Αναρωτιέται κανείς, αγαπητοί αναγνώστες, τι μας επιφυλάσσει το 2023 σχετικά με την ακίνητη περιουσία στην Κύπρο.
Το έτος 2022 παρουσίασε θετική τάση, με τις νέες πωλήσεις να παρουσιάζουν αύξηση 35% στα κατατεθειμένα συμβόλαια πώλησης ακινήτων. Ταυτόχρονα, αξίζει να σημειωθεί η αύξηση της απόκτησης ακινήτων από ξένους αγοραστές, κατά περίπου 100% από το προηγούμενο έτος. Φαίνεται ότι η κυπριακή αγορά ακινήτων δεν έχει επηρεαστεί (συνολικά), παρά τα αρνητικά στοιχεία που βιώνει αυτή η αγορά.
Στα αρνητικά σημεία η αύξηση των επιτοκίων των δανείων, το ραγδαία αυξανόμενο κόστος κατασκευής, η κατάργηση του σχεδίου των διαβατηρίων και ο πόλεμος στην Ουκρανία κλπ, που όμως δεν είχαν σημαντικές/αισθητές επιπτώσεις στην αγορά και οι αξίες φαίνεται να ισχύουν (εκτός από τη γεωργική γη σε ορισμένες περιοχές).
Το ενδιαφέρον από την ξένη αγορά, αν και αφορά μόνο ένα μικρό ποσοστό του συνόλου όσον αφορά τις πωλήσεις μονάδων, όσον αφορά την αξία ξεπερνά, με βάση τη δική μας εκτίμηση, το 20% του συνόλου.
Η εξωτερική ζήτηση στηρίζει την αγορά και είναι αξιοσημείωτο το ενδιαφέρον των ναυτιλιακών εταιρειών για εγκατάσταση εδώ, ενώ άλλες επιχειρήσεις, που περιλαμβάνουν εταιρείες πληροφορικής με πιο πρόσφατη τη μετεγκατάσταση του ομίλου Kassatly από το Λίβανο, αλλά πιο συγκεκριμένα το μεγάλο ενδιαφέρον από το Ισραήλ (το οποίο κυμαίνεται από την εξαγορά τοπικών νοσοκομείων, έως την ανάπτυξη κατοικιών και γραφείων μεγάλης κλίμακας, συμπεριλαμβανομένου του λιμανιού της Λάρνακας) είναι πηγές που πρέπει να εξεταστούν θετικά.
Πιστεύουμε, κατά καιρούς, ότι η Κύπρος θα αγοραστεί από την ξένη αγορά και ίσως αυτό να έχει αρνητικές επιπτώσεις στους ντόπιους. Δεν είμαστε κατά της πώλησης σε ξένη ζήτηση, αλλά μας κάνει να αναρωτιόμαστε τι θα είναι μετά από πέντε χρόνια, αλλά κυρίως ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στον τοπικό πληθυσμό (ειδικά όσον αφορά την οικονομική προσιτότητα της στέγασης).
Όπως έχουμε αναφέρει και στο παρελθόν, «η ατυχία» άλλων χωρών φαίνεται να έχει κάποιες θετικές επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία. Έτσι, ο πόλεμος στην Ουκρανία, αν και έχει επηρεάσει την τουριστική αγορά, η ίδια χώρα (Ουκρανία) έχει «εξαγάγει» πολλές επιχειρήσεις στο νησί (ειδικά τις IT). Είτε τυχαία, είτε με βάση τον καλό σχεδιασμό, το κυπριακό φορολογικό σύστημα είναι ένας σημαντικός πόλος έλξης, όπως και η σταθερή πολιτική κατάσταση και η ιδιότητα του μέλους της Ε.Ε.
Εκτός από την εξωτερική ζήτηση, το έτος 2022 αντιμετωπίστηκε με εκατομμύρια αποζημιώσεις σε υπαλλήλους των τραπεζών και άλλους, των οποίων τα κεφάλαια βρήκαν το δρόμο τους στην τοπική αγορά ακινήτων (μετά την αγορά νέων αυτοκινήτων-τρελό;).
Όπως έχουμε αναφέρει, το ενδιαφέρον από την ξένη αγορά θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στους ντόπιους, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών ενοικίων για τα διαμερίσματα των φοιτητών (και τώρα οι ξένοι φοιτητές εγκαταλείπουν την Κύπρο, λόγω αδυναμίας να αντεπεξέλθουν στο οικονομικό βάρος).
Βρισκόμαστε σε ένα στάδιο αβεβαιότητας: Πώς θα επηρεαστεί η τοπική ζήτηση; Για τον σκοπό αυτό, ο πληθωρισμός/υψηλό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας δεν βοηθά (αλλά ίσως υπάρξει ένα φως ελπίδας, εάν και όταν τα ευρήματα φυσικού αερίου της Κύπρου αρχίσουν να αξιοποιούνται).
Δεδομένου ότι η εξωτερική ζήτηση για ακίνητα κατευθύνεται κυρίως στη Λεμεσό (περίπου το 70% του συνόλου), είναι προφανές ότι η πιο ωφελημένη πόλη (όσον αφορά τη δραστηριότητα της αγοράς και τις αυξήσεις αξίας) θα είναι αυτή η πόλη – αλλά βιώνουν αρνητικές επιπτώσεις οι ντόπιοι.
Ό,τι κι αν προσπαθεί να κάνει η Κυβέρνηση για να ανακουφίσει το πρόβλημα της ενοικίασης (ιδιαίτερα), δεν είναι αρκετό, ενώ η ανακοίνωση του νέου Αρχιεπισκόπου ότι η Εκκλησία θα αναπτύξει φοιτητικές εστίες στη Λευκωσία (μετά το έργο των 250 μονάδων στη Λεμεσό) είναι κάποια βοήθεια (έχουμε αναφέρει σε αυτό το έντυπο αναλυτικά τη θετική συμβολή του ιδιωτικού τομέα, που είναι ο κύριος παράγοντας που βοηθά).
Έτσι, το έτος 2023 θα συνεχίσει να διατηρεί την έντονη δραστηριότητά του, κυρίως σε αστικές περιοχές.
Συμπερασματικά, αναμένουμε ότι η Λεμεσός θα συνεχίσει την ανοδική της πορεία κατά περίπου 5%, η Λευκωσία κατά περίπου 3%, η Λάρνακα κατά περίπου 1%-2%, η Πάφος κατά περίπου 5% και η περιοχή Αμμοχώστου (τουριστική περιοχή) κατά περίπου 5% – από το προηγούμενο έτος.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο δείκτης της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, αν και καταγράφει τους αρνητικούς παράγοντες στα ακίνητα λόγω της αύξησης του κόστους κατασκευής και του πληθωρισμού/αύξησης των επιτοκίων, αναφέρει ότι αυτές δεν αντανακλώνται απαραίτητα στη μειωμένη ζήτηση/αρνητική επίδραση στις τιμές. Φαίνεται ότι τα πολυάριθμα έργα υποδομής που βρίσκονται σε εξέλιξη και η εξωτερική ζήτηση αντισταθμίζουν τους αρνητικούς παράγοντες.
*Αντώνη Λοίζου F.R.I.C.S. – Αντώνης Λοίζου & Συνεργάτες ΕΠΕ – Εκτιμητές Ακινήτων & Διαχειριστές ΄Εργων Ανάπτυξης
