Οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν θέσει τους traders πετρελαίου σε εγρήγορση. Bραχυπρόθεσμα οι ανοδικές τάσεις στην τιμή του μαύρου χρυσού θα επιβληθούν, αλλά στο τέλος η προσφορά και η ζήτηση θα είναι οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού, πιθανόν συμπιέζοντας τις τιμές έως το τέλος του 2024.
Οι τιμές spot του αμερικανικού αργού στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Σικάγο (CME) έχουν κερδίσει περίπου 6 δολάρια το βαρέλι από την αρχή του έτους: ένα +8% μέσα σε 4 εβδομάδες. Αν δεν υπήρχε η ένταση στη Μέση Ανατολή, οι τιμές του πετρελαίου πιθανότατα θα κυμαίνονταν σε χαμηλότερα επίπεδα από τα τρέχοντα.
Ο OPEC+ διατηρεί τις περικοπές παραγωγής από τα μέσα του 2023, κυρίως επειδή φοβάται μια παγκόσμια ανισορροπία προσφοράς/ζήτησης λόγω της αυξημένης παραγωγής από χώρες που δεν είναι ευθυγραμμισμένες με το καρτέλ. Η αύξηση της παραγωγής πετρελαίου ήταν μεγαλύτερη του αναμενόμενου σχεδόν από όλα τα κράτη. Παράλληλα, η παγκόσμια ζήτηση επιβράδυνε: ο σπόρος της υπερπροσφοράς έχει φυτευτεί.
Ο OPEC+ ανταποκρίθηκε σε αυτή την κατάσταση το 2023 προχωρώντας σε περικοπές στην παραγωγή με στόχο να εξασφαλίσει την ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης και τη σταθερότητας στις αγορές πετρελαίου. Όμως οι υψηλές τιμές δίνουν κίνητρο για την αύξηση παραγωγής εμπορευμάτων, κυρίως στην αγορά του πετρελαίου. Τα μέλη του OPEC+ δεν ελέγχουν σε τέτοιο βαθμό την παγκόσμια παραγωγή για να σπάσουν έναν από τους “χρυσούς κανόνες” του trading εμπορευμάτων: “Για τις υψηλές τιμές μόνη θεραπεία είναι οι υψηλές τιμές”. Η σκληρή πραγματικότητα για τον OPEC, και όλους τους παραγωγούς πετρελαίου, είναι ότι αν δεν υπήρχε ο φόβος για ευρύτερη πολεμική σύρραξη στη Μέση Ανατολή, εξέλιξη που θα έφερνε κλυδωνισμούς στην προσφορά πετρελαίου, οι τιμές θα κινούνταν χαμηλότερα – ενδεχομένως πολύ χαμηλότερα.
Το καρτέλ του OPEC+ δέχεται μεγάλες πιέσεις αυτή τη στιγμή. Και οι ρωγμές δεν είναι λίγες. Η Αγκόλα αποχώρησε από τον Οργανισμό τον Δεκέμβριο. Δεν είναι το πρώτο μέλος που αποχωρεί ούτε και το τελευταίο.
Ο OPEC έχει μεγάλη ιστορία στην απώλεια μελών, ιδίως σε περιόδους υπερπροσφοράς, όταν τα κράτη-μέλη βρίσκονται μπροστά στο δίλημμα ή να μειώσουν τα έσοδά τους περικόπτοντας τις πωλήσεις σύμφωνα με τους στόχους του ΟΠΕΚ ή να αποχωρήσουν από το καρτέλ και να παράγουν σύμφωνα με τις δυνατότητές τους σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν τα έσοδά τους. Φυσικά, η πώληση μεγαλύτερων ποσοτήτων σε χαμηλότερες τιμές τροφοδοτεί τον κύκλο της υπερπροσφοράς, ο οποίος με τη σειρά του τροφοδοτεί την πτωτική τάση των τιμών, η οποία πιέζει και άλλα μέλη του OPEC να αποχωρήσουν ή -έστω- να μην συμμορφωθούν με τους περιορισμούς παραγωγής που θέτει το καρτέλ.
Οι παγκόσμιες προμήθειες πετρελαίου επαρκούν και με το παραπάνω αυτήν τη στιγμή. Η αδρανής πλεονάζουσα παγκόσμια παραγωγική ικανότητα είναι επίσης αρκετά υψηλή. Στην πραγματικότητα, η αμερικανική Υπηρεσία Ενέργειας, στην έκθεση του Ιανουαρίου 2024, τόνισε επιγραμματικά ότι “…τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου θα αυξηθούν κατά τα τρία τελευταία τρίμηνα του 2024, καθώς η επιβράδυνση της ζήτησης ξεπερνά και πάλι την αύξηση της προσφοράς”. Αυτή είναι η συνταγή για χαμηλότερες τιμές – μονάχα το φάσμα ενός πολέμου στη Μέση Ανατολή κρατά τις τιμές του πετρελαίου στο σημερινό τους εύρος γύρω στα 70 με 90 δολάρια το βαρέλι.
Αν η ένταση κλιμακωθεί (τάση που κερδίζει έδαφος έως τώρα) και οι πολεμικές συρράξεις επεκταθούν, διαταράσσοντας τις προμήθειες πετρελαιου από τη Μέση Ανατολή, ίσως δούμε υψηλότερες τιμές του αργού. Και πάλι, η κατάσταση αυτή θα είναι βραχύβια και ωφελημένοι οι πιο εύστροφοι traders.
Εφόσον οι τιμές πετρελαίου παραμένουν στα σημερινά επίπεδα, ή αυξηθούν περαιτέρω, κάθε πετρελαιοπαραγωγός δύναμη στον πλανήτη θα αυξάνει την προσφορά του πετρέλαιο, συμπεριλαμβανομένου του OPEC+. Το γεγονός αυτό πιθανόν θα συμπιέσει τις τιμές, με το αμερικανικό αργό να βλέπει τα 50 δολάρια/βαρέλι εντός του 2024.
Απόδοση – επιμέλεια: Μιχάλης Παπαντωνόπουλος
