Οι εκποιήσεις είναι από τα πρώτα ζητήματα που θα κληθεί να διαχειριστεί η νέα Κυβέρνηση, η οποία θα αναδειχθεί από τις εκλογές του ερχόμενου Φεβρουαρίου. Από τις ομιλίες των αρχηγών των κομμάτων κατά τη συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού στη Βουλή, διαφάνηκε η συναίνεση -σε επίπεδο στόχων- να βρεθεί μια ισορροπημένη λύση για τις εκποιήσεις, με την οποία δεν θα επηρεάζεται το τραπεζικό σύστημα, αλλά επίσης θα προστατεύονται οι δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν πραγματικά οικονομικά προβλήματα και δεν μπορούν αποδεδειγμένα να καταβάλλουν τις δόσεις τους.
Στο μεσοδιάστημα αναμένεται να εφαρμοστεί το Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης, στο οποίο θα ενταχθούν οι μη βιώσιμοι δανειολήπτες του Σχεδίου Εστία. Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο συζητείται εντός και εκτός Κύπρου και αναμένεται σύντομα η τελική έγκριση από την Κομισιόν για να τεθεί σε εφαρμογή.
Από πλευράς του Υπουργείου Οικονομικών, έχει λεχθεί αρκετές φορές πως περί τις αρχές της επόμενης χρονιάς αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή του συγκεκριμένο σχέδιο. Όπως φαίνεται, παραμονές των εκλογών θα υπάρξουν νεότερα για το συγκεκριμένο σχέδιο, το οποίο συζητείται από το 2014.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο φαύλος κύκλος ΜΕΔ και εκποιήσεων
Την καθυστέρηση που παρατηρείται στην εφαρμογή του σχεδίου έψεξαν στις ομιλίες τους για τον προϋπολογισμό οι κομματικοί αρχηγοί της αντιπολίτευσης. Τώρα, μετά το σήριαλ στη Βουλή και την οριστική απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας να υπογράψει και να θέσει σε ισχύ τον νέο νόμο, οι εκποιήσεις θα είναι στον πάγο μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του 2023. Δηλαδή, δεν θα βγαίνουν στο σφυρί κύριες κατοικίες αξίας μέχρι €350 χιλ., επαγγελματική στέγη με ετήσιο κύκλο εργασιών €750 χιλ. και αγροτεμάχια αξίας μέχρι €100 χιλ.
Πάντως, η αναστολή θα λήξει λίγες ημέρες πριν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών. Τότε, θα αρχίσουν οι τράπεζες και οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων να αποστέλλουν τις προειδοποιητικές επιστολές στους δανειολήπτες που δεν εξυπηρετούν τα δάνεια τους, με τις οποίες θα τους ενημερώνουν πως θα αρχίσουν οι διαδικασίες εκποίησης του ακινήτου τους. Βάσει της νέας νομοθεσίας, μετά την αποστολή της τελευταίας προειδοποιητικής επιστολής από τις τράπεζες, τα ακίνητα μπορούν να βγουν στο σφυρί μετά από 45 ημέρες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Επιστρέφει η αναστολή των εκποιήσεων
Συνεπώς, οι πλειστηριασμοί για τις τρεις συγκεκριμένες κατηγορίες ακινήτων θα αρχίσουν μετά τις 17 Μαρτίου, δηλαδή λίγες μέρες μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Αναλόγως του υποψηφίου που θα εκλεγεί, ανάλογες θα είναι και οι δράσεις που θα αναληφθούν από τη νέα Κυβέρνηση.
Τι θα πράξει ο Αβέρωφ
Στην περίπτωση που τα ηνία του κράτους αναλάβει ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου, είναι δεδομένο πως θα ακολουθήσει την ίδια τακτική με σήμερα. Θα εμμένει στην αυστηρή εφαρμογή του νόμου, για να μην μπουν σε περιπέτειες το τραπεζικό σύστημα αλλά και η οικονομία γενικότερα. Θα αναμένει τα αποτελέσματα του Σχεδίου Δόσης έναντι ενοικίου και δεν αποκλείεται να εξετάσει και κάποιες άλλες ισορροπημένες ρυθμίσεις που θα διευκολύνουν τους δανειολήπτες.
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος στηρίζεται από τον ΔΗΣΥ, είναι κατά της αλλαγής του νομικού πλαισίου των εκποιήσεων, το οποίο εγκρίθηκε από την πλειοψηφία της Βουλής το 2018. Επιπρόσθετα, αναμένεται να προωθήσει το νομοσχέδιο για τη σύσταση Ειδικής Δικαιοδοσίας στο επίπεδο του Επαρχιακού Δικαστηρίου, γνωστού ως δικαστηρίου εκποιήσεων, το οποίο θα εκδικάζει υποθέσεις χρηματοοικονομικών διαφορών περιλαμβανομένων και των εκποιήσεων. Φυσικά, ενδιαφέρον για τον τρόπο που θα διαχειριστεί το θέμα ο κ. Νεοφύτου θα έχουν οι συνεργασίες με τα κόμματα, στον δεύτερο γύρο των εκλογών, σε περίπτωση που περάσει ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ. Βάσει των θέσεων που θα έχουν τα κόμματα με τα οποία θα συνεργαστεί, θα κινηθεί ανάλογα.
