Η Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ) έχει επανειλημμένα καταδικάσει το φαινόμενο της αδήλωτης απασχόλησης, το οποίο έχει εξελιχθεί σε πολυδιάστατο ζήτημα που επιφέρει βραχυπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες σε βάρος των επιχειρήσεων, των εργαζομένων και της Πολιτείας.
Αδήλωτη απασχόληση, με απλά λόγια, ορίζεται ως η απασχόληση μισθωτού ή αυτοτελώς εργαζόμενου, για την οποία θα έπρεπε να καταβάλλονται εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ) και είτε δεν καταβάλλονται καθόλου εισφορές ή οι εισφορές που καταβάλλονται είναι χαμηλότερες από αυτές που θα έπρεπε με βάση τις πραγματικές απολαβές του εργαζόμενου.
Βραχυπρόθεσμα, η αδήλωτη εργασία προωθεί τον αθέμιτο ανταγωνισμό σε βάρος των νομοταγών εργοδοτών και επιχειρήσεων που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται με υψηλότερο εργατικό κόστος, το οποίο ή θα απορροφήσουν ή θα μεταφέρουν στις τιμές των προσφερόμενων υπηρεσιών ή προϊόντων, υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα τους. Μακροπρόθεσμα, ο αθέμιτος ανταγωνισμός θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση τη διασφάλιση της απασχόλησης του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Σε σχέση με τους εργαζόμενους, η μη καταβολή των εισφορών στο ΤΚΑ μπορεί να τους καταστήσει μη δικαιούχους στα επιδόματα και βοηθήματα που προσφέρει το Ταμείο (επίδομα ανεργίας, ασθενείας, μητρότητας και πατρότητας κλπ.) ή ακόμα και στη θεσμοθετημένη σύνταξη (σύνταξη γήρατος). Ειδικά η στέρηση του δικαιώματος στη θεσμοθετημένη σύνταξη αναπαράγει ένα σημαντικό αριθμό συνταξιούχων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Επιπλέον, η αδήλωτη απασχόληση περιορίζει κάθε προοπτική στους εργαζόμενους για επαγγελματική εκπαίδευση, απόκτηση νέων δεξιοτήτων, ευκαιριών για προσωπική ανάπτυξη και επαγγελματική ανέλιξη και κατ’ επέκταση για αύξηση των εισοδημάτων τους.
Η αδήλωτη απασχόληση αποτελεί, επίσης, πρόκληση για κάθε συνταξιοδοτικό σύστημα και σύστημα υγείας, εφόσον τα πρόσωπα που κατά την απασχόληση τους δεν καταβάλλουν τις απαιτούμενες εισφορές, επιβαρύνουν τα Ταμεία της Πολιτείας που για να διασφαλίσουν την βιωσιμότητα τους καταφεύγουν σε αύξηση των εισφορών των νομοταγών εργοδοτών και εργαζομένων.
Στο πλαίσιο της συνεχούς ενημέρωσης των επιχειρήσεων–μελών της, η ΟΕΒ σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΥΕΠΚΑ) διοργάνωσε πρόσφατα σεμινάριο με θέμα «Καμία ανοχή στην αδήλωτη απασχόληση».
Ο κύριος ομιλητής του σεμιναρίου, Άντης Αποστόλου, προϊστάμενος της Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων του ΥΕΠΚΑ, ενημέρωσε τους συμμετέχοντες για τις ενέργειες που έχουν ήδη αναληφθεί αλλά και για τις δράσεις που προγραμματίζεται να υλοποιηθούν, τονίζοντας ότι με τη συνεργασία των κοινωνικών εταίρων και τη λήψη στοχευμένων μέτρων, η αδήλωτη απασχόληση έχει μειωθεί σημαντικά. Με βάση τα επίσημα στοιχεία από τις επιθεωρήσεις του ΥΕΠΚΑ, η αδήλωτη απασχόληση στην Κύπρο μειώθηκε από το 24,73% το 2009 σε 14,30% το 2018.
Αξιοποιώντας την συμμετοχή της Κύπρου στην ΕΕ, το ΥΕΠΚΑ έχει υιοθετήσει καλές πρακτικές που εφαρμόστηκαν με επιτυχία σε άλλα κράτη για την καταπολέμηση της αδήλωτης απασχόλησης. Επίσης, έχει λάβει τεχνική υποστήριξη από εμπειρογνώμονες οι οποίοι ανέλαβαν τη διεξαγωγή μελέτης για αξιολόγηση του υφιστάμενου συστήματος επιθεωρήσεων της Κύπρου.
Συγκεκριμένα, έχει δρομολογηθεί η σταδιακή υλοποίηση των εισηγήσεων της μελέτης για αναβάθμιση του συστήματος επιθεωρήσεων της Κύπρου, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την εκπαίδευση και ανταλλαγή επισκέψεων επιθεωρητών, την έκδοση ενημερωτικού υλικού, την αναβάθμιση του εξοπλισμού των επιθεωρητών, κλπ. Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού του συστήματος επιθεωρήσεων, αναμένεται πολύ σύντομα και η σταδιακή εφαρμογή του λογισμικού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» που αφενός θα διευκολύνει τη διεξαγωγή των επιθεωρήσεων και αφετέρου θα μειώσει το διοικητικό κόστος των επιχειρήσεων, εφόσον θα μπορούν πλέον να διεκπεραιώνουν πολλές από τις εργασίες τους ηλεκτρονικά.
Η ΟΕΒ καταδικάζει την αδήλωτη απασχόληση και συνεχίζει να πρωτοστατεί στην πάταξη της. Καθήκον όλων μας είναι να συνεχίσουμε να στηρίζουμε κάθε προσπάθεια της Πολιτείας που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της αδήλωτης και παράνομης εργασίας.
