Κορυφώθηκε λίγο πριν το Πάσχα η προσπάθεια του Υπουργείου Εργασίας για κατοχύρωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε ψηφιακές πλατφόρμες και σε εφαρμογές παροχής υπηρεσιών διανομής φαγητού, με την κατάθεση από πλευράς του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων μεσολαβητικής πρότασης για συνομολόγηση συλλογικής σύμβασης.
Σύμφωνα με πληροφόρηση του «Φ», η πρόταση επιδόθηκε στις συντεχνίες ΠΕΟ, ΣΕΚ και ΔΕΟΚ αλλά και σε εταιρείες διαχείρισης στόλου που συνεργάζονται με πλατφόρμες διανομής φαγητού που είχαν εμπλακεί στις διαπραγματεύσεις που προηγήθηκαν.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως το συνδικαλιστικό κίνημα αξιολογεί την πρόταση και δεν αποκλείεται να ζητήσει διευκρινίσεις για κάποια σημεία της, αλλά οι συντεχνίες εκτιμούν πως η κατάθεση μεσολαβητικής πρότασης αποτελεί θετική εξέλιξη καθώς γίνεται το πρώτο βήμα για ρύθμιση του κλάδου μετά τις διαπραγματεύσεις στο Υπουργείο Εργασίας, οι οποίες άρχισαν στις αρχές του 2023 σε συνέχεια των απεργιακών κινητοποιήσεων σε συγκεκριμένη πλατφόρμα περί τα τέλη του 2022.
Απώτερος στόχος των συντεχνιών, πάντως, είναι η οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί να αφορά όλους και να εφαρμόζεται από όλους προκειμένου στην ουσία να αποτελέσει κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας.
Εξάλλου, όπως γράψαμε ξανά, οι ίδιες οι συντεχνίες -ΣΕΚ, ΠΕΟ και ΔΕΟΚ- είχαν παρουσιάσει στο παρελθόν προσχέδιο κλαδικής σύμβασης με στόχο αυτή να εφαρμοστεί σε όλο τον κλάδο παγκύπρια και κατ’ επέκταση σε όλες τις εταιρείες και ψηφιακές πλατφόρμες. Στόχος, κατά τις συντεχνίες, ήταν να καθοριστούν οι όροι εργασίας και τα δικαιώματα των εργαζομένων στις νόμιμες εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου διακίνησης φαγητού και ποτού και στις εταιρείες διαχείρισης στόλου. Η κλαδική σύμβαση που παρουσίασαν οι συντεχνίες στόχευε να καλύψει τους διανομείς φαγητού ως ελεύθερους επαγγελματίες με σύναψη συμφωνίας με την εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου (freelancer), τους διανομείς φαγητού ως εργαζόμενους των εταιρειών διαχείρισης στόλου, αλλά και το γραφειακό προσωπικό στις εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου και εταιρείες διαχείρισης στόλου.
Μισθοί κι άλλα στην πρόταση
Η μεσολαβητική υπηρεσία του Υπουργείου Εργασίας στην πρόταση που κατάθεσε προ μερικών ημερών φαίνεται σε πρώτη φάση να καλεί τις εμπλεκόμενες πλευρές για επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας, ρυθμίζοντας σειρά ζητημάτων στον κλάδο όπως απολαβές, θέματα ασφάλειας και υγείας κ.ά. Συγκεκριμένα, η μεσολαβητική πρόταση προβλέπει μεταξύ άλλων την κατοχύρωση μίνιμουμ μισθών ( ελαφρώς πάνω από τον εθνικό κατώτατο μισθό), την ίδρυση και λειτουργία ταμείων ευημερίας εργαζομένων, καταβολή αυξήσεων, ρυθμίσεις για υπερωριακή απασχόληση και 13ο μισθό και τιμαριθμικό επίδομα (ΑΤΑ). Διευκρινίζεται επίσης στην πρόταση πως η διάθεση προστατευτικού εξοπλισμού για τους διανομείς φαγητού θα επιβαρύνει τον εργοδότη.
Το Υπουργείο Εργασίας φαίνεται ότι ζήτησε από τα εμπλεκόμενα μέρη να τοποθετηθούν επί της πρότασής του μέχρι το τέλος της παρούσας εβδομάδας ή αρχές της ερχόμενης το αργότερο.
Σημειώνεται ότι προς την κατεύθυνση της προστασίας των διανομέων φαγητού η ευρωβουλή ψήφισε πρόσφατα νέους κανόνες που αποσκοπούν στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων σε πλατφόρμες οι οποίοι θα πρέπει με την παρέλευση δύο ετών να υιοθετούν από τα κράτη μέλη της Ένωσης.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον περασμένο μήνα οι νέοι κανόνες, οι οποίοι έχουν ήδη συμφωνηθεί με το Συμβούλιο από τον Φεβρουάριο και εγκρίθηκαν τον Απρίλιο με 554 ψήφους υπέρ, 56 κατά και 24 αποχές, αποσκοπούν στη διασφάλιση του ορθού καθορισμού του καθεστώτος απασχόλησης των εργαζομένων σε πλατφόρμες και στην αντιμετώπιση της ψευδούς αυτοαπασχόλησης, ενώ ρυθμίζουν, για πρώτη φορά στην ΕΕ, τη χρήση αλγορίθμων στον χώρο εργασίας.
Η απόφαση της Ευρωβουλής
Η νέα νομοθεσία που ψήφισε η Ευρωβουλή εισάγει ένα τεκμήριο σχέσης εργασίας (σε αντίθεση με την αυτοαπασχόληση) που ενεργοποιείται όταν υπάρχουν πραγματικά περιστατικά που υποδηλώνουν έλεγχο και κατεύθυνση, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και τις συλλογικές συμβάσεις, λαμβάνοντας υπόψη και τη νομολογία της ΕΕ.
Η Οδηγία υποχρεώνει περαιτέρω τις χώρες της ΕΕ να θεσπίσουν ανατρέψιμο νομικό τεκμήριο απασχόλησης σε εθνικό επίπεδο, με στόχο τη διόρθωση της ανισορροπίας ισχύος μεταξύ της ψηφιακής πλατφόρμας εργασίας και του προσώπου που εκτελεί την εργασία. Συγκεκριμένα το βάρος της απόδειξης θα φέρει η πλατφόρμα, πράγμα που σημαίνει ότι εναπόκειται σε αυτήν να αποδείξει ότι δεν υπάρχει σχέση εργασίας.
Η Οδηγία ρυθμίζει επίσης, για πρώτη φορά στην ΕΕ, τη χρήση αλγορίθμων στον χώρο εργασίας. Άτομα που εργάζονται σε πλατφόρμα δεν επιτρέπεται να απολυθούν βάσει απόφασης που λαμβάνεται από αλγόριθμο ή αυτοματοποιημένο σύστημα λήψης αποφάσεων, καθώς οι πλατφόρμες θα πρέπει να διασφαλίζουν την ανθρώπινη εποπτεία των σημαντικών αποφάσεων που επηρεάζουν άμεσα τους εργαζομένους.
