Σε ανησυχητικά επίπεδα φαίνεται να βρίσκεται το στράτευμα. Κατά την κορύφωση της προεκλογικής περιόδου για την ανάδειξη του νέου Πρόεδρου της Δημοκρατίας, γίνονταν δεκάδες μεταθέσεις κληρωτών στρατιωτών σε πόστα… λούφας και παραλλαγής.
Αυτά φανερώνουν στοιχεία που εξασφάλισε ο «Φ» και τα οποία δεν αφήνουν αμφιβολίες για τα βολέματα οπλιτών την περίοδο μεταξύ 10 και 30 Ιανουαρίου. Στο αναφερθέν χρονικό σημείο, λίγο πριν τις προεδρικές εκλογές, κληρωτοί έπαιρναν μεταθέσεις για πόστα όπως η Λέσχη Εθνικής Φρουράς, το Σπίτι του Εθνοφρουρού και το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς.
Κι ασφαλώς, δεν μετακινούνταν στο επιτελείο για να δώσουν τα φώτα τους στους επιτελάρχες, αλλά για να εκτελούν ιδιαιτέρως βοηθητικές εργασίες. Επρόκειτο για μεταθέσεις που κάθε άλλο παρά ενίσχυσαν το αξιόμαχο της Εθνικής Φρουράς. Τουναντίον. Διασφάλιζαν στους μετατιθέμενους στιγμές ξεγνοιασιάς στο στράτευμα. Όπως είχε καταγγελθεί, άλλωστε, στην Ελεγκτική Υπηρεσία τον Σεπτέμβριο του 2022, σε τέτοια πόστα υπηρετούν γόνοι ατόμων με πολιτική επιρροή ή άκρες.
Καταγράφουμε ενδεικτικές περιπτώσεις που προκύπτουν από τα διαβαθμισμένα έγγραφα που έχουμε στην κατοχή μας:
– Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μαζικών μεταθέσεων στη Λέσχη Εθνικής Φρουράς (ΛΕΦ) Λευκωσίας. Στις 27 του περασμένου Ιανουαρίου 18 κληρωτοί (17 στρατιώτες κι ένας σμηνίτης) πήραν μετάθεση στην εν λόγω μονάδα της πρωτεύουσας. Το εμπιστευτικό έγγραφο της μετάθεσης που φέρει το όνομα του αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, αντιστράτηγου Δημόκριτου Ζερβάκη και τμηματάρχη του Γενικού Επιτελείου (ΓΕΕΦ), σημειώνει προς τους αρμοδίους: «Σας γνωρίζουμε ότι, για κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών, μετατίθενται στη ΛΕΦ Λευκωσίας, οι οπλίτες του Παραρτήματος ‘Α’». Το παράρτημα, στο οποίο γίνεται επίκληση, περιλαμβάνει αναλυτικά τα ονόματα των μετατιθέμενων.
– Μαζικές μεταθέσεις είχαμε και στις 30 Ιανουαρίου. Δέκα οπλίτες μετακινήθηκαν από τις μονάδες τους με τελικό προορισμό το ΓΕΕΦ. Όπως διευκρινίζεται στη διαταγή του αρχηγού του Σώματος, επρόκειτο να καλύψουν ανάγκες του Υπουργείου Άμυνας.
– Στις 27 Ιανουαρίου πέντε στρατιώτες ειδοποιήθηκαν ότι τοποθετούνται στο Σπίτι Του Εθνοφρουρού (εστιατόριο), ενώ στις 30 του μήνα τρεις άλλοι εκλεκτοί ανέλαβαν καθήκοντα στο Επιτελικό Γραφείο Υπαρχηγού. Την ίδια ημέρα κοινοποιήθηκε η μετάθεση τεσσάρων στρατιωτών πεζικού για το Επιτελικό Γραφείο Αρχηγού. Εξάλλου, στις αρχές του μήνα κοινοποιήθηκε για έτερο στρατιώτη ότι ανανεώνεται η απόσπασή του στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Εκστρατείας (ΣΝΕ). Μεταθέσεις υπήρξαν και στο Γραφείο Επιτελάρχη και στη Γενική Γραμματεία του ΓΕΕΦ.
