Παρήλθε η παραδοσιακή αμυντική βιομηχανία, η οποία αντικαθίσταται σταδιακά με υπερσύγχρονα καινοτόμα συστήματα, με δυνατότητες μεγάλων καταστροφών στην εποχή του υβριδικού πολέμου. Τι μας δίδαξε ο πόλεμος στην Ουκρανία; Τι ισχύει στην Κύπρο; Έχουμε αμυντική βιομηχανία; Πώς αυτή εξελίσσεται; Απαντήσεις δίνει στον «Φ» ο πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Εταιρειών Έρευνας και Καινοτομίας, δρ Τάσος Κουνούδης.
Υπάρχει αμυντική βιομηχανία στην Κύπρο; Πώς αυτή διαφοροποιείται μέσω της καινοτομίας;
Η παραδοσιακή αμυντική βιομηχανία που όλοι γνωρίζαμε, με τις εταιρείες κολοσσούς και τα πολύπλοκα και πανάκριβα αμυντικά συστήματα (οπλικά και μη) αλλάζει δραματικά. Βασικός λόγος είναι το τεράστιο κόστος απόκτησης, χρήσης και συντήρησης τέτοιων συστημάτων, αλλά και η ραγδαία ανάπτυξη μοντέρνων τεχνολογιών, όπως η μικροηλεκτρονική, η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα ανάπτυξης μοντέρνων καινοτόμων εναλλακτικών αμυντικών συστημάτων που μπορούν σε μεγάλο βαθμό να κατασκευαστούν με υλικά του εμπορίου. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι απτή απόδειξη αυτής της ραγδαίας αλλαγής στην αμυντική βιομηχανία, αφού σχετικά φθηνά καινοτόμα συστήματα, όπως τα μη επανδρωμένα εναέρια ή θαλάσσια οχήματα, τα φορητά αντιαρματικά ή αντιαεροπορικά συστήματα, τα περιφερόμενα πυρομαχικά ή πυρομαχικά καμικάζι, και τα φορητά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, έχουν εξουδετερώσει σε πάρα πολλές περιπτώσεις πανάκριβα οπλικά συστήματα, όπως άρματα μάχης, μαχητικά αεροπλάνα, ελικόπτερα και πολεμικά πλοία.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: ΥΠΟΙΚ: Απορρίπτει τους ισχυρισμούς κομμάτων για χορηγία
Σήμερα στην Κύπρο υπάρχει μία δυναμική, καινοτόμα και ραγδαία αναπτυσσόμενη κυπριακή αμυντική βιομηχανία, η οποία έχει αναπτύξει υψηλής τεχνολογίας υποδομές, εξειδικευμένη τεχνογνωσία και διεθνείς συνεργασίες, οι οποίες είναι πολύ σημαντικές για τη χώρα μας. Περίπου 30 καινοτόμες κυπριακές εταιρείες τεχνολογίας δραστηριοποιούνται στην αμυντική βιομηχανία, οι οποίες σχεδιάζουν, παράγουν και εξάγουν κυρίως προϊόντα διττής χρήσης, δηλαδή προϊόντα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για στρατιωτικούς όσο και για ειρηνικούς σκοπούς. Τα τελευταία τρία χρόνια μάλιστα οι κυπριακές εταιρείες έχουν σημειώσει εξαιρετικά σημαντικές επιτυχίες με τη συμμετοχή τους σε προγράμματα σχεδιασμού και συμπαραγωγής της επόμενης γενιάς Ευρωπαϊκών αμυντικών συστημάτων σε συνεργασία με τις μεγαλύτερες Αμυντικές βιομηχανίες της Ευρώπης. Οι κυπριακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην αμυντική βιομηχανία είναι μέλη του Κυπριακού Συνδέσμου Επιχειρήσεων Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΣΕΕΚ), ο οποίος υποστηρίζει και προωθεί την αμυντική βιομηχανία στην Κύπρο.
