Του William Pesek

Έπρεπε να περάσουν 9 χρόνια και η Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) να μεγεθύνει τον ισολογισμό της στα 5 τρισ. δολάρια, για να αποκτήσει πληθωρισμό η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ασίας.

Οι αξιωματούχοι στο Τόκιο συνειδητοποιούν -κάπως επώδυνα- ότι θα ‘πρεπε “να προσέχουν τι εύχονται” καθώς οι αποδόσεις των ομολόγων εκτοξεύονται.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Η αύξηση των τιμών καταναλωτή στην Ιαπωνία είναι αμελητέα σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και την Κίνα. Και ο πληθωρισμός απέχει ακόμα αρκετά από τον στόχο του 2% που έχει θέσει η BOJ. Εντούτοις, η άνοδος των τιμών καταναλωτή κατά 0,5% σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο -για πέμπτο διαδοχικό μήνα- προκαλεί νευρικότητα στην αγορά ομολόγων.

Ο πληθωρισμός της Ιαπωνίας ανήκει στο “κακό” είδος. Ο Haruhiko Kuroda ανέλαβε  διοικητής της Τράπεζας της Ιαπωνίας τον Μάρτιο του 2013 για να δώσει τέλος στον αποπληθωρισμό. Ο Kuroda διοχέτευσε κύματα ρευστότητας στην αγορά. Αποτέλεσμα; Το γεν σημείωσε “βουτιά” 30%, οι εταιρείες είδαν να κέρδη τους να κινούνται επίπεδα ρεκόρ και ο Nikkei 225 έπιασε υψηλά 31 ετών. 

Ύστερα ήρθε ο κορονοϊός. Καθώς οι οικονομίες ξανανοίγουν και η εφοδιαστικη αλυσίδα συνεχίζει να αντιμετωπίζει διαταραχές, ο πληθωρισμός “κινείται” και προς την Ιαπωνία. Η εκτίναξη του κόστους της ενέργειας και άλλων βασικών εμπορευμάτων καθιστά όμως “εισαγόμενο” τον πληθωρισμό, ενώ η BoJ ήλπιζε να τον δημιουργήσει οργανικά στο εσωτερικό της. Και αυτό δεν αρέσει στην αγορά ομολόγων.

Τις τελευταίες εβδομάδες, η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου της Ιαπωνίας σκαρφάλωσε σε υψηλό 6 ετών, στο 0,2%. Το επίπεδο αυτό δεν μοιάζει προβληματικό, εάν συγκριθεί με το αμερικανικό 10ετές που βρίσκεται στο 1,93%. Όμως, το χρέος της Ουάσινγκτον δεν πλησιάζει ούτε κατά διάνοια εκείνο του Τόκιο (στο 250% του ΑΕΠ). Και επιπλέον, ο πληθυσμός των ΗΠΑ δεν συρρικνώνεται ούτε γερνάει με ανησυχητικούς ρυθμούς κάθε χρόνο.

Η άνοδος των αποδόσεων ενεργοποίησε το επιτελείο του Kuroda για να φέρει ηρεμία στην ιαπωνική αγορά ομολόγων, αξίας 12 τρισ. δολαρίων. Μες στον Φεβρουάριο, η BoJ παρενέβη για να “ελέγξει την καμπύλη αποδόσεων” για πρώτη φορά από το 2018.

Τα συμπεράσματα είναι δύο: Πρώτον, η εκτίμηση ότι η BOJ θα προχωρήσει σύντομα σε tapering είναι μάλλον ευφάνταστη. Δεύτερον, η ιαπωνική αγορά ομολόγων θα μπορούσε να αποδειχθεί μεγαλύτερος κίνδυνος για την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα από ό,τι νομίζουν οι επενδυτές.

Στο τέλος του 2021, υπήρχαν ενδείξεις ότι το ΑΕΠ της Ιαπωνίας όδευε σε προ πανδημίας επίπεδα. Ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης κατά 5,4% για την περίοδο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου έθεσε την Ιαπωνία σε πορεία επανόδου στα επίπεδα του 2019.