– Έγγραφα, το περιεχόμενο των οποίων είναι εις γνώση μας, δείχνουν ότι κατά το επίμαχο 20ήμερο έγιναν πέραν των 40 μεταθέσεων σε πόστα που αφορούν τη διοίκηση του Υπουργείου Άμυνας, του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς και σε Λέσχες.
Για όλες αυτές τις μεταθέσεις ο «Φ» αποτάθηκε σε αρμόδιο πρόσωπο του Υπουργείου Άμυνας την Πέμπτη το μεσημέρι για να λάβει επίσημες θέσεις. Ζητήσαμε, συγκεκριμένα, σχόλιο για τα στοιχεία που έχουμε, αλλά και κατά πόσον συνηθίζεται σε περιόδους, όπως και η επίμαχη, να γίνονται μαζικές μετακινήσεις σε ανάλογα πόστα. Ρωτήσαμε, επίσης, να πληροφορηθούμε κατά πόσον καλύφθηκαν τα προηγούμενα πόστα των μετατιθέμενων, με τις ανάλογες μετακινήσεις. Λάβαμε διαβεβαίωση ότι τα ερωτήματά μας θα εξεταστούν.
Αγνόησαν τα πάντα
Το όλο ζήτημα λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις, αν αναλογιστεί κανείς τι είχε προηγηθεί των δεκάδων μεταθέσεων μεταξύ 10 και 30 Ιανουαρίου. Η Ελεγκτική Υπηρεσία στη βάση καταγγελίας που είχε δεχθεί τον Σεπτέμβριο του 2022 ζητούσε από το Υπουργείο Άμυνας κατάλογο με τους κληρωτούς στρατιώτες/αξιωματικούς που υπηρετούν στα γραφεία του, αλλά και σε πόστα του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς. Ωστόσο, το Υπουργείο αρνείτο να ανταποκριθεί, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει κόντρα, η οποία, μάλιστα, είδε το φως της δημοσιότητας και απασχόλησε τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Με απλά λόγια, φαίνεται πως τα όσα καταλογίζονταν στους τελευταίες μήνες του περασμένου έτους, ποσώς λήφθηκαν υπόψιν από Υπουργείο και ΓΕΕΦ.
Να σημειωθεί ότι καταγγελία που έγινε στην Ελεγκτική Υπηρεσία περί τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2022 ανέφερε ότι «γόνοι κρατικών αξιωματούχων και άλλων προσώπων που ασκούν πολιτική επιρροή ή επώνυμων οικογενειών, υπηρετούν κατά τη θητεία τους στην Εθνική Φρουρά υπό ευνοϊκές και προνομιακές συνθήκες στη διοίκηση του Υπουργείου Άμυνας και ΓΕΕΦ και μάλιστα σε θέσεις που ενδεχομένως να μην απαιτούνται αλλά να έχουν επί τούτου δημιουργηθεί». Ενδεικτικές της όλης κατάστασης είναι και οι πληροφορίες που είχε συγκεντρώσει η Ελεγκτική Υπηρεσία. Σύμφωνα μ΄ αυτές, γιος κρατικού αξιωματούχου ολοκλήρωσε τη θητεία του τον Σεπτέμβριο του 2022 και αμέσως μετά τον διαδέχθηκε στο Υπουργείο Άμυνας σε προνομιακή θέση ο πρώτος εξάδελφός του.
Η Ελεγκτική ενημέρωσε αρχικά προφορικώς και στη συνέχεια γραπτώς, στις 5/10/2022, το Υπουργείο και το ΓΕΕΦ. Συγκεκριμένα, ζήτησε κατάλογο με τους κληρωτούς στρατιώτες και αξιωματικούς που υπηρετούν στα γραφεία του Υπουργείου Άμυνας και του ΓΕΕΦ, με στοιχεία για τον καθένα. Κι αυτό, έτσι ώστε να μπορεί να διαπιστωθεί κατά πόσον έχουν οποιαδήποτε μορφής συγγένειας ή ιδιάζουσα σχέση με νυν ή πρώην κρατικούς αξιωματούχους ή υψηλόβαθμα στελέχη της Εθνικής Φρουράς.