Ποια η σημασία της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, σε ένα νησί που είναι υπό κατοχή για 48 χρόνια;
Δεν είναι απλώς σημαντική, είναι και απολύτως αναγκαία. Τα οφέλη από την ανάπτυξη της κυπριακής βιομηχανίας είναι πολλαπλά σε επιχειρησιακό, οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο. Επιχειρησιακά, η εγχώρια αμυντική βιομηχανία μπορεί να ικανοποιήσει βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιχειρησιακές ανάγκες της Εθνικής Φρουράς συμβάλλοντας σημαντικά στην αυτάρκειά της. Οικονομικά, οι πανάκριβες εισαγωγές εξοπλισμών για την Άμυνα, μπορεί να μετατραπούν μέσω της βιομηχανικής συνεργασίας σε ένα σημαντικό πόλο ανάπτυξης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας, ενώ γεωπολιτικά, η κυπριακή αμυντική βιομηχανία μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά μέσω της ενεργούς επιτυχημένης τοποθέτησής της στον ευρύτερο ευρωπαϊκό αμυντικό βιομηχανικό χώρο.
Η συμβολή των κυπριακών επιχειρήσεων στην ανάπτυξη ευρωπαϊκών αμυντικών συστημάτων.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: ΑνΑΔ: €15,85 εκατ. σε ένα εξάμηνο για κατάρτιση 48.550 ατόμων
Η κυπριακή αμυντική βιομηχανία συμμετέχει με εξαιρετική επιτυχία από το 2019 στα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον Τομέα της Άμυνας (EDIDP) και από το 2021 στα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (EDF). Τα συγκεκριμένα προγράμματα χρηματοδοτούν ευρωπαϊκές κοινοπραξίες για εκπόνηση αμυντικής έρευνας, σχεδιασμό, ανάπτυξη και βιομηχανοποίηση νέων καινοτόμων ευρωπαϊκών αμυντικών προϊόντων, υποστηρίζοντας την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης στη διεθνή αγορά.
Οι κυπριακές εταιρείες έχουν πετύχει, με την υποστήριξη του υπουργείου Άμυνας, τη συμμετοχή τους σε συνολικά 17 συμβόλαια ανάπτυξης νέων ευρωπαϊκών αμυντικών συστημάτων συνολικής αξίας 172,5 εκατ. ευρώ, γεγονός που βάζει πλέον την Κύπρο σοβαρά στον χάρτη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Ποιες είναι οι δυνατότητες της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και η συμβολή της στην ασφάλεια της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Η κυπριακή αμυντική βιομηχανία έχει ήδη αναπτύξει την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, τεχνογνωσία και δυνατότητες να συμμετέχει ως συμπαραγωγός πλέον στην ευρωπαϊκή εφοδιαστική αλυσίδα επιχειρησιακών αμυντικών συστημάτων. Είμαστε περήφανοι γιατί κυπριακές επιχειρήσεις αναπτύσσουν, μεταξύ άλλων, πρωτοποριακές τεχνολογίες ευφυών μη επανδρωμένων χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων οχημάτων, έξυπνων ραντάρ με δυνατότητα εντοπισμού στόχων πέραν του ορίζοντα, ενοποιημένων αντιαεροπορικών συστημάτων για εξουδετέρωση drones, συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου, πλατφόρμες κυβερνοασφάλειας, συστήματα έγκαιρου εντοπισμού στόχων, τεχνολογίες προστασίας επικοινωνιών από παρεμβολές, συστήματα θαλάσσιας επιτήρησης και προηγμένα συστήματα στρατιωτικών επικοινωνιών.
Έχουμε σήμερα τις δυνατότητες και την υποδομή να υποστηρίξουμε την Εθνική Φρουρά τόσο στον σχεδιασμό και ανάπτυξη λύσεων για επιχειρησιακές ανάγκες, όσο και στη συντήρηση και αναβάθμιση συστημάτων. Και όλα αυτά με σημαντικό οικονομικό και τεχνολογικό όφελος, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα το απόρρητο των τεχνολογιών, αυτάρκεια και μακροχρόνια εγχώρια υποστήριξη. Δυστυχώς αυτές τις δυνατότητες δεν τις εκμεταλλεύεται η Εθνική Φρουρά αφού η εγχώρια αμυντική βιομηχανία προς το παρόν δεν βρίσκεται εντός των εξοπλιστικών σχεδιασμών του Υπουργείου Άμυνας. Με την περαιτέρω ανάπτυξη της βιομηχανίας μας ευελπιστώ ότι σύντομα θα έχουμε και τις πρώτες επιτυχίες και εντός των συνόρων μας.