Αδήλωτη απασχόληση, με απλά λόγια, ορίζεται ως η απασχόληση μισθωτού ή αυτοτελώς εργαζόμενου, για την οποία θα έπρεπε να καταβάλλονται εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ) και είτε δεν καταβάλλονται καθόλου εισφορές ή οι εισφορές που καταβάλλονται είναι χαμηλότερες από αυτές που θα έπρεπε με βάση τις πραγματικές απολαβές του εργαζόμενου.
Βραχυπρόθεσμα, η αδήλωτη εργασία προωθεί τον αθέμιτο ανταγωνισμό σε βάρος των νομοταγών εργοδοτών και επιχειρήσεων που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται με υψηλότερο εργατικό κόστος, το οποίο ή θα απορροφήσουν ή θα μεταφέρουν στις τιμές των προσφερόμενων υπηρεσιών ή προϊόντων, υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα τους. Μακροπρόθεσμα, ο αθέμιτος ανταγωνισμός θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση τη διασφάλιση της απασχόλησης του ανθρώπινου δυναμικού τους.
Σε σχέση με τους εργαζόμενους, η μη καταβολή των εισφορών στο ΤΚΑ μπορεί να τους καταστήσει μη δικαιούχους στα επιδόματα και βοηθήματα που προσφέρει το Ταμείο (επίδομα ανεργίας, ασθενείας, μητρότητας και πατρότητας κλπ.) ή ακόμα και στη θεσμοθετημένη σύνταξη (σύνταξη γήρατος). Ειδικά η στέρηση του δικαιώματος στη θεσμοθετημένη σύνταξη αναπαράγει ένα σημαντικό αριθμό συνταξιούχων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Επιπλέον, η αδήλωτη απασχόληση περιορίζει κάθε προοπτική στους εργαζόμενους για επαγγελματική εκπαίδευση, απόκτηση νέων δεξιοτήτων, ευκαιριών για προσωπική ανάπτυξη και επαγγελματική ανέλιξη και κατ’ επέκταση για αύξηση των εισοδημάτων τους.
Η αδήλωτη απασχόληση αποτελεί, επίσης, πρόκληση για κάθε συνταξιοδοτικό σύστημα και σύστημα υγείας, εφόσον τα πρόσωπα που κατά την απασχόληση τους δεν καταβάλλουν τις απαιτούμενες εισφορές, επιβαρύνουν τα Ταμεία της Πολιτείας που για να διασφαλίσουν την βιωσιμότητα τους καταφεύγουν σε αύξηση των εισφορών των νομοταγών εργοδοτών και εργαζομένων.
Στο πλαίσιο της συνεχούς ενημέρωσης των επιχειρήσεων–μελών της, η ΟΕΒ σε συνεργασία με το υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΥΕΠΚΑ) διοργάνωσε πρόσφατα σεμινάριο με θέμα «Καμία ανοχή στην αδήλωτη απασχόληση».
Ο κύριος ομιλητής του σεμιναρίου, Άντης Αποστόλου, προϊστάμενος της Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων του ΥΕΠΚΑ, ενημέρωσε τους συμμετέχοντες για τις ενέργειες που έχουν ήδη αναληφθεί αλλά και για τις δράσεις που προγραμματίζεται να υλοποιηθούν, τονίζοντας ότι με τη συνεργασία των κοινωνικών εταίρων και τη λήψη στοχευμένων μέτρων, η αδήλωτη απασχόληση έχει μειωθεί σημαντικά. Με βάση τα επίσημα στοιχεία από τις επιθεωρήσεις του ΥΕΠΚΑ, η αδήλωτη απασχόληση στην Κύπρο μειώθηκε από το 24,73% το 2009 σε 14,30% το 2018.
Αξιοποιώντας την συμμετοχή της Κύπρου στην ΕΕ, το ΥΕΠΚΑ έχει υιοθετήσει καλές πρακτικές που εφαρμόστηκαν με επιτυχία σε άλλα κράτη για την καταπολέμηση της αδήλωτης απασχόλησης. Επίσης, έχει λάβει τεχνική υποστήριξη από εμπειρογνώμονες οι οποίοι ανέλαβαν τη διεξαγωγή μελέτης για αξιολόγηση του υφιστάμενου συστήματος επιθεωρήσεων της Κύπρου.
Συγκεκριμένα, έχει δρομολογηθεί η σταδιακή υλοποίηση των εισηγήσεων της μελέτης για αναβάθμιση του συστήματος επιθεωρήσεων της Κύπρου, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την εκπαίδευση και ανταλλαγή επισκέψεων επιθεωρητών, την έκδοση ενημερωτικού υλικού, την αναβάθμιση του εξοπλισμού των επιθεωρητών, κλπ. Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού του συστήματος επιθεωρήσεων, αναμένεται πολύ σύντομα και η σταδιακή εφαρμογή του λογισμικού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» που αφενός θα διευκολύνει τη διεξαγωγή των επιθεωρήσεων και αφετέρου θα μειώσει το διοικητικό κόστος των επιχειρήσεων, εφόσον θα μπορούν πλέον να διεκπεραιώνουν πολλές από τις εργασίες τους ηλεκτρονικά.
Η ΟΕΒ καταδικάζει την αδήλωτη απασχόληση και συνεχίζει να πρωτοστατεί στην πάταξη της. Καθήκον όλων μας είναι να συνεχίσουμε να στηρίζουμε κάθε προσπάθεια της Πολιτείας που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της αδήλωτης και παράνομης εργασίας.
* Λειτουργός Εργασιακών Σχέσεων & Κοινωνικής Πολιτικής στην ΟΕΒ.
