Η συζήτηση, τη Δευτέρα, στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, οι ενστάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τις διαβουλεύσεις της Κυβέρνησης με τη Hermes για πιθανή παράταση της διαχείρισης των αεροδρομίων για άλλα 5,5 χρόνια χωρίς προκήρυξη προσφορών, προκειμένου η εταιρεία να εκτελέσει τα έργα της β’ φάσης των αεροδρομίων όπως προβλέπει η αρχική σύμβαση και η ευρεία κάλυψη του θέματος από τα πλείστα ΜΜΕ προκάλεσαν την οργή και την απογοήτευση των Υπουργείων Οικονομικών και Μεταφορών, τα οποία ανακοίνωσαν χθες ότι σταματούν κάθε διαπραγμάτευση με την εταιρεία και αναστέλλουν τα κίνητρα σε αεροπορικές εταιρείες για να πετούν στην Κύπρο!
Πληροφορίες του «Φ» από πηγές στην ευρύτερη τουριστική βιομηχανία αναφέρουν ότι τα προβλήματα στη διεύρυνση-παράταση των κινήτρων για αυξημένη επιβατική κίνηση προς την Κύπρο προκαλούν αναστάτωση στις αεροπορικές εταιρείες που επωφελούνται αυτών των κινήτρων. Η αναστολή των σχεδίων, που ανακοινώθηκε αιφνιδιαστικά από τα δύο υπουργεία χθες, ήταν ουσιαστικά η απάντηση της Κυβέρνησης στις κατηγορίες και τις σκιές που άφησε τη Δευτέρα η Ελεγκτική Υπηρεσία στην προφορική συμβιβαστική φόρμουλα μεταξύ του κράτους και της Hermes, με την οποία η εταιρεία θα υλοποιούσε τη β’ φάση των έργων στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου (που προβλέπεται από την αρχική συμφωνία), νοουμένου ότι το κράτος θα συναινούσε σε επέκταση της σύμβασης παραχώρησης των αεροδρομίων στην εταιρεία μέχρι το 2036 (δηλαδή για άλλα 5,5 χρόνια).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Βάσει της διαβούλευσης που προηγήθηκε, η Hermes θα αποδεχόταν παράλληλα την απόσυρση κάποιων απαιτήσεών της από το κράτος, για τις απώλειες επιβατών προς το παράνομο αεροδρόμιο Τύμπου και τις απώλειες από τα περιοριστικά μέτρα στη διάρκεια της πανδημίας. Η Ελεγκτική Υπηρεσία υποστηρίζει ότι δεν είναι προς το συμφέρον του κράτους να επεκτείνει, χωρίς προσφορές, τη διαχείριση των αεροδρομίων για 5,5 χρόνια, προκειμένου η εταιρεία να υλοποιήσει υφιστάμενες συμβατικές της υποχρεώσεις.
Η αναστολή των κινήτρων
Τα σχέδια κινήτρων σε κάποιες αεροπορικές εταιρείες ολοκληρώθηκαν τον περασμένο Ιούλιο και υπήρχε πρόθεση για επέκταση τους. Ωστόσο, η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρεί πως οι διαπραγματεύσεις που γίνονταν μεταξύ κράτους και Hermes θα κατέληγαν σε ετεροβαρή συμφωνία για το κράτος. Σύμφωνα με τα υπουργεία, μέσω των σχεδίων κινήτρων, μεταξύ 2012-2019 η επιβατική κίνηση αυξήθηκε πέραν του 65%, δηλαδή από 6,9 εκατ. επιβάτες σε 11,3 εκατ., ενώ η συνδεσιμότητα της Κύπρου έχει αυξηθεί κατακόρυφα, με την προσθήκη πέραν των 110 νέων δρομολογίων.
Παράγοντες από την τουριστική βιομηχανία, που θέλησαν να μιλήσουν ανώνυμα, αιφνιδιάστηκαν δυσάρεστα από την κυβερνητική απόφαση. Μάλιστα, ανέφεραν πως τον Νοέμβριο λήγουν τα κίνητρα για άλλες αεροπορικές εταιρείες και χωρίς τα συγκεκριμένα σχέδια θα αυξηθεί το κόστος τους για ην εξυπηρέτηση της Κύπρου και ενδεχομένως να μην τους συμφέρει οικονομικά να πραγματοποιούν δρομολόγια στη χώρα. Μας αναφέρθηκε επίσης πως, χωρίς την εφαρμογή κινήτρων, πιθανό να χαθούν 3 εκατ. επιβάτες μεσοπρόθεσμα. Πρόσφατα, κάποιες αεροπορικές εταιρείες είχαν ζητήσει γραπτώς από το αρμόδιο υπουργείο τη συνέχιση των σχεδίων.
