Κερδίζει έδαφος στην Κυβέρνηση η επιλογή δημιουργίας κεντρικού συστήματος αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, μεγάλης ισχύος (συνολικά 200-300 μεγαβάτ), ώστε να ενισχυθεί η παραγωγή από φωτοβολταϊκά και αιολικά συστήματα, χωρίς να απειλείται η ασφάλεια του συστήματος σε περιόδους μικρής κατανάλωσης ηλεκτρισμού και να μην απορρίπτεται πράσινη ενέργεια.

Αυτό που δεν έχει αποφασιστεί ακόμα είναι σε ποιον θα ανήκει η κυριότητα και ο έλεγχος της λειτουργίας του κεντρικού συστήματος αποθήκευσης: στον κρατικό τομέα και ειδικότερα τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) ή σε παραγωγούς – προμηθευτές της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού;

Πληροφορίες από κυβερνητικής πλευράς θέλουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βλέπει θετικά την παραχώρηση παρέκκλισης στην Κυπριακή Δημοκρατία για τη δημιουργία κεντρικού αποθηκευτικού συστήματος «πριν τον μετρητή» (ανάντη) υπό τη διαχείριση του ΔΣΜΚ, αν και δεν έχει δώσει ακόμα την οριστική της έγκριση, η οποία ελπίζεται να συνοδευτεί και με δέσμευση για οικονομική στήριξη της επένδυσης, που είναι ιδιαιτέρως σημαντική για το μικρό και απομονωμένο ηλεκτρικό συστημα της Κύπρου.

Για την ώρα, στο Υπουργείο Ενέργειας μελετούν όλες τις παραμέτρους, κυρίως σε σχέση με το ιδιοκτησιακό και λειτουργικό καθεστώς μιας υποδομής αποθήκευσης.

Αυτό που πρέπει να αποφασιστεί το ταχύτερο είναι κατά πόσον θα ανατεθεί στον ΔΣΜΚ να προχωρήσει με την αποθήκευση, κάτι όμως που απαιτεί έγκριση παρέκκλισης αρχικά από τη ΡΑΕΚ και στη συνέχεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή αν θα ζητηθεί εκδήλωση ενδιαφέροντος από τον ιδιωτικό τομέα, όπως προβλέπεται από τον εναρμονιστικό νόμο περί της ρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού, ώστε να αξιολογηθούν το ενδιαφέρον και οι επί μέρους προτάσεις του, κυρίως σε σχέση με την οικονομική πτυχή της αποθήκευσης (κόστος κατασκευής, τιμή αγοράς/πώλησης ενέργειας, απόδοση, κλπ).

Αυτό που προβληματίζει την Κυβέρνηση, σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, είναι η πιθανότητα η προκήρυξη προσφορών να προκαλέσει μεγάλη απώλεια χρόνου, στη διάρκεια του οποίου οι αποκοπές πράσινης ενέργειας θα συνεχίζονται και μάλιστα αυξημένες.

Σαφής αλλά με παράθυρα ο νόμος

Ο εν ισχύ νόμος περί ρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού προβλέπει κατά προτεραιότητα τη δημιουργία και λειτουργία -μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας- υποδομής αποθήκευσης από τους παραγωγούς ή προμηθευτές που συμμετέχουν στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού και απαγορεύει στον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) την εμπλοκή με οποιονδήποτε τρόπο στην αποθήκευση.

Ωστόσο, προβλέπεται και δυνατότητα παρέκκλισης, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Συγκεκριμένα, το άρθρο 82 του νόμου, προβλέπει τα εξής:

(1) Ο ΔΣΜΚ δεν δύναται να έχει στην ιδιοκτησία του, να αναπτύσσει, να διαχειρίζεται ή να λειτουργεί εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας.

(2) Ανεξαρτήτως των διατάξεων του εδαφίου (1), ο Υπουργός (Ενέργειας), ύστερα από διαβούλευση με τη ΡΑΕΚ, με γνωστοποίησή του που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, επιτρέπει στον ΔΣΜΚ να έχει στην ιδιοκτησία του, να αναπτύσσει, να διαχειρίζεται ή να λειτουργεί εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας οι οποίες αποτελούν πλήρως ενσωματωμένα στοιχεία δικτύου, εφόσον η ΡΑΕΚ έχει δώσει την έγκρισή της ή εάν πληρούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

(α) Τα άλλα μέρη που συμμετείχαν σε ανοικτή και διαφανή και χωρίς διακρίσεις διαδικασία υποβολής προσφορών στην οποία προβαίνει ο ΔΣΜΚ και η οποία υπόκειται σε επανεξέταση και έγκριση από τη ΡΑΕΚ σύμφωνα με την παράγραφο (γ) και διενεργείται σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που καταρτίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (3), δεν απέκτησαν το δικαίωμα για ιδιοκτησία, ανάπτυξη, έλεγχο, διαχείριση ή λειτουργία παρόμοιων εγκαταστάσεων ή δεν μπορούσαν να παράσχουν τις εν λόγω υπηρεσίες με εύλογο κόστος και εγκαίρως·

(β) οι εν λόγω εγκαταστάσεις ή επικουρικές υπηρεσίες μη σχετικών με τη συχνότητα είναι απαραίτητες, προκειμένου ο ΔΣΜΚ να τηρεί τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου για την αποτελεσματική, αξιόπιστη και ασφαλή λειτουργία του συστήματος μεταφοράς, και δεν χρησιμοποιούνται για την αγορά ή την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας· και

(γ) η ΡΑΕΚ έχει αξιολογήσει την αναγκαιότητα αυτής της παρέκκλισης, έχει προβεί σε εκ των προτέρων εξέταση της εφαρμοσιμότητας της διαδικασίας υποβολής προσφορών, συμπεριλαμβανομένων των προϋποθέσεων της εν λόγω διαδικασίας υποβολής προσφορών και έχει παράσχει την έγκρισή της.

(…) (4) Η ΡΑΕΚ κοινοποιεί την απόφασή της για χορήγηση παρέκκλισης και όλες τις συναφείς πληροφορίες αναφορικά με το αίτημα και τους λόγους για τους οποίους χορηγείται η παρέκκλιση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον ACER (ο ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας)».

Μεγάλο ενδιαφέρον από εταιρείες για μπαταρίες

Όπως έγραψε ήδη ο Φιλελεύθερος, ο ιδιωτικός τομέας έχει ήδη επιδείξει μεγάλο ενδιαφέρον για κατασκευή συστημάτων αποθήκευσης.

Μέχρι στιγμής έχουν εκδοθεί από τη ΡΑΕΚ περίπου 30 άδειες για εγκατάσταση υποδομών αποθήκευσης, για συνολική ισχύ κοντά στα 100 μεγαβάτ.

Πληροφορίες αναφέρουν πως οι άδειες που εκδόθηκαν αφορούν σε μεγάλο ποσοστό εταιρείες που ήδη έχουν μεγάλη διείσδυση στην παραγωγή ή την προμήθεια ηλεκτρισμού από ΑΠΕ.

Η υποβολή αιτήσεων συνεχίζεται και εκτιμάται πως και ο συνολικός αριθμός αδειών και η συνολική ισχύς της αποθήκευσης θα αυξάνονται σταδιακά.

Πέραν της προοπτικής ενός (ανάντη) κεντρικού συστήματος αποθήκευσης, το Υπουργείο Ενέργειας προτίθεται να εξαγγείλει και σχέδιο χορηγιών για κατασκευή συστημάτων αποθήκευσης κατάντη, τα οποία θα εξυπηρετούν τις ανάγκες παραγωγών και προμηθευτών.