Η συζήτηση για την παραπομπή του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έχει “ανάψει” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Την ίδια ώρα πραγματοποιούνται δημοσκοπήσεις για το θέμα, ενώ ο κόσμος έχει αρχίσει για διαλέγει στρατόπεδα. Ωστόσο, εγώ, μιλώντας ως επενδυτής, πιστεύω ότι δεν είναι αυτό (σ.σ. το θέμα) που έχει σημασία στην παρούσα φάση. Διότι, άσχετα με τις ταχύτατες εξελίξεις στην υπόθεση, η άμεση ανησυχία για όλους τους επενδυτές είναι η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας.  
Τα τελευταία στοιχεία  
Η παγκόσμια οικονομία αποδυναμώνεται σταθερά τα τελευταία δύο χρόνια. Όπως έχω επισημάνει και στο παρελθόν, η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας που ξεκίνησε το 2009, και στις Ηνωμένες Πολιτείες, πιθανότατα θα είχε ολοκληρώσει τον κύκλο της το πρώτο τρίμηνο του 2016. Υπήρχαν όλες οι ενδείξεις.  
Ωστόσο, δεδομένου ότι κανείς δεν αρέσκεται ένα “πάρτι χρέους” όσο ένας κεντρικός τραπεζίτης, οι επικεφαλής της Federal Reserve στις ΗΠΑ αλλά και οι ομόλογοί τους σε άλλες μεγάλες οικονομίες, πλημμύρισαν για μια ακόμη φορά τις αγορές με “φθηνό” χρήμα. Το ονόμασαν QE4, δηλαδή τέταρτο γύρο ποσοτικής χαλάρωσης.   
Η κίνηση αυτή βοήθησε την οικονομία που είχε ήδη υπερθερμανθεί να διατηρήσει τον βηματισμό της και να αποφύγει την πτώση. Στη πραγματικότητα, ξεκίνησε έναν ανοδικό κύκλο της αμερικανικής χρηματιστηριακής αγοράς, ο οποίος συνεχίστηκε και μετά τις εκλογές του 2016. Το πακέτο φοροελαφρύνσεων του Τραμπ συνέβαλε προς αυτήν την κατεύθυνση, προσωρινά.
 H ημέρα που η μουσική σταμάτησε, αλλά το πάρτι συνεχίστηκε  
Ωστόσο, στις αρχές του 2018  (συγκεκριμένα στα τέλη Ιανουαρίου), το ανοδικό momentum έφτασε στο τέλος του. O Δείκτης Επενδυτικού Κλίματος (Investment Climate Indicator – ICI) γύρισε αποφασιστικά σε αρνητικό έδαφος εκείνη την περίοδο. Και οδήγησε σε μια εποχή που τέθηκαν σε εφαρμογή οι κανόνες της bear market. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι κάποιος πουλάει τα πάντα. Σημαίνει ότι πρέπει να σκέφτεται περισσότερο τι θα πράξει με τη ρευστότητα που διαθέτει.   
Ακόμη, όμως, από τη σκοπιά της κατανάλωσης, όλα ήταν καλά το 2018. Είκοσι μήνες αργότερα, η χρηματιστηριακή αγορά υποχωρεί ή παραμένει στάσιμη (ανάλογα με τους παράγοντες που εξετάζει κανείς), και η οικονομία συρρικνώνεται. Και πάλι, όμως, ο καταναλωτικός τομέας της οικονομίας φαίνεται να διατηρεί κάποιο ενθουσιασμό.  
Πριν κατηγορήσετε τον εμπορικό πόλεμο …  
Την Τρίτη, πάντως, ο τομέας της μεταποίησης ανέδειξε κάτι διαφορετικό. Αποκάλυψε ότι μετά από μήνες υποχώρησης, έχει πλέον περάσει το σημείο από το οποίο θα μπορούσε να ανακάμψει, έως ότου τουλάχιστον επέλθει η ύφεση και ολοκληρώσει τον κύκλο της. Πολλά μέσα ενημέρωσης θα σπεύσουν να επισημάνουν ότι από τότε που ο δείκτης ICI βρέθηκε στο χαμηλότερό του επίπεδο, τον Ιανουάριο του 2018, έχει εν τω μεταξύ ξεσπάσει ο εμπορικός πόλεμος και η μάχη των δασμών.  
