Δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει εάν τα εξειδικευμένα σημεία λιανικής πώλησης, όπως είναι τα αρτοποιεία, τα κρεοπωλεία, τα περίπτερα και οι φρουταρίες θα κληθούν να αναρτούν τις τιμές των προϊόντων τους στην ηλεκτρονική πλατφόρμα e-kalathi, αν και εφόσον αυτή εγκριθεί από τη Βουλή και τεθεί σε λειτουργία για να διευκολύνει τη σύγκριση τιμών από τους καταναλωτές.
Καθώς στη Βουλή -στην Επιτροπή Εμπορίου- συνεχίζεται με αργούς ρυθμούς η συζήτηση του νομοσχεδίου, η Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού (ΕΠΑ) προώθησε γραπτό υπόμνημα προς τα μέλη της επιτροπής, με αφορμή τον προβληματισμό κατά πόσο θα πρέπει να έχουν την υποχρέωση να αναρτούν τις τιμές των προϊόντων τόσο τα αρτοποιεία όσο και τα περίπτερα, καθώς και κατά πόσο η σύγκριση πρέπει να γίνεται μεταξύ ομοειδών προϊόντων ή ομοειδών οντοτήτων…
Σύμφωνα με το υπόμνημα της ΕΠΑ, θα πρέπει να εκτιμηθούν μια σειρά από παράγοντες. Επιπλέον, κάθε περίπτωση εξειδικευμένου σημείου πώλησης θα πρέπει να εξετάζεται διαφορετικά, πριν διαπιστωθεί εάν είναι ανταγωνιστική έναντι των υπεραγορών και αν πρέπει να διοχετεύει τις τιμές της στο e-kalathi. Σε γενικές γραμμές, το σημείωμα της Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού υποβάλλει πως δεν μπορούν τα εν λόγω σημεία πώλησης (πέραν των υπεραγορών) να περιληφθούν εκ προοιμίου στον νόμο για το e-kalathi, παρά μόνο η κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά και να λάμβάνεται ανάλογη απόφαση.
Εξαρτάται…
Όπως αναφέρεται στο υπόμνημα, το οποίο υπογράφει η πρόεδρος της ΕΠΑ Εύα Παντζαρή, στο πλαίσιο του δικαίου του ανταγωνισμού οριοθετείται η σχετική αγορά τόσο για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, όσο και γεωγραφικά, ώστε να προσδιοριστούν τα όρια εντός των οποίων ασκείται ο ανταγωνισμός μεταξύ επιχειρήσεων και να εντοπιστούν οι πραγματικοί ανταγωνιστές, οι οποίοι είναι σε θέση να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων και να τις εμποδίσουν να ενεργούν ανεξάρτητα από τις πιέσεις που επιβάλλει ο πραγματικός ανταγωνισμός.
Τονίζει, επίσης, πως, σύμφωνα με αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) και εθνικών αρχών ανταγωνισμού, στην αγορά λιανικής πώλησης διαρκών καταναλωτικών αγαθών, μέσω των υπεραγορών, που συνιστούν τα «σύγχρονα κανάλια διανομής», δεν συμπεριλαμβάνονται τα υπόλοιπα καταστήματα λιανικής πώλησης, τα εξειδικευμένα καταστήματα (αρτοποιεία, κρεοπωλεία, καταστήματα ηλεκτρονικών συσκευών), πρατήρια καυσίμων, περίπτερα, κλπ.
Μάλιστα, σε απόφασή της, η ΕΕ επισημαίνει ότι ο βαθμός υποκατάστασης των υπηρεσιών που παρέχουν οι συγκεκριμένες κατηγορίες καταστημάτων διαφοροποιείται κατά περίπτωση και εξαρτάται από την περιοχή, δηλαδή εάν είναι αστικές, ημιαστικές και αγροτικές περιοχές, καθώς και τις πιθανές ανάγκες των κατοίκων διαφορετικών περιοχών, που οδηγούν σε διαφοροποίηση των συνηθειών των καταναλωτών.
