Νέο πρόγραμμα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων 2022-2028, εκπόνησε το υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος το οποίο περιλαμβάνει καθορισμό των στρατηγικών αρχών που διέπουν το πρόγραμμα, το πεδίο εφαρμογής και τους παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, τους διαθέσιμους πόρους, τις υποχρεώσεις της ΕΕ, την τρέχουσα κατάσταση και τις προβλέψεις για την παραγωγή αποβλήτων στην Κύπρο, τους στόχους που θα πρέπει να επιτευχθούν, καθώς και τα μέτρα που πρέπει να υλοποιηθούν για την πρόληψη των αποβλήτων. Το πρόγραμμα καθορίζει το πλαίσιο των δράσεων και των μέτρων που θα εφαρμοστούν την επόμενη εξαετία με στόχο την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων.
Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται οριζόντια μέτρα που αφορούν στην πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και τη βελτίωση του σχεδιασμού προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά και μέτρα που εστιάζουν σε τομείς προτεραιότητας και συγκεκριμένα τα τρόφιμα, τις κατασκευές, τα κλωστοϋφαντουργικά, τα πλαστικά και τον ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό.
Το πρόγραμμα, που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 5 Δεκεμβρίου από το Τμήμα Περιβάλλοντος, εκπονήθηκε για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που έχουν υιοθετηθεί στο ευρωπαϊκό επίπεδο στο πλαίσιο της μετάβασης στην κυκλική οικονομία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Νέα εποχή στη διαχείριση των αποβλήτων
Το Πρόγραμμα περιλαμβάνει συγκεκριμένα:
1. Μέτρα για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων
2. Μέτρα επαναχρησιμοποίησης, επισκευής και ανακατασκευής
3. Μέτρα βελτίωσης του σχεδιασμού προϊόντων
4. Μέτρα ενίσχυσης της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού
5. Διοικητικά και οικονομικά μέτρα
6. Μέτρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.
Παράλληλα καθορίζει και μέτρα που στοχεύουν στους ακόλουθους τομείς προτεραιότητας:
1. Τουρισμός
2. Κατασκευαστικός τομέας
3. Μείωση της σπατάλης τροφίμων
4. Κλωστοϋφαντουργικά
5. Πλαστικά είδη
6. Ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Απόβλητα και πλαστικά – Οι αλλαγές που έρχονται
Με ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν ποσοστά παραγωγής αποβλήτων στην Ευρώπη, η μείωση των συνολικών παραγόμενων δημοτικών αποβλήτων είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς η μετάβαση στην κυκλική οικονομία, η βιωσιμότητα και η διατήρηση των πόρων του πλανήτη είναι σήμερα πρωταρχικής σημασίας. Στην Κύπρο, προτεραιότητα στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων μέχρι σήμερα ήταν το κλείσιμο και η αποκατάσταση των ανεξέλεγκτων χωματερών, ταυτόχρονα με την ορθολογιστική διαχείριση των αποβλήτων. Αυτό έχει αναγκαστικά εκτρέψει τους πόρους μακριά από οποιεσδήποτε συστηματικές πρωτοβουλίες ελαχιστοποίησης και πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων. Αυτό έχει οδηγήσει σε χαμηλές επιδόσεις σε σχέση με τους στόχους της ΕΕ για τα απόβλητα και σε δυσανάλογα υψηλό κατά κεφαλήν ποσοστό παραγωγής δημιουργίας αποβλήτων.
Η Κύπρος παράγει κατά κεφαλήν 609 κιλά δημοτικών αποβλήτων ετησίως, ποσοστό κατά πολύ υψηλότερα από το μέσο όρο της ΕΕ των 505 κιλών. Αν και ο τουρισμός είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την παραγωγή αποβλήτων στην Κύπρο, εντούτοις χρειάζεται να εφαρμοστεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση του συνόλου των δημοτικών αποβλήτων σε ολόκληρη την Κυπριακή Δημοκρατία που να καλύπτει την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, τη χωριστή συλλογή, την ανακύκλωση και την ορθολογική διάθεσή τους.
Τα μέτρα τήρησης ιεράρχησης διαχείρισης αποβλήτων χωρίζονται σε 11 ενότητες και αφορούν σε 1) μέτρα πρόληψης/ μείωσης Δημιουργίας αποβλήτων. 2) Επισκευή και επαναχρησιμοποίηση /προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση. 3) Βελτίωση του σχεδιασμού προϊόντων. 4) Πρόληψη σε τομείς προτεραιότητας και ρεύματα αποβλήτων (α) Τουρισμός (β) Απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), ( γ) Οργανικά/ τροφικά απόβλητα, (δ) Ρούχα και υφάσματα (Κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα), (ε) Πλαστικό, (στ) Ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός. 5) Διευρυμένη ευθύνη παραγωγού. 6) Νομοθετικά μέτρα. 7) Χρηματοοικονομικά μέτρα (εργαλεία). 8) Διαχείριση δεδομένων αποβλήτων. 9) Επιθεώρηση και επιβολή. 10) Ενίσχυση διοικητικής ικανότητας εμπλεκομένων. 11) Ενημέρωση και Ευαισθητοποίηση.
