• Συνέντευξη στον Σωκράτη Ιωακείμ 

Την ανάγκη σωστού προγραμματισμού από πλευράς κυπριακών επιχειρήσεων με αφορμή τις επερχόμενες αλλαγές μέσα στα πλαίσια της πολιτικής γνωστής ως «Fit for 55» αναδεικνύει σε συνέντευξη του στο Forbes o πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Περιβάλλοντος, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου. Μιλά ακόμη για τα κέρδη που αποκομίζουν οι κυπριακές επιχειρήσεις, οι οποίες επενδύουν στην προστασία του περιβάλλοντος.

Ποιες ήταν οι σημαντικότερες νομοθετικές αλλαγές που εγκρίθηκαν μέχρι σήμερα για την προστασία του περιβάλλοντος και τι αναμένουμε το επόμενο διάστημα;

Οι δύο νομοθεσίες για τις μελέτες Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον είναι ίσως αυτές που παίρνουν πιο συχνά τη δημοσιότητα ιδιαίτερα τώρα με το θέμα του Ακάμα. Μεγάλες συζητήσεις θα φέρει όμως η νέα νομοθεσία για τη διαχείριση των οικιακών αποβλήτων όπου θα γίνεται υποχρεωτικός διαχωρισμός μετά το τέλος του 2023 και θα έχει και ψηλές ποινές για όσους δεν ανακυκλώνουν. Για πολλά επαγγελματικά υποστατικά αυτό θα σημαίνει και αύξηση των εξόδων. Έντονες συζητήσεις υπάρχουν τώρα και με τις αλλαγές στον Κανονισμό για τη διαχείριση των αποβλήτων από κατασκευές και κατεδαφίσεις γιατί αυτός θα επηρεάσει πολλές δεκάδες επιχειρήσεων του κατασκευαστικού τομέα. Μια αλλαγή που έπρεπε να γίνει από πέρυσι τον Ιούλιο είναι αυτή με τα πλαστικά μιας χρήσης. Η νομοθεσία μπήκε σε εφαρμογή φέτος τον Οκτώβρη αλλά έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Υπόψη ότι στις 18/02/2023 θα απαγορευτούν οι πλαστικές τσάντες που δίνονται στα ταμεία των καταστημάτων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Κλέλια Βασίλειου: Τα οικονομικά του περιβάλλοντος

Εάν καταψηφιστούν οι χαλαρώσεις που έφερε η κυβέρνηση για τις εκπομπές ρύπων στην ολομέλεια, θα έχουμε πραγματικά μεγάλη αναστάτωση εφόσον από το 2013 παρανομούν πολλές εταιρείες συμπεριλαμβανομένων και ημικρατικών όπως πχ ΑΗΚ. Είναι όμως μια ευκαιρία να τερματιστεί αυτή η παρανομία. Η ρύπανση των νερών από κτηνοτροφικές φάρμες είναι ακόμη ένα θέμα που ενώ το κείμενο έχει συμφωνηθεί στην Επιτροπή Περιβάλλοντος εδώ και χρόνια δεν προχωρεί για ψήφιση λόγω των ενστάσεων των κτηνοτρόφων που χρειάζονται κυβερνητική υποστήριξη για εφαρμογή των νέων μέτρων. Μια νομοθεσία που η κυβέρνηση δυστυχώς δεν εφαρμόζει αφορά τα εκτροφεία ζώων και τα ζώα που μπορεί να έχει κάποιος σπίτι του.

ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΑΛΛΑΓΕΣ

Ποιες είναι σήμερα κατά την άποψη σας οι σημαντικότερες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κυπριακές επιχειρήσεις;