«Αναφορικά με τη γεωγραφική αγορά της λιανικής πώλησης διαρκών καταναλωτικών αγαθών, η Επιτροπή, σε υποθέσεις αξιολόγησης συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων, όρισε αυτή είτε ευρύτερα, δηλαδή ως το σύνολο της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε σε πιο στενή γεωγραφική έκταση, δηλαδή απόσταση 5-10 λεπτών με αυτοκίνητο από το σημείο λιανικής πώλησης», προστίθεται στο υπόμνημα.
Το κάθε ένα ξεχωριστά
Παράλληλα, σημειώνεται πως λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω ζητήματα, τα εξειδικευμένα σημεία λιανικής πώλησης (αρτοποιεία, κρεοπωλεία, φρουταριές) των οποίων ο βαθμός υποκατάστασης διαφοροποιείται ανά περίπτωση, θα πρέπει να εξετάζονται ανά περίπτωση, δηλαδή κάθε εξειδικευμένο σημείο πώλησης ξεχωριστά, για να διαπιστωθεί κατά πόσο είναι σε θέση να ασκήσει ανταγωνιστικές πιέσεις σε σχέση με τα εξειδικευμένα προϊόντα που πωλεί.
«Αυτό γιατί ενδέχεται να ασκηθούν ανταγωνιστικές πιέσεις από τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις στα μεμονωμένα προϊόντα» συμπληρώνει η ΕΠΑ.
Συνεπώς, σημειώνει η ΕΠΑ, θα πρέπει να εκτιμηθεί μια σειρά παραγόντων, όπως είναι η αγοραστική συμπεριφορά των Κυπρίων καταναλωτών, εάν και κατά πόσο τα εξειδικευμένα σημεία πώλησης μπορεί να θεωρούνται εναλλάξιμα ή υποκαταστήματα των υπεραγορών. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να εκτιμηθεί η δυνατότητα και ο βαθμός στον οποίο κάθε σημείο λιανικής πώλησης μπορεί να ασκήσει ανταγωνιστικές πιέσεις, η φιλοσοφία του, το στόχο που επιδιώκει το νομοσχέδιο καθώς και ο τρόπος λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.
Οι θέσεις ΚΕΒΕ και ΟΕΒ
Το ΚΕΒΕ υποστηρίζει πως θα πρέπει να δημιουργηθεί μία πλατφόρμα η οποία να μεταφέρει πληροφορίες από τις ιστοσελίδες των επιχειρήσεων. Μάλιστα, ζητά να μην υποδεικνύει η πλατφόρμα ποια επιχείρηση τροφίμων είναι η πιο φθηνή στην επιλογή των κωδικών.
Η ΟΕΒ, από την πλευρά της, αναφέρει πως η δημοσιοποίηση των τιμών των προϊόντων σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα διαχειρίζεται το Υπουργείο Εμπορίου θα επηρεάσει αρνητικά τον υγιή ανταγωνισμό, αφού οι επιχειρήσεις θα υποβάλλουν σε συνεχή βάση τις τιμές τους και θα προσπαθούν να μην έχουν μεγάλη απόκλιση. Τονίζει, επίσης, πως το e-kalathi θα επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα και θα παρατηρηθούν φαινόμενα καρτέλ, με προσυμφωνημένες τιμές προϊόντων.
Διαφωνούν και ζητούν μέτρα οι υπεραγορές
Αξίζει να σημειωθεί πως τα προϊόντα που θα αναρτώνται στο e-kalathi θα καθορίζονται μέσω της έκδοσης διατάγματος από τον υπουργό Εμπορίου. Οι υπεραγορές διαφωνούν με τη λειτουργία της πλατφόρμας, τονίζοντας πως η σύγκριση θα πρέπει να γίνεται με βάση το barcode και όχι την περιγραφή του προϊόντος, για αποφυγή λαθών στις συγκρίσεις.
Υποστηρίζουν πως το barcode καθορίζει την ταυτότητα του προϊόντος. Επιπρόσθετα, ζητούν όπως οι ιδιωτικές ετικέτες να μην εξαιρούνται από την εφαρμογή σύγκρισης τιμών.