Αν και αρχικά το Υπουργείο Άμυνας, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, είχε ενημερώσει προφορικά ότι θα ανταποκρινόταν, εντούτοις υπήρξε στροφή 180 μοιρών, με αποτέλεσμα να προκύψει ένα μικρό σίριαλ. Στις αρχές Ιανουαρίου (9/1/2023) και λίγο πριν ανοίξει ο κύκλος των ευνοϊκών μεταθέσεων που καταγράψαμε πιο πάνω, το Υπουργείο Άμυνας ενημέρωσε ότι δεν επρόκειτο να διαβιβάσει τα στοιχεία που ζητούντο.
Ακολούθησε καταγγελία από πλευράς Ελεγκτικής Υπηρεσίας σε βάρος του Υπουργείου, στον Γενικό Εισαγγελέα, στις 13 Ιανουαρίου. Θέση της ήταν ότι με βάση τη σχετική νομοθεσία περί καταθέσεως στοιχείων στον Γενικό Ελεγκτή, η στάση του Υπουργείου συνιστούσε ποινικό αδίκημα. Ταυτόχρονα,, κατήγγειλε το Υπουργείο και στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς. Η τελευταία καλείτο, στην ουσία, να αποφασίσει αν συντρέχουν λόγοι διερεύνησης του ενδεχομένου διάπραξης ποινικών αδικημάτων.
Στις 13/2/2023, ο Γενικός Εισαγγελέας με σχετική επιστολή του ενημέρωσε την Ελεγκτική Υπηρεσία ότι ο ίδιος δεν διαπιστώνει επαρκή θεμελίωση του αιτήματος της Ελεγκτικής για πρόσβαση στα ζητούμενα στοιχεία. Ο επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας, εξηγούσε, ότι ζήτησε και έλαβε πληροφόρηση και στοιχεία από το Υπουργείο Άμυνας και πως στη βάση αυτών δεν διαπίστωσε ο ίδιος αύξηση των αναγκών της Εθνικής Φρουράς σε ΣΥΟΠ.
Εν τέλει το Υπουργείο Άμυνας συμμορφώθηκε μετά την πάροδο μηνών και συγκεκριμένα στις 19 Μαΐου του 2023, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι μεσολάβησε παρέμβαση από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Γιατί έκρινε η Ελεγκτική Υπηρεσία απαραίτητο τον έλεγχο
Η Ελεγκτική Υπηρεσία είχε αποφασίσει να θέσει υπό το μικροσκόπιό της το θέμα με τις τοποθετήσεις στρατιωτών υπό ευνοϊκές συνθήκες, κρίνοντας πως υπάρχει θέμα σπατάλης χρήματος σε βάρος του δημοσίου. Είχε αναλύσει το σκεπτικό της σε ανακοίνωση της στις 29 Μαρτίου (2023).
Σημείωνε συγκεκριμένα: «Περί το τέλος Σεπτεμβρίου 2022, η Υπηρεσία μας έγινε δέκτης καταγγελίας ότι, γόνοι κρατικών αξιωματούχων και άλλων προσώπων που ασκούν πολιτική επιρροή ή επώνυμων οικογενειών, υπηρετούν κατά τη θητεία τους στην Εθνική Φρουρά υπό ευνοϊκές και προνομιακές συνθήκες στη διοίκηση του Υπουργείου Άμυνας και ΓΕΕΦ και μάλιστα σε θέσεις που ενδεχομένως να μην απαιτούνται αλλά να έχουν επί τούτου δημιουργηθεί, κάτι που θα σήμαινε σπατάλη δημόσιων πόρων, αφού η μετάθεση των οπλιτών αυτών από μονάδες της Εθνικής Φρουράς οδηγεί στη δημιουργία αναγκών που καλύπτονται με δημόσια δαπάνη από Συμβασιούχους Οπλίτες (ΣΥΟΠ).