Ωστόσο, την Τράπεζα της Ιαπωνίας τη στοιχειώνουν το παρελθόν και… η ποσοτική χαλάρωση. Το 2006 και το 2007, για παράδειγμα, ο τότε διοικητής της BοJ Toshihiko Fukui τερμάτισε το QE και αύξησε τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια με δύο κινήσεις σύσφιξης. Έως το 2008, ο διάδοχος του Fukui επανέφερε την Ιαπωνία στα μηδενικά επιτόκια και στο QE.

Η Ιαπωνία -όπως έμαθε με τον καιρό ο Kuroda- είναι εθισμένη στο δωρεάν χρήμα. Η κυβέρνηση, οι διοικητές των επαρχιών, οι τράπεζες, οι διευθυνοντες των επιχειρήσεων και οι επενδυτές συνήθισαν στα μηδενικά επιτόκια. Οποιαδήποτε προσπάθεια της BοJ να αφαιρέσει από την οικονομία τη “νομισματική σάλτσα” δεν έχει τύχη – ούτε και ένα tapering μέσα στη χρονιά.

Παρόλα αυτά, η αγορά ομολόγων θα μπορούσε να είναι ευάλωτη σε “λάθος βήματα” που γρήγορα θα εξαπλωθούν παγκόσμια.

Ένα κραχ στην ιαπωνική αγορά ομολόγων έμοιαζε πιθανό την τελευταία δεκαετία. Οι “σορτάκηδες” που στοιχημάτιζαν στο μεγάλο χρέος της Ιαπωνίας υποτίμησαν την αποφασιστικότητα της BοJ να διατηρήσει την ηρεμία. Τους διέφυγε επίσης ο ρόλος των κρατικών IOUs.

Βέβαια, όλα αυτά ισχύουν για τα περισσότερα κράτη. Στην περίπτωση της Ιαπωνίας, όμως, τα κρατικά ομόλογα είναι ο ήλιος, γύρω από τον οποίο περιστρέφονται όλα τα άλλα. Αποτελούν το περιουσιακό στοιχείο-βάση για τράπεζες, εταιρείες, κληροδοτήματα, ασφαλιστικά ταμεία, τοπικές κυβερνήσεις, συντάξεις, το ταχυδρομικό σύστημα, τις στρατιές των συνταξιούχων, τα πανεπιστήμια κ.ο.κ.

Εν ολίγοις, η Japan Inc. έχει τεράστιο κίνητρο να διαφυλάξει την ειρήνη στα ομόλογα. Κατάσταση που απειλείται, καθώς ο πληθωρισμός που ήθελαν εδώ και χρόνια οι Kuroda & Co., είναι πλέον καθ’ οδόν.

Σήμερα, το Τόκιο είναι μία από τις τρεις κολοσσιαίες αγορές που κινδυνεύουν περισσότερο εν μέσω πανδημικών διαταραχών. Οι ΗΠΑ υποφέρουν από την εκτίναξη του πληθωρισμού σε υψηλά 40 ετών, την ώρα που το δημόσιο χρέος τους υπερβαίνει τα 30 τρισ. δολάρια.

Στην Κίνα, οι προσπάθειες του προέδρου Xi Jinping να περιορίσει τη μόχλευση μεταξύ των κατασκευαστριών εταιρειών βρήκαν εμπόδια στις διαταραχές που προκάλεσε η πανδημία. Έως το τέλος του 2021, οι παγκόσμιες αγορές κινούνταν ανοδικά παρά τις χρεοκοπίες των China Evergrande Group, Fantasia Holdings, Kaisa Group κ.ά..

Στην Ιαπωνία οι ακτιβιστές traders σπρώχνουν ανοδικά τις αποδόσεις των ομολόγων. Από τη στιγμή που οι εν λόγω αγορές πατούν σε κινούμενη άμμο, είναι δύσκολο να μην ανησυχεί κάποιος.

Οπωσδήποτε, το επιτελείο του Kuroda έχει κάποιους άσους στο μανίκι του για να διατηρήσει την “οικονομική ειρήνη”. Αλλά καθώς έφτασε ο πληθωρισμός στη χώρα, η ικανότητά του να απενεργοποιήσει την ωρολογιακή βόμβα -που είναι ο ισολογισμός της, ύψους 5 τρισ. δολαρίων- δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη.

Πηγή: Forbes