Ωστόσο, νομίζω ότι το εμπόριο είναι μόνο ένας από τους παράγοντες που ώθησε την οικονομία στα βράχια, για να το θέσω έτσι. Τα επιτόκια ήταν σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα για πολύ καιρό, αλλά κανένας δεν αποθαρρύνθηκε από την αχαλίνωτη κερδοσκοπία και όλοι απλώς συνέχισαν να λαμβάνουν ριψοκίνδυνες αποφάσεις όπως συνέβη στην περίπτωση των ακινήτων, των private equties, των φοιτητικών δανείων, των ενυπόθηκων δανείων, των πιστωτικών καρτών κ.ά. Κάποια στιγμή όμως το πάρτι τελειώνει.  
Τα στοιχεία του ISM είναι ξεκάθαρα  
Ακολουθούν τα διαγράμματα πέντε συνιστωσών του λεγόμενου δείκτη “ISM” (Institute for Supply Management), ο οποίος εδώ και 50 χρόνια καταγράφει τη μεταποιητική δραστηριότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μετρήσεις κάτω από το όριο των 50 μονάδων καταδεικνύουν ότι αυτός ο κλάδος της οικονομίας βρίσκεται σε ύφεση. Αυτά τα στοιχεία λοιπόν καταδεικνύουν ότι έχουμε περάσει το σημείο καμπής.    
Πρόκειται για ύφεση;  
Αυτό μπορεί να μην είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα. Ωστόσο, εάν δεν πρόκειται για ύφεση, θα είναι η πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες που αυτού του είδους η επιβράδυνση της μεταποίησης παγκοσμίως (όπως φαίνεται στο παραπάνω γράφημα) δεν οδηγεί χαμηλότερα τις τιμές των μετοχών. Αυτό θα πρέπει να τραβήξει την προσοχή όλων.  
Τρέχουσα επενδυτική στρατηγική  
Και έτσι επανέρχομαι, όπως πάντα, στο ακόλουθο βασικό δίλημμα: να επενδύσει κάποιος στις αγορές μετοχών και ομολόγων ή να χρησιμοποιήσει αυτές τις αγορές ως εργαλείο για να αποκτήσει αυτό που πραγματικά θέλει από τα περιουσιακά στοιχεία που έχει συσσωρεύσει; Η σωστή απάντηση είναι η δεύτερη. Σε διαφορετική περίπτωση, απλώς “κερδοσκοπεί”.  
Δεδομένου, όμως, ότι δεν μπορώ από αυτό το βήμα να δώσω συγκεκριμένες επενδυτικές συμβουλές, θα συνοψίσω κάποιες βασικές σκέψεις που κάθε επενδυτής πρέπει να κάνει στην παρούσα φάση.  
Για το Χρηματιστήριο  
Οι υφέσεις συνήθως οδηγούν στη βύθιση των βασικών χρηματιστηριακών δεικτών. Πρέπει λοιπόν κανείς να διατηρήσει το διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιό του ή να αρχίσει να ψάχνει πιο ενεργές, στρατηγικές εναλλακτικές που αξιοποιούν τη χρηματιστηριακή αγορά ως μέσο για την επίτευξη του στόχου του; Και αν αλλάξει τη διασπορά του χαρτοφυλακίου του, τι πρέπει να επιλέξει;  
Για την αγορά ομολόγων  
Η λήψη της σωστής απόφασης όσον αφορά την αγορά ομολόγων είναι ακόμη πιο δύσκολη για τους επενδυτές. Κι αυτό γιατί οι αποδόσεις των ομολόγων κινούνται σε τόσο χαμηλά επίπεδα, που δεν αποτελούν και τόσο καλή εναλλακτική λύση σε σχέση με τις μετοχές όπως ίσχυε σε προηγούμενες περιόδους ύφεσης. Πρέπει λοιπόν κανείς να αναρωτηθεί “τα ομόλογα αποτελούν μέρος των μακροπρόθεσμων τοποθετήσεών μου;”. Και αν ναι, ποια κατηγορία ομολόγων εμφανίζει ανθεκτικότητα στην ύφεση; Και όσοι έχουν ήδη αποσυρθεί από την αγορά, πρέπει να αναρωτηθούν εάν τις αποδόσεις της τάξης του 4%-5% που προσέφεραν τα ομόλογα πριν από μερικά χρόνια, τις προσφέρουν πλέον μόνο ομόλογα-“σκουπίδια”, ή τουλάχιστον ομόλογα χαμηλότερης ποιότητας από αυτά που θα επέλεγαν σε μια περίοδο ύφεσης.  
