Σε μια ψηφιακή εποχή όπου οι πληροφορίες πολλαπλασιάζονται και το κοινό αποστασιοποιείται, η δημοσιογραφία αντιμετωπίζει μια κρίσιμη πρόκληση: να μετατρέψει την κατανόηση σε αίσθηση βιώματος.
Η εμβυθιστική δημοσιογραφία, με τεχνολογίες εικονικής (VR), επαυξημένης και μικτής πραγματικότητας, παρουσιάζεται ως λύση.
Το ευρωπαϊκό έργο iStream, χρηματοδοτούμενο από το Erasmus+, εστιάζει ακριβώς σε αυτή τη μετάβαση, μετασχηματίζοντας την εκπαίδευση στον τομέα των μέσων ενημέρωσης και της επικοινωνίας.
Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, εταίρος στην Κύπρο για το iStream, συμμετέχει ενεργά με την επιστημονική ομάδα των:
◗ Καθηγητή Νικόλα Νικολή – Καθηγητής Επικοινωνίας & Αναπληρωτής Πρόεδρος Τμήματος , Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
◗ Καθηγήτρια Σούλλα Λούκα – Διευθύντρια του Institute for the Future, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
◗ Πόπη Αριστείδου – Λέκτορας Πολυμέσων, Τμήμα Σχεδιασμού & Πολυμέσων, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
Τι είναι η εμβυθιστική δημοσιογραφία;
«Δεν πρόκειται απλώς για τεχνολογία ή εξοπλισμό υψηλής ποιότητας, αλλά για δημιουργία αφηγήματος, όπου το κοινό μπαίνει μέσα στο γεγονός» εξηγεί ο Καθηγητής Νικόλας Νικολής.
Η εμβύθιση, συνεχίζει, έχει σκοπό την ενσυναίσθηση, να φέρει δηλαδή τον χρήστη στην καρδιά του συμβάντος, από ένα προσφυγικό κέντρο μέχρι την επίδραση της κλιματικής αλλαγής.
Η Καθηγήτρια Σούλλα Λούκα συνδέει την εμβυθιστική δημοσιογραφία με τον ευρύτερο ψηφιακό μετασχηματισμό: «Τα ψηφιακά περιβάλλοντα διαμορφώνουν αντιλήψεις και πολιτική. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να μαθαίνουν να επιχειρούν σ’ αυτά, διαφορετικά απειλούνται με αχρηστεία».
Γιατί είναι Σημαντική για τα ΜΜΕ;
Η Πόπη Αριστείδου τονίζει ότι «η παραδοσιακή δημοσιογραφία δυσκολεύεται να αποδώσει τη συνθετότητα μεγάλων θεμάτων. Η εμβυθιστική προσέγγιση φέρνει το κοινό εντός της ιστορίας».
Από την μεριά του, ο Καθηγητής Νικολής επισημαίνει: «Οι νεότερες γενιές αναζητούν διαδραστικότητα και συμμετοχή. Η εμβυθιστική δημοσιογραφία δίνει αυτό το στοιχείο».
Η Καθηγήτρια Λούκα προσθέτει ότι η βιωματική αφήγηση βοηθά στην επαναφορά της εμπιστοσύνης: όταν βιώνεις ψηφιακά την αποψίλωση ή την καταστροφή, εντοπίζεται συναισθηματική σύνδεση και δράση.
Τονίζουν επίσης την ανάγκη για ηθικές προσεγγίσεις, ώστε η δύναμη των εμπειριών να μην γίνεται εργαλείο παραπλάνησης.
Γιατί χρειαζόμαστε Πανεπιστημιακά Προγράμματα;
Ο Καθηγητής Νικολής εξηγεί: «Υπάρχει σημαντικό κενό δεξιοτήτων στην αγορά: από τον χειρισμό καμερών VR έως τις ηθικές και ψυχολογικές επιπτώσεις».
Η Καθηγήτρια Λούκα σημειώνει: «Δεν αρκεί ένα εργαστήριο ή ένα σεμινάριο. Χρειάζεται ολοκληρωμένο πλαίσιο, όπως το πλαίσιο δεξιοτήτων DigComp και EQF που αναπτύσσουμε στο iStream».
Η Λέκτορας Πόπη Αριστείδου συμπληρώνει ότι το πρόγραμμα είναι ευέλικτο και καλύπτει φοιτητές από διαφορετικά υπόβαθρα, επιπέδων και γνωστικών πεδίων.
Το iStream στην εκπαίδευση
Το έργο έχει δημιουργήσει ένα πλαίσιο δεξιοτήτων για τον δημοσιογράφο εμβύθισης, καλύπτοντας:
◗ Πολυμέσα & VR/AR
◗ Αφήγηση & ψυχολογία κοινού
◗ Ηθική
◗ Ανάλυση τεχνολογικών εξελίξεων
Όπως αναφέρει ο Καθηγητής Νικολής, όλα αυτά δεν παραμένουν σε θεωρητικό επίπεδο: «Οι οδηγίες για εργαστήρια, η ύλη μαθημάτων και το διεθνές πρόγραμμα εκπαίδευσης είναι εργαλεία, έτοιμα προς υιοθέτηση από πανεπιστήμια».
Η Πόπη Αριστείδου εξηγεί ότι η Κοινότητα Πρακτικής συνδέει ακαδημαϊκούς, επαγγελματίες και φοιτητές για ανταλλαγή πρακτικών.
Σύμφωνα με τη Καθηγήτρια Λούκα, όλοι οι πόροι είναι ανοιχτά διαθέσιμοι, σε πολλές γλώσσες, προσιτοί σε μικρά πανεπιστήμια και οργανισμούς.
Το επόμενο βήμα είναι να ξεκινήσουν πιλοτικά προγράμματα σε επιλεγμένα πανεπιστήμια, συλλέγοντας ανατροφοδότηση και βελτιώνοντας περαιτέρω την προσέγγιση.
Το μέλλον της αφήγησης μπορεί να ξεκινήσει άμεσα;
Όπως επισημαίνει η Σούλλα Λούκα: «Η εμβυθιστική δημοσιογραφία δεν είναι μόδα· είναι μεταμόρφωση της αφήγησης και απαιτεί υπεύθυνη εκπαίδευση για να αξιοποιηθεί σωστά».
Και χάρη στο iStream, αυτή η εκπαίδευση είναι ήδη γεγονός, φέρνοντας τη νέα γενιά δημοσιογράφων στο προσκήνιο μιας δυναμικής, ψηφιακής πραγματικότητας.
◗ Για περισσότερες πληροφορίες και πρόσβαση στο υλικό του iStream, επισκεφθείτε: https://www.istream-project.eu/