Την ίδια ώρα, οι υπεραγορές τονίζουν την ανάγκη λήψης άμεσων και αποτελεσματικών μέτρων, με ριζοσπαστικές αλλαγές και εθνικές μεταρρυθμίσεις, που θα αντιμετωπίσουν οριστικά τα προβλήματα στην ολότητά του και θα ανακουφίσουν πραγματικά και ουσιαστικά τους καταναλωτές. Καλούν την Κυβέρνηση να αρχίσει την επεξεργασία αντισταθμιστικών και ανταποδοτικών μέτρων, σε σχέση με μεγάλες επιχειρήσεις, κάτι που γίνεται και στην Ελλάδα.
Οι απαιτήσεις της ΠΟΒΕΚ
Υπενθυμίζεται πως, βάσει του νομοσχέδιου, υποχρέωση ανάρτησης των τιμών σε αριθμό προϊόντων θα έχουν υπεραγορές με ετήσιο κύκλο εργασιών πέραν των €2 εκατ. Επ’ αυτού, η ΠΟΒΕΚ ζητά όπως ο νέος νόμος να αφορά υπεραγορές με κύκλο εργασιών πέραν των €8 εκατ., έτσι ώστε να αποκλειστούν από τη νομοθεσία οι μικρές επιχειρήσεις.
Φωνάζουν οι περιπτεριούχοι
Πάντως, έντονες αντιδράσεις έχουν προκαλέσει οι εισηγήσεις για συμπερίληψη των αρτοποιείων και των περιπτέρων στον νόμο για το e-kalathi. Ο νέος σύνδεσμος περιπτεριούχων (ΝΕΣΥΠΕ), με γραπτή του παρέμβαση διαφωνεί με τη συμπερίληψη των περιπτέρων ή των convenience stores με τζίρο άνω του €1 εκατ.
Και αυτό, γιατί, όπως υποστηρίζει, θα συμπεριλάβει μόνο τις επιχειρήσεις που λειτουργούν πέραν του ενός περιπτέρου.
Σημειώνουν, επίσης, πως είναι πολύ διαφορετική η δομή κόστους των περιπτέρων από την υπόλοιπη αγορά, προσθέτοντας ότι προμηθεύονται προϊόντα σε ψηλότερες τιμές από προμηθευτές, σε σχέση με τις τιμές που προσφέρονται σε υπεραγορές και άλλες επιχειρήσεις, και γι’ αυτό δεν μπορεί να υπάρξει μέτρο σύγκρισης.
Σύμφωνα με τον ΝΕΣΥΠΕ, οι μεγάλες υπεραγορές θα ασκήσουν πιέσεις προς προμηθευτές για τους παραχωρούν χαμηλότερες τιμές στα προϊόντα που θα αναρτούνται στο e-kalathi, ενώ οι προμηθευτές θα αυξήσουν τις τιμές προς τα περίπτερα, για να διατηρήσουν το περιθώριο κέρδους τους.
-Από την πλευρά του, ο Σύνδεσμος Καταστημάτων Διαρκούς Εξυπηρέτησης (ΣΥΚΑΔΕ), τονίζει πως τα περίπτερα είναι ανόμοιες επιχειρήσεις σε σχέση με τις υπεραγορές, με αποτέλεσμα να προσφέρουν πιο ψηλές τιμές. Όπως υποστηρίζουν, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κάνουν λιγότερες παραγγελίες από ό,τι οι υπεραγορές.
Καταλήγοντας, τονίζει πως η συμπερίληψή τους στην πλατφόρμα e-kalathi δεν θα παρέχει διαφάνεια, καθώς θα αφορά ανόμοιες επιχειρήσεις.
Τη μη συμπερίληψη των περιπτέρων και των φούρνων στο e-kalathi απαιτεί και η ΠΟΒΕΚ, επικαλούμενη συγκεκριμένη νομοθεσία, σύμφωνα με την οποία οι δύο κατηγορίες επιχειρήσεων δικαιούνται να πωλούν μόνο συγκεκριμένα προϊόντα.