Για παράδειγμα, αριθμός οπλιτών φαίνεται να ασκούν καθήκοντα σε βοηθητικού τύπου υπηρεσίες στο γραφείο του Υπουργού και γενικότερα στον όροφο που στεγάζεται η ηγεσία του Υπουργείου και του ΓΕΕΦ, όπως προσφορά καφέδων και άλλων αφεψημάτων κ.λπ., τη στιγμή μάλιστα που στο ισόγειο του κτηρίου λειτουργεί παράρτημα της Λέσχης Αξιωματικών στο οποίο επίσης είναι τοποθετημένοι κάποιοι εκ των οπλιτών αυτών. Μετά την έναρξη διερεύνησης της υπόθεσης, γίναμε από άλλη πηγή δέκτες πληροφοριών που ήταν πλέον συγκεκριμένες και αφορούσαν τους υιούς νυν και πρώην κρατικών αξιωματούχων και άλλων προσώπων που ασκούν πολιτική επιρροή, αλλά και άλλων επώνυμων προσώπων έστω κι αν δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι κατέχουν θέση επιρροής».
Στην ίδια μακροσκελή ανακοίνωση, η Ελεγκτική Υπηρεσία προσέθετε και τα ακόλουθα: «Εφόσον η μισθοδοσία των οπλιτών της Εθνικής Φρουράς (κληρωτών και συμβασιούχων) καλύπτεται από δημόσιους πόρους, μέσω του Κρατικού Προϋπολογισμού, τότε αδιαμφισβήτητα η αξιοποίηση των πόρων αυτών, με τον πιο οικονομικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να αποφεύγονται σπατάλες, υπόκειται στον έλεγχο του Γενικού Ελεγκτή. Αυτό άλλωστε επιτάσσει και το άρθρο 7 του Ν. 113(Ι)/2002, που τιτλοφορείται ‘Άρση αμφιβολιών για εξουσία Γενικού Ελεγκτή’ και αναφέρει ότι: ‘Προς αποφυγή οποιασδήποτε αμφιβολίας, με τον παρόντα Νόμο δηλώνεται ότι ο Γενικός Ελεγκτής έχει εξουσία και δύναται να διεξάγει διαχειριστικό έλεγχο σε Υπουργείο, ή τμήμα ή υπηρεσία του, σε οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, δήμο, κοινοτικό συμβούλιο ή σε άλλο ταμείο ή οργανισμό που ελέγχεται από αυτόν, για να διαπιστώσει αν οι πιο πάνω λειτουργούν και χρησιμοποιούν τους διαθέσιμους πόρους τους με οικονομικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο’. Υπομνείουμε επίσης για ακόμα μια φορά ότι, τα Πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού Ανώτατων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (INTOSAI), τα οποία, μεταξύ άλλων, καθορίζουν με λεπτομέρεια την έννοια του δημόσιου ελέγχου, αναφέρουν ρητά, ότι ο διαχειριστικός έλεγχος, όπως εκτελείται από τα Ανώτατα Ελεγκτικά Ιδρύματα, είναι η ανεξάρτητη, αντικειμενική και αξιόπιστη εξέταση τού κατά πόσον οι κρατικές επιχειρήσεις, συστήματα, λειτουργίες, προγράμματα, δραστηριότητες ή οργανισμοί λειτουργούν σύμφωνα με τις αρχές της οικονομίας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας και κατά πόσον υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης».
Έλεγχος από INTOSAI εντός της εβδομάδας
Το Υπουργείο Άμυνας δεν θα αποφύγει τον έλεγχο από τον Διεθνή Οργανισμό Ανώτατων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (INTOSAI). Παρ΄ όλο που αποφάσισε να διαβιβάσει στην Ελεγκτική Υπηρεσία τα στοιχεία που η τελευταία ζήτησε για τις μεταθέσεις/τοποθετήσεις στρατιωτών. Κλιμάκιο του IDI, που αποτελεί τον εκτελεστικό βραχίονα του INTOSAI, θα βρίσκεται στην Κύπρο το διήμερο μεταξύ των ημερομηνιών 6 και 7 Ιουνίου (2023), για εξέταση της καταγγελίας που είχε υποβάλει η Ελεγκτική Υπηρεσία.
Συγκεκριμένα τα στελέχη του διεθνούς οργανισμού έχουν αιτηθεί να πραγματοποιήσουν συναντήσεις με την Προεδρία, την Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, τον Γενικό Εισαγγελέα, τον υπουργό Άμυνας, καθώς και τον πρόεδρο και τα μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελέγχου.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία, όπως είχε ενημερώσει στις 29 Μαρτίου, είχε προσφύγει στον INTOSAI, τον οποίο ενημέρωσε για τη μέχρι τότε μη συμμόρφωση του Υπουργείου Άμυνας για διαβίβαση σχετικού καταλόγου με τα στοιχεία που ζητήθηκαν.
