για να πάνε να πολεμήσουν στην Ελλάδα. Έλληνες οπλαρχηγοί στα απομνημονεύματά τους αναφέρονται συχνά στα παλληκάρια από την Κύπρο. Κύπριοι αγωνίσθησαν στα σώματα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Γ. Καραϊσκάκη, Νικηταρά και άλλων.
Συνολικά οι εθελοντές Κύπριοι αγωνιστές, υπερέβησαν τους 1000. Διακρίθηκαν για τη γενναιότητά των και πολλοί από αυτούς, έπεσαν στα πεδία των μαχών σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Το λάβαρο των Κυπρίων αγωνιστών, βρίσκεται σήμερα στο Πολεμικό Μουσείο στην Αθήνα.
(Σαράντα πέντε ολόκληρα χρόνια έχουν περάσει από τον Αύγουστο του 1974, όταν ξεκίνησε η 2η φάση της τουρκικής εισβολής, με την οποία ολοκληρώθηκε το τεράστιο έγκλημα κατά του κυπριακού ελληνισμού, που είχε ξεκινήσει στις 20 Ιουλίου με αποτέλεσμα χιλιάδες Ελληνοκύπριοι να χάσουν τις περιουσίες των και εκατοντάδες να αγνοούνται μέχρι σήμερα.)