Επί ποδός βρίσκονται το Υπουργείο Οικονομικών και η Κεντρική Τράπεζα δεδομένης της αβεβαιότητας που προκαλούν οι γεωπολιτικές εξελίξεις με τους πολέμους στο Ισραήλ και την Ουκρανία.
Κατά την έναρξη της συζήτησης στη Βουλή του κρατικού προϋπολογισμού για το 2024, ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός ανάφερε πως οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας μεσοπρόθεσμα παραμένουν θετικές, αλλά με σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας, ιδιαίτερα μετά την κρίση στο Ισραήλ.
Όπως είπε, «ο προϋπολογισμός είναι πλεονασματικός, ακριβώς γιατί ζούμε σε μια περίοδο συνεχών αρνητικών εξελίξεων και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπίζουμε κάθε εξέλιξη, πέραν από το γεγονός ότι είναι πλεονασματικός για να μπορούμε να ανταποκριθούμε στις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις όσον αφορά τους στόχους του δημόσιου χρέους και άλλες υποχρεώσεις».
Όπως εξήγησε ο υπουργός, στον προϋπολογισμό δεν έχουν σταθμιστεί οι επιπτώσεις από τον πόλεμο στο Ισραήλ και η φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία θα είναι ουδέτερη. Είπε, επίσης, πως δεν έχουν σταθμιστεί ούτε τα πρόσφατα μέτρα κατά της ακρίβειας, που ανακοίνωσε προ ημερών η Κυβέρνηση, καθώς και οι δαπάνες για την προεδρία της ΕΕ.
Από την πλευρά του, ο Διοικητής της ΚΤ Κωνσταντίνος Ηροδότου σημείωσε πως οι δημοσιονομικοί σχεδιασμοί, καθώς και κρατικός προϋπολογισμός, θα πρέπει να αντανακλούν στις προκλήσεις και την αβεβαιότητα που δημιουργούν οι γεωπολιτικές αναταράξεις, οι οποίες επηρεάζουν τόσο την κυπριακή όσο και την ευρωπαϊκή οικονομία.
Την ίδια ώρα, ο κ. Κεραυνός τόνισε ότι υπάρχει ‘μαξιλαράκι’ 2,2% του ΑΕΠ και το πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ για να αντιμετωπισθούν απρόβλεπτες αρνητικές καταστάσεις, για την εφαρμογή της κοινωνικής πολιτικής.
Καμπανάκι για μισθολόγιο
Πάντως, τόσο ο υπουργός Οικονομικών όσο και ο Διοικητής της ΚΤ έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για το «φούσκωμα» του κρατικού μισθολογίου. Όπως είπε ο υπουργός, δεν μπορεί να συνεχιστεί η τάση της αύξησης των δαπανών, οι οποίες έχουν ανέλθει στα €3.7 δισ., επισημαίνοντας πως εάν συνεχιστεί η ίδια κατάσταση θα υπάρξουν προβλήματα. Υπέδειξε παράλληλα πως δεν θα δεχθεί επιπρόσθετα αιτήματα από τις συντεχνίες των δημοσίων υπαλλήλων, πέραν από αυτούς στις κλίμακες Α2-Α5-Α7.
Ο Διοικητής τόνισε πως από τον Ιανουάριο μέχρι τον Οκτώβριο οι δημόσιες δαπάνες παρουσίασαν ετήσια αύξηση 9,3%, η οποία, όπως εξήγησε, αποδίδεται στις απολαβές προσωπικού και τις κοινωνικές παροχές. Όσον αφορά τους κινδύνους για τα δημόσια οικονομικά, ο κ. Ηροδότου αναφέρθηκε σε πιέσεις για νέες αυξήσεις στις απολαβές προσωπικού, τις δαπάνες που σχετίζονται με το ΓεΣΥ και τις αυξημένες πληρωμές τόκων, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι υπάρχουν υψηλά αποθέματα στα δημόσια ταμεία.
Βλέπει το δάσος
Σε σχέση με το ενδεχόμενο φορολόγησης των υπερκερδών των τραπεζών, ο υπουργός είπε πως θα ήταν πολύ εύκολο για έναν υπουργό να προχωρήσει στην επιβολή μεγάλης φορολογία στα κέρδη των τραπεζών, τονίζοντας πως «εμείς βλέπουμε το δάσος και όχι το δέντρο». Όπως είπε, η Κυβέρνηση συνεχίζει τις ενέργειες προς τις τράπεζες για να εφαρμόσουν πιο γενναιόδωρα σχέδια από αυτά που έχουν εφαρμόσει.
Ο Διοικητής της ΚΤ ανέφερε πως η κερδοφορία των τραπεζών είναι προσωρινή. Όπως είπε, οι προβλέψεις της ΕΚΤ είναι ότι η κερδοφορία των τραπεζών θα μειωθεί το 2024. Επίσης, υπέδειξε πως δεν θα πρέπει να θεωρούν δεδομένο οι τράπεζες πως του χρόνου θα τους επιτραπεί να δώσουν μέρισμα στους μετόχους τους.
Επισήμανε πάντως πως οι κυπριακές τράπεζες καταγράφουν υψηλή ανθεκτικότητα και ότι τα κόκκινα δάνεια μέχρι τον Ιούλιο δεν παρουσίασαν αύξηση. Ωστόσο, μέχρι τον Αύγουστο οι επαναδιαπραγματεύσεις και αναδιαρθρώσεις δανείων πλησίασαν τα €3 δισεκατομμύρια, σε σύγκριση με €1,4 δισ. την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Παρανοϊκό να επιβληθεί τώρα ο φόρος
Όσον αφορά τον πράσινο φόρο, ο υπουργός σημείωσε πως είναι παρανοϊκό την ώρα που υπάρχουν αυξήσεις στα καύσιμα και στα άλλα προϊόντα και η Κυβέρνηση ανακοινώνει μέτρα κατά της ακρίβειας, να επιβληθεί η πράσινη φορολογία. Όπως είπε, αρχικά προγραμματίστηκε η επιβολή της συγκεκριμένης φορολογίας τον Νοέμβριο του 2023, αλλά η Κυβέρνηση το μετέφερε για τις αρχές του 2024 (μετά τον Μάρτιο).
Σύμφωνα με τον κ. Κεραυνό, παράλληλα με την πράσινη φορολογία θα παραχωρηθούν αντισταθμιστικά μέτρα. Όπως είπε, το κόστος της πράσινης μετάβασης είναι κάτι που απασχολεί και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Είναι στις προτεραιότητες μας το θέμα, όλοι αναγνωρίζουμε την αναγκαιότητα της πράσινης μετάβασης αλλά δεν μπορεί να υπάρξουν πρόσθετα βάρη στους πολίτες» τόνισε.