Ως μία νέα σχετικά βιομηχανία για την Κύπρο, ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζετε;
Στην αμυντική βιομηχανία οι πιθανοί πελάτες είναι περιορισμένοι και είναι κυρίως τα υπουργεία Άμυνας κάθε χώρας. Η κύρια πρόκληση λοιπόν που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης από το ίδιο το κράτος μας. Αυτό μπορούμε να το πιστώσουμε στο ότι είμαστε σχετικά νέα βιομηχανία, αλλά οι δυνατότητες υπάρχουν και ο εξοπλιστικός σχεδιασμός πλέον πρέπει να γίνεται με τρόπο που να αξιοποιούνται οι εγχώριες δυνατότητες της αμυντικής βιομηχανίας με όλα τα οφέλη που προανάφερα. Πώς είναι δυνατόν οι τεχνολογίες και δυνατότητες των κυπριακών εταιρειών να αξιοποιούνται πλήρως από την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, να διεισδύουν σε ξένες αγορές και να μην έχουν πρόσβαση στην εγχώρια;
Οι στόχοι της κυπριακής αμυντικής βιομηχανίας
Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το 2023 και ποιο είναι το μέλλον για την κυπριακή αμυντική βιομηχανία;
Τα τελευταία 35 χρόνια οι Κύπριοι φορολογούμενοι έχουν συνεισφέρει πέραν των 8 δισ. ευρώ για την άµυνα, ενώ κάθε χρόνο οι έκτακτες εισφορές για την άμυνα ξεπερνούν τα 300 εκατ. ευρώ. Και όμως, παρά την τεράστια επένδυση, δεν έχουμε καταφέρει να κατασκευάσουμε εγχώρια ούτε ένα εξάρτημα κυπριακό, δεν έχουμε δημιουργήσει ούτε ένα πρόγραμμα βιομηχανικής συνεργασίας για μεταφορά τεχνογνωσίας, δεν έχουμε αναπτύξει ούτε ένα εθνικό αμυντικό σύστημα. Η αυτάρκειά μας βρίσκεται σε μηδενικό βαθμό και η εξάρτησή μας σε ξένους προμηθευτές είναι πλήρης. Αυτό σίγουρα πρέπει να αλλάξει και είναι ο βασικός μας στόχος για το 2023.
Σε συνεργασία με το ΚΕΒΕ και την ΟΕΒ έχουμε ήδη καταθέσει μία εμπεριστατωμένη πρόταση στο υπουργείο Άμυνας ώστε επιτέλους να θεσμοθετηθεί η βιομηχανική συνεργασία στους εξοπλισμούς η οποία θα έχει πολλαπλά οφέλη για την Κυπριακή Δημοκρατία. Η κυπριακή αμυντική βιομηχανία για πρώτη φορά σήμερα έχει αποδείξει ότι έχει δυνατότητες εφάμιλλες προηγμένων χωρών και η ενσωμάτωσή της στους εξοπλιστικούς σχεδιασμούς είναι απαραίτητη.
Συνεργασίες με συνδέσμους άλλων χωρών
Σε ποιες άλλες πρωτοβουλίες συμμετέχει ο σύνδεσμος σας και ποιο είναι το όφελος για την εθνική ασφάλεια, την τοπική βιομηχανία και την οικονομία;
Ο σύνδεσμός μας προωθεί την ενδυνάμωση της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας μέσω διεθνών συνεργασιών. Στις 23 Ιανουαρίου, στο πρώτο συνέδριο ‘Άμυνας και Ασφάλειας που συνδιοργανώνουμε στην Κύπρο υπό την αιγίδα του Υπουργείου Άμυνας και του ΚΕΒΕ, θα υπογράψουμε πρωτόκολλο συνεργασίας με την Ένωση Ελληνικών Εταιρειών Αεροδιαστημικής Ασφάλειας και Άμυνας, ενώ σύντομα θα υπογράψουμε πρωτόκολλο συνεργασίας με τον αντίστοιχο σύνδεσμο της Γαλλίας, της Τσεχίας και άλλων χωρών. Επίσης, προωθούμε την συμμετοχή την κυπριακών εταιρειών σε αμυντικές εκθέσεις με κυπριακά περίπτερα.