Για τις επενδύσεις σε μετρητά και ισοδύναμα  
Τα επιτόκια των τοποθετήσεων σε μετρητά και σε ισοδύναμες επενδύσεις βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα. Ωστόσο, είναι υψηλότερα σε σύγκριση με το μεγαλύτερο μέρος της προηγούμενης δεκαετίας. Η απόδοση της τάξης του 1%-2% πιθανότητα δεν θα καλύψει την τρέχουσα απόδοση σε περίπτωση αποχώρησης. Και δεν ξέρουμε πότε θα αλλάξει αυτό. Αλλά όταν αυτό συμβεί, μήπως ο πληθωρισμός θα εξανεμίσει την όποια απόδοση; Το συμπέρασμα είναι ότι τα μετρητά μπορεί να αποτελέσουν μια καλή εναλλακτική για μικρό χρονικό διάστημα.
Ωστόσο, αυτό που θεωρείται εκ φύσεως σταθερό, είναι πράγματι; Γιατί ήταν σημαντικό πρόβλημα στην προηγούμενη ύφεση.  
Για τις “εναλλακτικές” επενδύσεις  
Υπάρχουν πολλοί ορισμοί μιας εναλλακτικής επένδυσης. Επομένως, απλώς πρέπει να αναρωτηθούν “ξέρω που επενδύω σε τέτοιες περιπτώσεις;”. Πολλοί επενδυτές της Wall Street στράφηκαν στις εναλλακτικές επενδύσεις την προηγούμενη δεκαετία. Ωστόσο, οι περισσότερες εξ αυτών δεν είναι δοκιμασμένες σε περιόδους παρατεταμένης αδυναμίας της αγοράς.  
Επανεξέταση επιλογών  
Η παρούσα φάση αποτελεί την κατάλληλη στιγμή για να επανεξετάσετε τις τοποθετήσεις σας. Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι απλώς να απευθύνεται στον εαυτό σας μια απλή ερώτηση που αφορά τη διασπορά του χαρτοφυλακίου σας και τη συνολική στρατηγική σας: “Θα έκανα αυτή την επιλογή σήμερα;”. “Θέλω ακόμη τις τοποθετήσεις που έχω”; Εάν η απάντηση είναι αρνητική, τότε πρέπει να επανεξετάσετε τις επιλογές σας. Διότι κάθε επενδυτικό χαρτοφυλάκιο σχετίζεται με έναν συγκεκριμένο στόχο.  
Ακόμη κι εγώ, στα χαρτοφυλάκια που διαχειρίζομαι, όταν οι αγορές μοιάζουν αδύναμες, συνήθως διατηρώ τις τοποθετήσεις μου σε μετοχές. Γιατί; Επειδή η λογική του “όλα ή τίποτα” στις επενδύσεις ενέχει μεγάλο κίνδυνο από μόνη της. Εξάλλου, όλη η χρηματαγορά δεν παρουσιάζει την ίδια εικόνα.  
Θέμα ετοιμότητας  
Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι έχω διαπιστώσει πως τέτοιες καταστάσεις (σ.σ. όπως η τρέχουσα) μπορούν ακόμη να αποβούν ωφέλιμες για τους επενδυτές. Αρκεί να είναι προετοιμασμένοι, πρόθυμοι και ικανοί να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Για παράδειγμα, στις μικρότερες περιόδους διακράτησης θέσεων και στην αυξημένη μεταβλητότητα. Και, να προσεγγίσουν την τρέχουσα φάση του κύκλου της αγοράς με μια contrarian διάθεση που θα τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν την “καταιγίδα”, είτε ακόμη και να την εκμεταλλευτούν προς όφελός τους.  
Τέλος, να σημειώσω ότι στο μέλλον θα έχουμε αρκετό χρόνο στη διάθεσή μας για να συζητήσουμε σχετικά με τον αντίκτυπο της παραπομπής του προέδρου στις επενδύσεις. Προς το παρόν, προτιμότερο είναι να εστιάσουμε στα τρέχοντα δεδομένα: η παγκόσμια οικονομία εξασθενεί, δεν επεκτείνεται.
Του Rob Isbitts  
ΠΗΓΗ: Forbes