Οι διαφωνίες για τα κίνητρα
Το τελευταίο σχέδιο κινήτρων στις αεροπορικές (λεφτά για κάθε επιβάτη προς την Κύπρο) η Hermes το χρηματοδοτούσε με 60% και το κράτος με 40% και δίνονταν άλλα κίνητρα για την προσέλκυση αεροπορικών εταιρειών στην Κύπρο, για να λειτουργούν μακροχρόνια πτητικά προγράμματα. Η Ελεγκτική Υπηρεσία υποστηρίζει πως με το νέο σχέδιο κινήτρων (2022-2030) το κράτος θα χρηματοδοτούσε τα κίνητρα με 80% και η εταιρεία με 20%. Μάλιστα, υποστηρίζει ότι το σχέδιο έχει απορριφθεί και από την Έφορο Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων. Από άλλη, όμως, η Hermes φέρεται να υποστηρίζει ότι είχε προτείνει την εφαρμογή τριών σχεδίων κινήτρων, το ένα από τα οποία θα χρηματοδοτείτο πλήρως από την ίδια και για τα άλλα δύο o διαχειριστής των αεροδρομίων θα κατέβαλλε το 65% και το κράτος το 35%. Στο πλαίσιο της ίδιας πρότασης, η εταιρεία ζήτησε να μην καταβάλλει το τέλος παραχώρησης των αεροδρομίων, που είναι το 33% των ακαθάριστων εσόδων, αξίωση με την οποία διαφωνεί η Ελεγκτική Υπηρεσία.
Η αντίδραση των υπουργείων και η ερμηνεία από την Ελεγκτική
Τις δικές τους θέσεις για τα γεγονότα σε σχέση με τη Hermes, τις διαπραγματεύσεις για τη β’ φάση των έργων στα αεροδρόμια και την αγορά υπηρεσιών από Ελεγκτικό Οίκο, χωρίς να υπάρχει εγκεκριμένο κονδύλι από τη Βουλή, δίνουν τα Υπουργεία Οικονομικών και Μεταφορών με χθεσινή τους ανακοίνωση. Κάνουν λόγο για τοξικό κλίμα, λόγω της προεκλογικής περιόδου, υποστηρίζοντας πως σοβαρότατα θέματα που αφορούν την οικονομία της χώρας γίνονται αντικείμενο μικροπολιτικής εκμετάλλευσης και λαϊκισμού. Υποστηρίζουν πως λανθασμένα αναφέρεται ότι η Δημοκρατία έχει εξασφαλίσει υπέρ της απόφαση με την οποία μπορεί να υποχρεώσει τη διαχειρίστρια εταιρεία να κατασκευάσει τη β’ φάση των αεροδρομίων ή, εναλλακτικά, να λάβει αποζημίωση. Σύμφωνα με τα υπουργεία, η εταιρεία είχε προσφύγει σε διαδικασία επίλυσης διαφορών, αλλά απορρίφθηκε το αίτημά της να προχωρήσει (σ.σ. μόνο) σε βελτιωτικές εργασίες στα αεροδρόμια και να μεταθέσει επ’ αόριστο την κατασκευή της β’ φάσης. Σημειώνουν πως η Δημοκρατία εκκίνησε διαδικασία διαιτησίας, η οποία βρίσκεται σε αναστολή, καθώς διερευνάται ένας ενδεχόμενος συμβιβασμός. «Εφόσον οι μελέτες δείξουν ότι η αξία των απαιτήσεων που προτίθεται να αποποιηθεί η Hermes είναι τουλάχιστον ίση με την αξία της χρονικής επέκτασης της σύμβασης, θα υπογραφεί συμφωνία κατανόησης, η οποία θα προωθηθεί στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων, ακολούθως στο Υπουργικό και στη συνέχεια στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ, η οποία εφαρμόζει ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια για την τελική έγκριση. Με αυτή τη διαδικασία διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον» τονίζει.
Σε σχέση με την απευθείας ανάθεση στην PWC συμβολαίου για πραγματοποίηση μελέτης για το κατά πόσο είναι συμφέρουσα η επέκταση της σύμβασης για 5,5 χρόνια, τα υπουργεία σημειώνουν πως είναι συμβατή με το κοινοτικό κεκτημένο και έγινε με υποδείξεις της Νομικής Υπηρεσίας. Η Ελεγκτική υποστηρίζει ότι η συμφωνία ήταν παράνομη.
Τα υπουργεία ανακοίνωσαν πως λόγω της δημοσιότητας που πήρε το θέμα και του τοξικού κλίματος λόγω των εκλογών, τερματίζουν τις διαπραγματεύσεις με τη Hermes για την επίτευξη συμβιβαστικής λύσης για τη β’ φάση των έργων.
Το… άγκρισμα και η Ελεγκτική
Η Ελεγκτική Υπηρεσία, με μήνυμα της στο twitter, σημείωσε πως «η Κυβέρνηση αντιλήφθηκε ότι το νέο σχέδιο κινήτρων ήταν παράνομο και το τερματίζει. Ομοίως υποχρεώνεται να εγκαταλείψει τη συμφωνία για επέκταση 5.5 χρόνων, αφού ήταν ετεροβαρής και απαράδεκτη. Για τις παράνομες ευθύνες πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες». Μάλιστα, ισχυρίστηκε πως η Κυβέρνηση θα προχωρούσε σε απευθείας συμβόλαιο με την εταιρεία για 5,5 χρόνια, από το οποίο η Hermes θα είχε ακαθάριστα έσοδα €1,5 δισ. Εξάλλου, ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης, υποστήριξε πως η ανακοίνωση των υπουργείων δίνει την εντύπωση «αγκρίσματος», κατά την έκφρασή του, η οποία δεν συνάδει με τη διαχείριση τέτοιων συμβάσεων.