Δεν γνωρίζω πόση ενημέρωση έχουν οι κυπριακές επιχειρήσεις για τις επερχόμενες αλλαγές αλλά μέσα στα πλαίσια της πολιτικής γνωστής ως “Fit for 55”, έρχονται σοβαρότατες αλλαγές που θα μας επηρεάσουν όλους. Γι αυτό χρειάζεται από τώρα σωστός προγραμματισμός. Μερικές από τις αλλαγές που έρχονται είναι: Θα αλλάξει η φορολόγηση καυσίμων με αποτέλεσμα πιο ψηλές τιμές, ενώ για ορισμένες πρώτες ύλες από τρίτες χώρες, θα επιβάλλεται φόρος άνθρακα στο τελωνείο. Επίσης, θα αυξηθούν τα μεταφορικά έξοδα από τρίτες χώρες. Επιπλέον, συζητείται η περίληψη και των πιο μικρών εταιρειών στο σύστημα εμπορίας ρύπων όπως γίνεται τώρα με την ΑΗΚ, ως εκ τούτου, οι κυπριακές εταιρείες θα πρέπει από τώρα να εξετάσουν το ενεργειακό τους αποτύπωμα με σοβαρότητα, για να προλάβουν να κάνουν τις αλλαγές που χρειάζονται. Μια άλλη αλλαγή είναι το γεγονός ότι μέσω τις πολιτικής από τη «Φάρμα στο Πιάτο» θα μειωθεί δραματικά η δουλειά των μεσαζόντων σε γεωργικά προϊόντα, τα οποία θα πρέπει στην πλειοψηφία να είναι βιολογικά. Πέρα από τα πιο πάνω έρχονται και αλλαγές όσον αφορά το Non Financial Reporting αλλά αυτό που προκαλεί πολλές συζητήσεις στο εξωτερικό είναι η εφαρμογή του ESG – Environment, Sustainability, Governance στις εταιρείες. Επίσης η νομοθεσία για την ενεργειακή απόδοση κτηρίων – 142/2006 περιλαμβάνει μια σειρά από υποχρεώσεις που έρχονται σε διαφορετικές ημερομηνίες ιδιαίτερα μετά την τελευταία τροποποίηση πριν δύο χρόνια και είναι καλό να το έχουν υπόψη οι εταιρείες από τώρα. Σε αυτή τη νομοθεσία για παράδειγμα υποχρεώνονται μέχρι το 2025 όλες οι εταιρείες που διαθέτουν περισσότερες από είκοσι θέσεις στάθμευσης να εγκαταστήσουν τουλάχιστον ένα σημείο επαναφόρτισης.

Τι έχει να κερδίσει μία επιχείρηση η οποία επενδύει στην προστασία του περιβάλλοντος;

Μια εταιρεία θα πρέπει από τώρα να εξετάσει σοβαρά τα πιο κάτω:

ΑΠΟΒΛΗΤΑ

Το 2024 συσκευασίες που δεν ανακυκλώνονται θα καταλήγουν στο σακούλι που θα αγοράζουν σε ψηλή τιμή οι πολίτες και είναι σίγουρο ότι θα ξεκινήσουν οι συζητήσεις για το ποιες συσκευασίες ανακυκλώνονται και ποιες όχι. Αυτό θα δώσει πλεονέκτημα και θα μπορεί μια εταιρεία να βασίσει ολόκληρη διαφημιστική εκστρατεία στο όφελος που θα έχουν οι πολίτες αγοράζοντας τα δικά της προϊόντα. Παράλληλα λόγω του τεράστιου προβλήματος που έχει δημιουργηθεί λόγω της ανεξέλεγκτης απόρριψης αποβλήτων το σωστό θα είναι οι εταιρείες να ελέγχουν που καταλήγουν τα απόβλητα που παραλαμβάνουν διάφοροι από κοντά τους.

ΤΙΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΑΕΡΙΩΝ ΤΗΣ

Αυτό αφορά δύο ειδών εκπομπών, αυτές που επηρεάζουν το κλίμα και αυτές που είναι επικίνδυνες για την υγεία και το περιβάλλον.

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Το όφελος είναι και οικονομικό με μείωση των εξόδων αλλά δίνει και μια εξαιρετική ευκαιρία μάρκετινγκ για όσες εταιρείες το εφαρμόζουν. Αυτό αφορά και τα κτήρια και τον εξοπλισμό αλλά και τις πρακτικές τις εταιρείας. Υπάρχουν επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και θα πρέπει να εξεταστεί και η δυνατότητα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών. Το κόστος της ενέργειας είναι ψηλό και το οικονομικό όφελος από τα δύο αυτά μέτρα είναι πάρα πολύ μεγάλο για να αγνοηθεί.

ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ

Από που προέρχονται οι πρώτες ύλες; Πολλοί περιβαλλοντιστές δεν αγοράζουν προϊόντα που περιέχουν φοινικέλαιο και θα βρείτε πολλές εταιρείες που έμπλεξαν πραγματικά. Έκαναν την αλλαγή μόνο μετά από πολύ προσβλητικά βίντεο και εκστρατείες των περιβαλλοντικών οργανώσεων. Επίσης υπάρχει ειδική ευρωπαϊκή οδηγία για την προέλευση του ξύλου. Δεν γίνεται πχ να προέρχεται από παράνομες κοπές δέντρων σε τροπικά δάση.

ΠΡΟΣΚΑΙΡΟ ΚΕΡΔΟΣ

Τι πάει λάθος και στην Κύπρο πάντα καθυστερούμε σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος να εναρμονιστούμε με τους στόχους που θέτει η ΕΕ;

Πάντα επιλέγουμε το πρόσκαιρο κέρδος, αγνοούμε τη δημόσια υγεία και τη ζημιά στο περιβάλλον. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επιμονή μας για προώθηση των ιδιωτικών αυτοκινήτων και η άρνηση προώθησης των δημόσιων μεταφορών, ανάπτυξη της ποδηλασίας και προώθηση του περπατήματος. Και όλα αυτά αγνοώντας την ταλαιπωρία και κυρίως την κακή ποιότητα του αέρα που όλοι αναπνέουμε και που είναι ιδιαίτερα επιβλαβής στα παιδιά. Υπάρχει φυσικά και η δικαιολογία που προβάλουν συχνά οι κυβερνητικοί ότι είτε δεν έχουν προσωπικό ή ότι αργεί πολύ η εισαγγελία να κάνει το νομοτεχνικό έλεγχο.

Πως μπορεί πρακτικά  μια επιχείρηση να αντιμετωπίσει σήμερα το κόστος στα καύσιμα και το κόστος λειτουργίας των κτηρίων;

Ο κανόνας για τη διαχείριση αποβλήτων όπως και για την ενέργεια είναι το πιο σημαντικό βήμα είναι ο εντοπισμός του τομέα κατανάλωσης και η λήψη μέτρων και τη μείωση της κατανάλωσης. Τα μεγάλα κτήρια έχουν μεγάλα έξοδα λειτουργίας και το όφελος μια ενεργειακής αναβάθμισης του κτηρίου είναι τεράστιο. Υπάρχουν επίσης και έξυπνα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης όσον αφορά πχ τη θέρμανση και ψύξη όπου το σύστημα δεν ενεργοποιείται αυτόματα από ένα timer αλλά από ένα έξυπνο σύστημα που γνωρίζει τις εξωτερικές συνθήκες και αποφασίζει πότε θα ανάψει. Αυτό το είδος του συστήματος είναι υπόχρεες οι εταιρείες να το εγκαταστήσουν μέχρι το 2025.

Το επόμενο βήμα είναι η ενέργεια που θα χρησιμοποιεί μια εταιρεία να προέρχεται από Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας – ΑΠΕ. Η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ είναι αυτή τη στιγμή ο κατά πολύ πιο συμφέρον τρόπος προμήθειας ενέργειας. ΑΠΕ μπορούν να εγκατασταθούν στο ίδιο χώρο με το κτήριο (οροφή, χώρος στάθμευσης κλπ) ή ακόμη σε άλλο χώρο με βάση τη ρύθμιση της ΡΑΕΚ. Υπόψη ότι η ΕΕ σπρώχνει έντονα τον εξηλεκτρισμό και γι αυτό έχει ήδη πχ παρθεί η απόφαση για απαγόρευση πώλησης αυτοκινήτων με μηχανή βενζίνης ή πετρελαίου το 2035. Όμως μέσα σε αυτό το σκεπτικό πολλές ευρωπαϊκές χώρες προωθούν τη θέρμανση με heat pumps που εργάζονται με ηλεκτρισμό. Έτσι μια εγκατάσταση ΑΠΕ καλό είναι να υπολογίζει και αυτό το φορτίο γιατί το κέρδος για την εταιρεία είναι τεράστιο.

Από το περιοδικό Forbes Δεκεμβρίου