Την επαναφορά με πλάγιο τρόπο του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου διέκρινε η Αθήνα πίσω από τις αιτιάσεις της Λιβύης για συνορεύουσα ζώνη στα 24 ναυτικά μίλια, σπεύδοντας να μπλοκάρει εκ νέου μέσω του ΟΗΕ τυχόν προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων.
Το υπουργείο Εξωτερικών με επιστολή στον ΟΗΕ, που υπογράφει ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας πρέσβης Ευάγγελος Σέκερης, απαντά στην αντίστοιχη λιβυκή επιστολή για την κήρυξη συνορεύουσας ζώνης, καταδεικνύοντας ότι αυτή γίνεται με τρόπο που παραβιάζει βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου.
Το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο εξάλλου και οι κινήσεις που ακολούθησαν μέχρι την ανακήρυξη της συνορεύουσας ζώνης από τη Λιβύη προκαλούν δυσφορία και στην Αίγυπτο, η οποία είχε προχωρήσει στη μονομερή ανακήρυξη θαλασσίων συνόρων προς δυσμάς ήδη από τον Δεκέμβριο του 2022.
Συγκεκριμένα αναλύονται τρεις λόγοι για την έντονη αντίδραση της Ελλάδας, η οποία, σημειωτέον, βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή μεταξύ άλλων με την Αίγυπτο μετά και τις πρόσφατες συναντήσεις του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στο Κάιρο με τον πρόεδρο Αλ Σίσι και τον ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι.
Το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο εξάλλου και οι κινήσεις που ακολούθησαν μέχρι την ανακήρυξη της συνορεύουσας ζώνης από τη Λιβύη προκαλούν δυσφορία και στην Αίγυπτο, η οποία είχε προχωρήσει στη μονομερή ανακήρυξη θαλασσίων συνόρων προς δυσμάς ήδη από τον Δεκέμβριο του 2022.
Πάντως και στην προ ημερών (17 Ιανουαρίου) επιστολή της Ελλάδας στον ΟΗΕ διατυπώνεται η πάγια θέση της χώρας ότι είναι προσηλωμένη στην επίλυση οποιουδήποτε θέματος οριοθέτησης με γειτονικές χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο «με ειρηνικά μέσα, καλή τη πίστει και σε αρμονία με τους κανόνες του δικαίου της θάλασσας».
Στην κατεύθυνση, δηλαδή, που έχει επιλέξει ήδη να κάνει με την Αίγυπτο καθώς και με την Ιταλία.
Η πλευρική οριοθέτηση
Ο σημαντικότερος λόγος, όπως αποτυπώνεται στην επιστολή, είναι εκείνος που εστιάζει στην πλευρική οριοθέτηση στα ανατολικά, καθώς αυτή ταυτίζεται με το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 το οποίο έχει απορρίψει με όλους τους τρόπους η ελληνική πλευρά.
«Τα εν λόγω ανατολικά θαλάσσια σύνορα», αναφέρεται συγκεκριμένα στην επιστολή, «διεκδικήθηκαν από τη Λιβύη» βάσει της συνεννόησης Λιβύης – Τουρκίας το 2019.
«Το παρόν Μνημόνιο και οι συντεταγμένες του απορρίφθηκαν κατηγορηματικά από την Ελλάδα ως άκυρα και χωρίς ισχύ και ως κατάφωρη παραβίαση των θεμελιωδών κανόνων του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων δικαιωμάτων των ελληνικών νησιών στην περιοχή αυτή» επισημαίνεται, με αναφορές και σε σχετικές ελληνικές επιστολές στις 9 Δεκεμβρίου 2019 και στις 14 Φεβρουαρίου 2020.
Ο κόλπος της Σύρτη
Ο δεύτερος λόγος αφορά το «κλείσιμο» του Κόλπου της Σύρτης, με την Ελλάδα να εναντιώνεται στην εν λόγω διεκδίκηση από το 1974 «θεωρώντας ότι πρόκειται για μονομερή πράξη που θίγει βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου».
Ο τρίτος λόγος αφορά τις ίδιες τις γραμμές βάσης, οι οποίες είναι ευθείες και συνεπώς πιο… προωθημένες σε αναντιστοιχία με τις κολπώσεις των λιβυκών ακτών.
«Δεδομένου ότι η ακτογραμμή της Λιβύης δεν είναι ούτε βαθιά χαραγμένη ούτε πλαισιωμένη από νησιά, οι εν λόγω γραμμές βάσης είναι ακατάλληλες και παράνομες» αναφέρεται στην επιστολή, με αναφορά στο άρθρο 7 της UNCLOS «το οποίο το διεθνές δικαστήριο θεωρεί ότι αντικατοπτρίζει το εθιμικό διεθνές δίκαιο».
Η Ελλάδα απορρίπτει μεν τις αιτιάσεις της Λιβύης αλλά επισημαίνει ότι «η εν λόγω υπουργική απόφαση της Λιβύης» δεν προκαταλαμβάνει ούτε θα προκαταλάβει τυχόν δικαιώματα που της παρέχονται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του δικαίου της θάλασσας και των εκπεφρασμένων θέσεών της.
«Η Λιβύη δηλώνει ότι θα ασκεί έλεγχο και για παραβιάσεις της ασφάλειας και του περιβάλλοντος εντός της ζώνης αυτής, υπερβαίνοντας έτσι διατάξεις της UNCLOS» επισημαίνεται μεταξύ άλλων.