Έστω κι αν στις 19 Μαΐου ο INTOSAI ενημερώθηκε από την Ελεγκτική ότι δεν υφίστατο θέμα, καθώς το Υπουργείο Άμυνας άλλαξε στάση και θα έδιδε τελικά τις πληροφορίες, εντούτοις ο διεθνής οργανισμός διεμήνυσε πως η απόφασή του για κάθοδο του στην Κύπρο είναι ειλημμένη και δεν θα αναιρεθεί.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία θα κάνει έλεγχο για τις μεταθέσεις/τοποθετήσεις στρατιωτών για μια περίοδο πέραν των τριών ετών. Συγκεκριμένα, τα στοιχεία που θα εξετάσει θα αφορούν το χρονικό διάστημα από την 1η Ιανουαρίου του 2020 μέχρι και σήμερα. Με την ολοκλήρωση του ελέγχου θα ετοιμάσει ειδική έκθεση.
ΣΧΟΛΙΟ
Κρίνεται ο νέος υπουργός Αμυνας
Κάποιες νοοτροπίες στην Εθνική Φρουρά κάθε άλλο παρά αίσθημα ασφάλειας εμπνέουν στην κυπριακή κοινωνία. Όπως προκύπτει από τα όσα καταγράφονται στο παρόν δημοσίευμα, αυτοί που υποτίθεται πρέπει να διαφυλάττουν το αξιόμαχο της Εθνικής Φρουράς και το υψηλό φρόνημα στις τάξεις της, ενέκριναν προεκλογικά μαζικές μεταθέσεις σε επιτελικά γραφεία και λέσχες. Πρόσφατα είχαμε αναδείξει ακόμη ένα θέμα, το οποίο είχε να κάνει με τις αξιολογήσεις ανώτατων αξιωματικών στα τέλη Μαρτίου.
Το Ανώτατο Συμβούλιο Κρίσεων έλαβε υπόψιν κριτήρια κατά το δοκούν, με τρόπο που προκαλούσε εύλογα ερωτήματα. Το κριτήριο της πολύ καλής γνώσης ξένης γλώσσας που θα έπρεπε να λαμβανόταν υπόψιν από το 2024 με βάση τους κανονισμούς, προσμέτρησε στις υπό συζήτηση αξιολογήσεις. Αν το λάθος ήταν αθώο, τότε το Ανώτατο Συμβούλιο Κρίσεων θα έπρεπε να αξιολογούσε και με βάση σωματομετρικά κριτήρια που επίσης προνοείται να λαμβάνονται υπόψιν από το ερχόμενο έτος. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έγινε. Επιπλέον, συνταγματάρχης προήχθη σε ταξίαρχο χωρίς μεταπτυχιακό, ενώ άλλοι ομόβαθμοι του αποστρατεύτηκαν γιατί δεν είχαν ανάλογο τίτλο σπουδών…
Κι όταν ο νέος υπουργός Άμυνας, Μιχάλης Γιωργάλλας, κλήθηκε να τοποθετηθεί, έδωσε τη διαβεβαίωση πως οι προαγωγές έγιναν αξιοκρατικά, χωρίς να τοποθετηθεί επί των επίμαχων ζητημάτων. Ασφαλώς, μπορεί να πει κάποιος ότι δεν πρέπει να είμαστε αυστηροί με τον νέο υπουργό. Υπό την έννοια ότι ανέλαβε από την 1η Μαρτίου και οι αξιολογήσεις έγιναν μόλις 28 μέρες αργότερα. Επιπλέον, δεν έχει ευθύνη για τις μεταθέσεις του Ιανουαρίου. Το σίγουρο, όμως, είναι ότι απ΄ αυτόν εξαρτάται η συντήρηση κάποιων απαράδεκτων νοοτροπιών όπως οι προαναφερθείσες ή το ξερίζωμά τους από το Σώμα. Ίδωμεν