Πώς θα κινηθεί ο Ν. Χριστοδουλίδης
Από την άλλη, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, τον οποίο στηρίζει η συμμαχία του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ και της ΔΗΠΑ, θα επιδιώξει να προωθήσει κάποιες ρυθμίσεις, τις οποίες ήδη έχουν αναφέρει οι αρχηγοί των τριών κομμάτων στην Ολομέλεια. Ούτε και ο κ. Χριστοδουλίδης συναινεί με το πάγωμα των εκποιήσεων, κάτι που έδειξαν σε κάποιο στάδιο με την στάση τους τα κόμματα που τον στηρίζουν.
Για παράδειγμα, αντί του παγώματος του νόμου, ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ, είχαν προτείνει να τεθεί προς ψήφιση, υπό τη μορφή του κατεπείγοντος, η πρόταση νόμου για το Δικαστήριο Εκποιήσεων. Ουσιαστικά, στην πρόταση νόμου αποτυπώνεται το κυβερνητικό νομοσχέδιο που αποσύρθηκε από την Κυβέρνηση λόγω των πολλών κομματικών τροπολογιών που επιχειρήθηκαν. Η πρόταση νόμου είχε κριθεί από τη Νομική Υπηρεσία ως αντισυνταγματική, καθώς περιλαμβάνει πρόνοιες που προκαλούν συνταγματικά ζητήματα, όπως είναι ο διορισμός των δικαστών του Ειδικού Δικαστηρίου από δικαστές του Ανωτάτου, καθώς και η έκδοση αποφάσεων εντός εξήντα ημερών.
Η Νομική Υπηρεσία εξετάζει νομοτεχνικά τόσο την πρόταση νόμου όσο και το νέο νομοσχέδιο που ετοίμασαν τα Υπουργεία Οικονομικών και Δικαιοσύνης. Εξάλλου, η ΔΗΠΑ είχε προχωρήσει σε πιέσεις στις Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων, οι οποίες συναίνεσαν να μην εκποιούνται κύριες κατοικίες αξίας μέχρι €350 χιλ. που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.
Στις ομιλίες τους, Νικόλας Παπαδόπουλος, Μαρίνος Σιζόπουλος και Μάριος Κάρογιαν είχαν προχωρήσει σε συγκεκριμένες προτάσεις για αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων. Σε περίπτωση που ο Νίκος Χριστοδουλίδης αναλάβει τον προεδρικό θώκο, αναμένεται να προωθήσει τη δημιουργία του Δικαστηρίου Εκποιήσεων, στη βάση της πρότασης ΔΗΚΟ- ΕΔΕΚ, σε συνδυασμό με την εισήγηση της Κεντρικής Τράπεζας για την αναστολή των εκποιήσεων, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, με ειδικό διάταγμα δικαστηρίου. Παράλληλα, θα εξεταστεί και η στοχευμένη προστασία των ευάλωτων ομάδων του πληθωρισμού από τις εκποιήσεις, μέσω ρυθμίσεων που δεν θα θέσουν σε κίνδυνο την σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος και ευρύτερα της κυπριακής οικονομίας. Επιπρόσθετα, μετά απαίτηση των κομμάτων που τον στηρίζουν, θα προωθηθεί και διεύρυνση των εξουσιών του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου και παράλληλα θα εξεταστεί το ενδεχόμενο οι αποφάσεις του να είναι δεσμευτικές.
Πώς αναμένεται να αντιδράσει ο Μαυρογιάννης
Το ΑΚΕΛ, ως γνωστό, διαφωνεί με το νομικό πλαίσιο για τις εκποιήσεις και απαιτεί να τεθούν ασφαλιστικές δικλίδες για προστασία της κύριας κατοικίας. Βάσει των εξαγγελιών που έκανε ο υποψήφιος που υποστηρίζει το ΑΚΕΛ, σε περίπτωση εκλογής του, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης θα αναλάβει δράσεις για προστασία της κύριας κατοικίας.
Μεταξύ άλλων, θα προχωρήσει στη δημιουργία μηχανισμού προστασίας των δανειοληπτών από παράνομες και καταχρηστικές πρακτικές των τραπεζών σε δάνεια και χρεώσεις, στη βάση της νομιμότητας. Επίσης, θα επιδιώξει η ΚΕΔΙΠΕΣ να καταστεί φορέας προστασίας της κύριας κατοικίας και της μικρής επαγγελματικής στέγης και παράλληλα εγγυητής της εξασφάλισης βιώσιμων αναδιαρθρώσεων. Ταυτόχρονα, θα προχωρήσει στην επέκταση του θεσμού της νομικής αρωγής, για να καλύπτει την καταχώρηση αγωγής και την έκδοση προσωρινού διατάγματος αναστολής πλειστηριασμού, προκειμένου να διασφαλίζεται το δικαίωμα ευάλωτων ομάδων να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Θα αναλάβει και πρωτοβουλίες για ρύθμιση των οικογενειακών δανείων, ώστε να τερματιστεί η μεταφορά χρέους σε διαζευγμένους/-ες και στις επόμενες γενιές. Θα ενισχύσει, σύμφωνα με τις εξαγγελίες του, τις νομοθεσίες χρεοκοπίας και αφερεγγυότητας και θα προχωρήσει σε ρυθμίσεις που θα συμβάλουν στην επιτάχυνση της έκδοσης δικαστικών αποφάσεων στις διαφορές μεταξύ τραπεζών και δανειοληπτών.
